Het is een duidelijke, overzichtelijke uitwerking van het examenmatrijs burgerlijk procesrecht. Alle toetstermen komen aan bod. Daarnaast is het ook een samenvatting van het boek. Deze samenvatting is op basis van de gegeven lessen, het boek en de powerpoints gemaakt.
Samenvatting examenmatrijs burgerlijk procesrecht
Toetsterm 1.1 De kandidaat beschrijft wat het burgerlijk
procesrecht inhoud en wanneer het van toepassing is.
Recht: het geheel van overheidsregels dat in de samenleving geld. De inhoud van het recht is
afhankelijk van de normen en waarden in een samenleving.
Het doel van het recht is:
1. Het ordenen van de samenleving, zorgen dat alles goed loopt.
2. Zorgen voor een rechtvaardige oplossing bij conflicten.
Burgerlijk procesrecht: het deel van privaatrecht dat beschrijft hoe de rechten en plichten uit het
materiële deel van het privaatrecht worden gehandhaafd.
Het privaatrecht bestaat uit 2 delen:
Het materieel recht: beschrijft de rechten en plichten van partijen.
Het materiële deel van het burgerlijk recht staat in het Burgerlijk Wetboek (BW).
Voorbeeld: de rechten en plichten van de huurder, van de eigenaar en van de partijen.
Het formeel recht (procesrecht): beschrijft de procedures om het materieel recht te handhaven.
Het formele deel van het burgerlijk recht staat in het Wetboek van Burgerlijke
Rechtsvordering (Rv).
Het procesrecht beschrijft:
Hoe een gerechtelijke procedure in gang moet worden gezet.
Het verloop van een gerechtelijke procedure.
De rechterlijke uitspraken na een procedure.
De tenuitvoerlegging van rechterlijke uitspraken.
De rechtsmiddelen die tegen rechterlijke uitspraken mogelijk zijn.
Arbitrage, bindende geschillenbeslechting door niet-rechters.
De belangrijkste rechtsbronnen van het procesrecht:
1. Grondwet.
2. Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).
3. Wet op de rechterlijke organisatie (Wet RO). Regelt de organisatie van de rechterlijke macht
en de bevoegdheid van de verschillende rechterlijke colleges, zoals de rechtbank, het
gerechtshof en de hoge raad.
4. Andere wetten, zoals Advocatenwet, Wet op het notarisambt en Gerechtsdeurwaarderswet.
5. Internationale verdragen, zoals EVRM en EEX-verordening.
Het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden (EVRM): belangrijke regels voor een eerlijk proces.
De EEX-verordening: zorgt er onder andere voor dat rechterlijke uitspraken die in het ene
land van de Europese Unie worden gedaan, ook in andere landen van de EU worden
erkend en ten uitvoer kunnen worden gelegd.
1
,Angel Sluijter
Grondregels van het procesrecht: Deze basisregels garanderen een eerlijk proces waarin beide
partijen op dezelfde manier worden behandeld en waarin uiteindelijk een onafhankelijke uitspraak
wordt gedaan. De EVRM, de Grondwet, de Wet RO en het Rv bevatten een aantal grondregels voor
het privaatrecht.
1. Hoor en wederhoor.
2. Openbaarheid.
3. Motivering van de uitspraak.
4. Hoger beroep en cassatie.
5. Onafhankelijke en onpartijdige rechter.
6. Uitspraak binnen een redelijke termijn.
Hoor en wederhoor: de grondregel van het procesrecht dat er geen uitspraak wordt gedaan voordat
beide partijen in de gelegenheid zijn gesteld hun zienswijze op de zaak te geven.
Openbaarheid: iedereen heeft in principe toegang tot de rechtszaak en mag aanwezig zijn bij het
voorlezen van de rechterlijke uitspraak. Zo kan het publiek zien dat het eerlijk toegaat bij rechtszaken
en dat rechters niets te verbergen hebben.
Let op! niet alle rechtszaken zijn openbaar. In het personen- en familierecht worden de zaken
als regel behandeld achter gesloten deuren. Dit is vanwege het zeer gevoelige karakter van
de zaken. De rechterlijke uitspraak wordt echter wel in het openbaar gedaan, ook als de
zitting achter gesloten deuren heeft plaatsgevonden.
