Deze samenvatting omvat alle hoorcolleges met aantekeningen waarin bijbehorende hoofdstukken van het boek en artikelen zijn verwerkt. Daarbij bevat het ook de antwoorden van de werkgroepopdrachten en een oefententamen.
Week 2 ......................................................................................................................................................... 13
Hoorcollege 4 .................................................................................................................................................... 13
Demografie ouderen in Nederland .............................................................................................................. 13
Ontwikkelingen en uitdagingen ................................................................................................................... 13
Financiering zorg voor ouderen ................................................................................................................... 14
Zorggebruik van ouderen............................................................................................................................. 15
Effecten van hervorming langdurige zorg voor zorggebruik ouderen ......................................................... 16
Hoorcollege 5 .................................................................................................................................................... 16
Definitie mantelzorg .................................................................................................................................... 16
Waar kun je mantelzorgers vinden en hoe meet je tijd en taak? ................................................................ 17
Hoe meet je tijd? ......................................................................................................................................... 18
Mantelzorg in Nederlandse zorgbeleid ........................................................................................................ 18
Mantelzorg in WLZ ....................................................................................................................................... 18
Mantelzorg in WMO .................................................................................................................................... 18
Economie van mantelzorg ........................................................................................................................... 19
Mantelzorg en het persoonsgebonden budget ........................................................................................... 20
Overzicht van methoden om de kosten en/of effecten van mantelzorg economisch te waarderen .......... 20
Hoorcollege 6 .................................................................................................................................................... 23
WMO en Jeugdwet ...................................................................................................................................... 23
Aanbesteden en financieren van zorg ......................................................................................................... 24
Hoe staan gemeenten er financieel voor..................................................................................................... 25
Uitdagingen voor de komende 10/20 jaar ................................................................................................... 26
, Hoorcollege 7 .................................................................................................................................................... 27
Doel van de zorgverzekeringswet ................................................................................................................ 27
Theorie van risicoverevening ....................................................................................................................... 28
Praktijk van risicoverevening ....................................................................................................................... 29
Kwaliteit van risicoverevening ..................................................................................................................... 30
Gevolgen voor commerciële strategie ......................................................................................................... 30
Hoorcollege 8 .................................................................................................................................................... 31
Marktwerking zorg ....................................................................................................................................... 31
Karakteristieken zorgverzekeringsmarkt ..................................................................................................... 32
Zorginkoopmarkt ......................................................................................................................................... 32
Hoorcollege 9 .................................................................................................................................................... 33
Belangrijke ontwikkelingen en karakteristieken GGZ .................................................................................. 34
GGZ inkoop .................................................................................................................................................. 35
Week 4 ......................................................................................................................................................... 37
Hoorcollege 10 .................................................................................................................................................. 37
Inleiding curatieve zorg ................................................................................................................................ 37
Bekostiging curatieve zorg ........................................................................................................................... 39
Hoorcollege 11 .................................................................................................................................................. 43
What is Asymmetric Information/Supplier-induced Demand? ..................................................................... 44
Why does over-treatment happen and why is it such a big issue in the healthcare sector? ........................ 44
How could contracting help in dealing with Supplier-induced demand? ..................................................... 45
What kinds of contracting arrangements have we tried so far?................................................................... 46
Hoorcollege 12 .................................................................................................................................................. 48
Healthcare costs are increasing, but what are the root causes? .................................................................. 48
Unexplained practice variation as a treat for sustainable Healthcare .......................................................... 49
Influencing treatment choices in the black box of the patient – doctor relation ......................................... 49
Redesign financial incentives to promote appropriate care: from volume to value ..................................... 50
Key elements of alternative payment models .............................................................................................. 50
Hoorcollege 13 .................................................................................................................................................. 54
Hervorming van de bekostiging van de zorg, waarom doen dat eigenlijk?................................................... 54
Het dossier integrale geboortezorg .............................................................................................................. 57
Week 5 ......................................................................................................................................................... 60
Hoorcollege 14 .................................................................................................................................................. 60
Trends and patterns in disability .................................................................................................................. 60
The case for social insurance of sick pay and disability risks ........................................................................ 60
Implementation of DI systems ..................................................................................................................... 61
Case study: DI reforms in the Netherlands ................................................................................................... 63
Hoorcollege 15 .................................................................................................................................................. 64
Hoorcollege 16 .................................................................................................................................................. 69
Werkgroep ........................................................................................................................................................ 71
Opgave 1) Prikkels tot efficiëntie ............................................................................................................... 71
Opgave 2) Verzekeringstheorie en Nederlandse zorgstelsel ..................................................................... 71
Opgave 3) Risicovereveningssysteem......................................................................................................... 71
Opgave 4) Normbedragen Vereveningsfonds ............................................................................................ 72
Opgave 5) Zorgverzekeraars ....................................................................................................................... 73
Opgave 6) Perfecte Agent ........................................................................................................................... 74
Opgave 7) WIA ............................................................................................................................................ 74
Opgave 8) WIA ............................................................................................................................................ 74
Opgave 10) Praktijkvariatie ........................................................................................................................ 75
Week 1
Hoorcollege 1
Introduction, history of the Dutch healthcare system
Ontstaan zorgstelsel
• Voor Gouden Eeuw: wel behoefte geen vraag = geen zorgstelsel;
• Vanaf Gouden Eeuw: wel vraag, geen goed aanbod à regulering vanaf 1800;
• 1870 – 1942:
o Penicilline/effectieve behandelingen;
o Wens tot universele dekking;
o 1942: introductie ziekenfondswet Hitler.
