Ondernemingsrecht
Hoorcolleges
Hoorcollege 1 06-09-21
Verdieping personenvennootschappen
1. Introductie
Vennootschaps- en rechtspersonenrecht (Ba 2)
Basis
a. personenvennootschappen
b. rechtspersoonsvormen en hun kenmerken
c. organisatie van de rechtspersoon
d. bestuurderschap, lidmaatschap en aandeelhouderschap
e. kapitaal en vermogen
f. besluitvorming
g. vertegenwoordiging
Wat gaan we doen in deze cursus?
• Verdieping
• aspecten personenvennootschappen
• aandelen en aandeelhouderschap
• bestuur en toezicht
• Nieuw
• verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bestuurders en commissarissen
• concernrecht
• herstructurering van kapitaalvennootschappen
• het recht van enquête
• Toetsing: op basis van 1 opdracht en schriftelijk tentamen
2. Personenvennootschappen – de basis
• Contractuele samenwerkingsvormen
• Samenwerking op voet van gelijkheid (geen gezagsverhouding)
• Met een zekere duurzaamheid: duurovereenkomst.
• Gericht op het behalen van gemeenschappelijk voordeel (voor alle vennoten)
Alle vennoten moeten ook een aandeel hebben in de winst.
• Door inbreng van alle vennoten: is er geen inbreng van een van de vennoten is er
geen vennootschapscontract.
• Bijzondere overeenkomst ex Boek 7(A)
• inhoud afspraken en wijze waarop daaraan uitvoering wordt gegeven zijn bepalend
voor de kwalificatie van de overeenkomst.
Het etiket is dus niet bepalend!
• dus kan onbewust ontstaan (arrest Samenwerkende Dierenartsen)
, • of kan (onbedoeld) geen personenvennootschap blijken te zijn
kwam in de praktijk regelmatig voor bij bijv. fysio praktijken, dan werd een
medewerker aangeduid als vennoot, maar was wel duidelijk dat die medewerker een
ondergeschikte positie aannam. Achteraf moet er dan loonbelasting en premie sociale
zekerheid worden afgedragen, zijn hele kostbare uitglijders.
• Soorten: Maatschap, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap
Belangrijkste kenmerken
• Samenwerking ‘intuiti personae’
• Regelend recht: bijv. opvolging onder algemene titel en overdraagbare posities
De overeenkomst wordt aangegaan met het oog op specifieke kwaliteiten van de
contractspartij. Als er dan een vennoot uittreedt wordt in principe de hele
overeenkomst ontbonden, maar regelend recht. Je kan dus wel afspreken dat als er 1
vennoot uittreedt de andere vennoten de overeenkomst voortzet. Of bij overlijden, of
dat jouw positie als vennoot vrij overdraagbaar is.
• Beheerst door het contractenrecht
• dus gemakkelijk op te richten: niet voor naar de notaris
• unanimiteit bij besluitvorming als uitgangspunt: want het is een uitwerking van de
overeenkomst. Hier kan ook vanaf worden geweken, zien we met name bij grote
personenvennootschappen.
• veel flexibiliteit
• afwijken van overeenkomst met ieders instemming kan:
kan niet bij een rechtspersoon geregeld in boek 2. Zelfs niet als alle aandeelhouders er
mee eens zijn, eerst statuten wijzigen bij notaris.
• fiscaal transparant: geen belastingheffing vindt plaats bij de personenvennootschap zelf
voor genoten winsten, dus als er winst is wordt dit geacht te zijn gemaakt door de
vennoten en niet door de bv zelf, wel alleen bij gesloten bv?
• mits ‘besloten’
Vervolg
• Geen zelfstandig rechtssubject
• vennoten zijn persoonlijk drager van rechten en verplichtingen
• vennoten dragen persoonlijk de verliezen
• het vermogen behoort toe aan de vennoten persoonlijk (in mede-gerechtigdheid)
het vermogen van de vennoot is eigendom van de vennoten.
• maar neemt wel als zodanig deel aan het rechtsverkeer
• kan onder eigen naam procederen
• heeft een afgescheiden vermogen:
het vermogen behoort wel eens waartoe aan de vennoten, maar het maakt geen
onderdeel uit van het privévermogen.
• vof: HR 26 november 1897 (Boeschoten/Besier)
• cv+1: HR 14 maart 2003, 49 (Hovuma/Spreeuwenberg)
• maatschap: HR 15 maart 2013 (Biek Holdings)
• Afgescheiden vermogen impliceert
• Voorrang zaakscrediteuren
, Die kunnen er verhaal op nemen en de prive crediteuren van de vennoten kunnen dit
niet, pas als er wat overblijft na verdeling en ontbinding van vermogen kunnen zij
niks.
• Beperking mogelijkheden tot verrekening
Zie artikel 6:127 dan zie je dat verrekening van schulden en vorderingen mogelijk
zijn tenzij ze in gescheiden vermogen vallen.