Motivering: een rechterlijke uitspraak moet de gronden bevatten waarop zij rust. Dit wil zeggen dat
de rechter in zijn uitspraak niet alleen een beslissing moet geven, maar ook moet uitleggen hoe hij
tot deze beslissing is gekomen.
De motiveringsplicht zorgt voor een goede kwaliteit van rechterlijke uitspraken, omdat ze
goed onderbouwd moeten zijn. bovendien kan de verliezende partij aan de hand van de
uitspraak beslissen of het nut heeft om in hoger beroep te gaan.
Hoger beroep en cassatie: in onze rechtspraak is het in bijna alle gevallen mogelijk om een
rechterlijke uitspraak voor te leggen aan een hogere rechter. In hoger beroep wordt een zaak
opnieuw behandeld en komt er een uitspraak. Na het hoger beroep kan vaak nog cassatie worden
ingesteld bij de hoge raad. Dit rechtscollege kijkt dan nog eens naar de juridische aspecten van een
zaak.
Onafhankelijke en onpartijdige rechter: voor een eerlijke rechtspraak is het van belang dat de
rechter onafhankelijk is.
Een rechter moet afhankelijk staan ten opzichte van de regering en het parlement. Hij moet
zich vrij kunnen voelen om een uitspraak te doen die de overheid niet zo goed uitkomt.
Naast onafhankelijkheid van rechters tegenover de overheid is het ook van belang dat de
rechter vrij en onafhankelijk is tegenover beide procespartijen.
Is een partij van mening dat een rechter niet volkomen onpartijdig is dan kan de partij de
rechtbank verzoeken om de rechter te wraken. Als het wrakingsverzoek terecht is dan wordt
de rechter vervangen door een collega.
Als een rechter zelf meent dat hij niet onpartijdig tegenover een bepaalde zaak staat, kan hij
de rechtbank verzoeken om zich te mogen verschonen. Dit kan bijvoorbeeld als een
procespartij een familielid is. Ook hier wordt de desbetreffende rechter vervangen door een
collega.
2
, Angel Sluijter
In art. 117 Grondwet staat dat rechters ’voor het leven’ worden benoemd. Dit wil zeggen dat
de alleen op eigen verzoek of vanwege hun leeftijd ontslagen worden. Ontslag vanwege
uitspraken die de regering of het parlement niet zinnen, is door art. 117 Grondwet niet
mogelijk.
Daarnaast bepaalt art. 117 Grondwet dat de rechtspositie van rechters (salaris,
arbeidsvoorwaarden, hoogte van het pensioen enz.) bij wet geregeld wordt.
Uitspraak binnen een bepaalde termijn: art. 6 EVRM legt rechters de plicht op om binnen een
redelijke termijn een beslissing te nemen over een zaak die aan hen is voorgelegd. De Landelijke
Rolreglementen voor de rechtbanken en voor de kantonzaken, waarin de regels staan voor
procesvoering, noemen een standaard termijn van zes weken. Er moet dus uiterlijk 6 weken na de
laatste proceshandeling een uitspraak van de rechter liggen. Wordt deze termijn fors overschreven
zonder geldige reden, dan is er geen sprake meer van een redelijke termijn zoals in art. 6 EVRM staat
beschreven.
Twee kenmerken die speciaal gelden voor het burgerlijk proces:
1. Lijdelijkheid van de rechter.
Een rechter is m.b.t. de inhoud van de rechtszaak lijdelijk. Dat wilt zeggen dat hij passief
is. Feiten en gegevens die niet worden weersproken neemt de rechter voor waar aan.
Een rechter mag geen hogere straf opleggen dan dat er gevraagd wordt. De rechter is
wat betreft het proces wel actief. Gaat met name om termijnen en bewijsvoering.
2. Verplichte procesvertegenwoordiging.
Behalve bij zaken voor de kantonrechter, moet je altijd een advocaat hebben. Bij de
kantonrechter mag je jezelf verdediging of iemand machtigen.
Toetsterm 1.2 De kandidaat legt het verschil tussen een
verzoekschriftprocedure en een dagvaardingsprocedure uit.
Dagvaardingsprocedure: een rechtszaak die in gang wordt gezet met een dagvaarding. Een
eenvoudige procedure bestaat dus uit één schriftelijke ronde (dagvaarding en conclusie van
antwoord) en één mondelinge ronde (comparitie na antwoord), waarna de rechter een uitspraak
doet.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AngelJenna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