• 1970-2010: kostenexplosie: druk op collectief gefinancierde zorg door:
o Meer en betere behandelingen;
o Voor iedereen toegankelijk.
Vraag = hoe veel je kan besteden.
Behoefte = wat je wilt.
Oorzaken stijging zorgkosten
Vanuit vraagkant
• Vergrijzing/toegenomen levensverwachting;
• Stijgende welvaart;
• Medicalisering à meer en sneller behandeling;
• Hogere eisen vanuit patiënt;
• Relatief goedkope eigen bijdrage: nauwelijks remming.
Vanuit aanbodkant
• Technologische ontwikkelingen;
• Asymmetrische informatie;
• Arbeidsintensiviteit wordt duurder (hangt samen met reële loonstijging en groei arbeidsproductiviteit).
Wet van Baumol: geringe groei apt (zorg: hoge arbeidsintensiviteit) à sterke toename arbeidskosten à stijging
totale kosten à stijging kosten.
!"##$!%&$'$ )"*+,&%+-'$.
Zorgquote =
//0
• Te remmen door:
o Stijging eigen bijdragen/beperkingen;
o Stijging premies/belastingen.
• ¾ van inkomsten gaan op aan zorg à economische groei stagneert.
De vraag wie de stijging van de zorgkosten voor de lage inkomens moet betalen plaatst de samenleving voor
een dilemma = kosten die ten koste gaan van andere publieke kosten = verdringingseffect.
Financiering zorguitgaven
1. AWBZ: volksverzekering via premieheffing. Voornamelijk voor ouderen à vergrijzing à premiestijging.
Dit voorkomen door: verkleinen pakket, hogere eigen bijdrage, maximale AWBZ-premie;
3
, 2. ZvW: basisverzekering via nominale premie, inkomensafhankelijke bijdrage (zorgtoeslag) en eigen
risico/bijdrage met acceptatieplicht. Bestaande uit: eerstelijns zorg, medisch-specialistische hulp,
ziekenhuiszorg, medicijnen, revalidatie, ziekenvervoer;
3. Via rijksbegroting;
4. Aanvullende verzekeringen: bijv. tandarts, fysio. Geen acceptatieplicht voor zorgverzekeraar;
5. Eigen bijdrage;
6. Gemeenten en provincies: bijv. gehandicaptenzorg.
Collectieve uitgaven = sociale zekerheid vanuit de overheid = premies en belastingen.
Private uitgaven = koopkracht van de consument.
Marktwerking
Maatschappelijke gevolgen van marktwerking
• Premiedifferentiatie: verschil in premie voor verschillende risicogroepen voor dezelfde verzekering
o.b.v. leeftijd of geslacht als reactie op averechtse selectie;
• Risicoselectie: selecteren van verzekerden op grond van mogelijke risicofactoren, waarbij getracht
wordt alleen de goede risico’s te verzekeren en slechte risico’s uit te sluiten;
• Averechtse selectie: wanneer alleen de slechte risico’s zich gaan verzekeren (dit vindt plaats wanneer
er geen verplichting tot verzekeren is). Verzekeraars kunnen hun verzekeringen alleen in stand houden
als zij ook inkomsten ontvangen van de mensen met een laag risico op schade;
• Moral hazard: moreel wangedrag als gevolg van asymmetrische informatie = onvoorzichtig gedrag,
omdat men toch verzekerd is;
• Onverzekerbare risico’s à oplossing: AWBZ.
Gevolgen marktwerking voor zorgproducten
• Asymmetrische informatie: het niet beschikken over dezelfde kennis om zorg te beoordelen tussen
consumenten en zorgaanbieders. De aanbieder heeft hier een voordeel;
• Machtsposities zorgaanbieders: bijv. kartelvorming, aanbodtekort en regionale/lokale monopolies.
Voorkomen/beperken door maximum(uur)tarief voor medisch specialisten en bepaalde
geneesmiddelen. ACM (= Autoriteit Consument en Markt) gaat monopolievorming tegen;
• Externe effecten: bijv. te dure vaccinaties waarbij mensen vergeten dat niet alleen de persoon zelf
profiteert, maar ook de rest van samenleving van de vaccinatie. Oplossing: Rijksvaccinatieprogramma.
Collectieve last = tegenover betaling geen concrete prestatie.
Marginale lastendruk = percentage van extra arbeidskosten dat verloren gaat aan premies/belastingen.
Budgettair Kader Zorg (BKZ): mate van financiële ruimte voor zorg dat beschikbaar is in een kabinetsperiode.
• Bruto = totale uitgaven AWBZ en ZVW;
• Netto = bruto – eigen bijdragen.
Kostenbeheersing
1. Gereguleerde concurrentie: randvoorwaarden:
a. Risicosolidariteit;
b. Transparantie;
c. Adequate financiële prikkels tot doelmatigheid;
d. Voldoende vrijheid om van zorgverzekering te veranderen;
e. Betwistbare markten;
f. Voldoende contractvrijheid;
g. Effectief mededingsbeleid;
h. Geen liftersgedrag;
i. Effectief toezicht op minimumkwaliteit van de zorg;
j. Gegarandeerde beschikbaarheid van voldoende basiszorg.
k. Risico’s: meer zorg die niet strikt noodzakelijk is.
2. Prijsmaatregelen: tarieven maximaliseren/prijsplafonds;
a. Risico’s: gaming the system, meer behandelingen.
3. Zorgvraag remmen: eigen betalingen, kleiner verzekerd pakket;
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meschipper4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