• Dat verhaal mogelijk is als vennoten niet persoonlijk verbonden zijn voor een
schuld
• Dat de vennootschap zelfstandig failliet kan worden verklaard
• En kan worden voortgezet bij toe- en uittreden van vennoten
Heeft geen gevolgen voor de verhaal positie van de zaaks crediteuren, dit is bijzonder
omdat je als individu in wezen alleen met je vermogen instaat voor je eigen schulden.
als zaak crediteur kan je verhaal nemen op dat gemeenschappelijk vermogen ondanks
dat er vennoten zijn die hier niet voor aansprakelijk zijn.
• In tal van opzichten functioneert de openbare PV als een rechtspersoon: lijkt dus een
beetje op een entiteit waarop zelfstandig verhaal kan worden genomen op vennoten.
3. Complexiteit bij personenvennootschappen
• Verkrijgen van goederen door levering
• Toe- en uittreden van vennoten
• Verbondenheid van wederpartijen na wisselingen van vennoten
• Aansprakelijkheid van vennoten mede i.v.m. wisselingen
• Faillissement van de vennootschap – effect op de positie van de vennoten
• Faillissement van een vennoot – effect op de vennootschap
I Verkrijging van goederen
• Geen rechtspersoon – dus PV is gezamenlijke vennoten
• Voor overdracht is vereist: titel, levering en beschikkingsbevoegdheid
• Jegens wie bestaat een geldige titel?
Het kan de vennootschapszijn maar je moet erdoorheen kijken, een geldige titel heb je
ten opzichte van de gezamenlijke vennoten als je een goed verkoopt aan de
vennootschap. Degene die de overeenkomst is aangegaan is wel bevoegd tot
vertegenwoordiging van de gezamenlijke vennoten. De stille vennoten worden niet
verbonden voor de rechtshandelingen die zijn aangegaan met de vennootschap.
• Wat is vereist voor een geldige levering?
Als er een leveringshandeling moet plaatsvinden moet dit ten opzichte van degene
waarover de titel bestaat.
• Levering van aandelen op naam en registergoederen:
• Notariële akte (en bij registergoederen inschrijving)
• Kan een personenvennootschap partij zijn bij een notariële akte? Wat moet de
notaris opnemen?
Antwoord is nee, want partijen bij een akte kunnen alleen maar zijn natuurlijke
personen of rechtspersonen, en een personenvennootschap is dit niet. Je moet dan
opschrijven wie de vennoten zijn, wie er bevoegd was etc.
• NB: is het wel de bedoeling dat alle vennoten medegerechtigd worden?
II Toe- en uittreden van vennoten
, • In beginsel unanimiteit vereist: want het is een contractuele samenwerking. Dit leidt in
principe tot ontbinding van de ovk en weer tot een nieuwe.
• Kan worden weg gecontracteerd: je kan de unanimiteitseis weg contracteren.
Een of 2 vennoten kunnen bepalen of er een vennoot wordt uitgestoot. Maar het is
wel weer een kenmerk die lijkt op een arbeidsovereenkomst. Omstandigheden waarop
vennoot kan worden ontslagen moet je zo objectief bepaalbaar maken, anders zorgt
dit voor risico. Bijvoorbeeld wanneer een vennoot voor langer dan een jaar
arbeidsongeschikt wordt verklaard door een arts mogen de 2 andere vennoten heb
ontbinden etc.
• Ten aanzien van uitstoting zonder rechterlijke tussenkomst
(art. 7A:1684 BW): kwalificatie risico
• Bij toe- en uittreden
• Goederenrechtelijke afwikkeling: tot stand brengen van gemeenschappelijkheid bij
toetreden c.q. het opheffen daarvan
= Levering onverdeeld aandeel in de gemeenschappelijke goederen
zodat het vennootschappelijke vermogen zoveel mogelijk bijeenblijft.
• Financiële afwikkeling: de vennoot die uittreedt moet een deel van zijn vermogen
overdragen, dan ook nog de winsten en de verliezen.
Vervolg: bedingen i.v.m. voorzetting
• Voortzettingsbeding: regelt dat het recht van de voortzettende vennoten ook
voortzetting van de overeenkomst.
• Vermogensbeding
• Verblijvensbeding: De gemeenschappelijkheid ten aanzien van de goederen die
behoren tot de gemeenschap op voorhand regelen. Het aandeel van een uittredende
vennoot wordt op voorhand al aan de andere vennoten gegeven, op voorhand
geleverd, dus de toetreding en de levering maken onderdeel uit van de clausule. Let
wel op is tijdsgebonden, want er zullen telkens nieuwe goederen worden vervreemd
etc. lukt niet altijd, dan een toedelingsbeding.
• Toedelingsbeding: werkt alleen obligatoir, die geven de voortzettende vennoten het
recht om het aandeel van de uittredende vennoot toebedeeld krijgen, dan moet
alsnog de levering plaatsvinden. Medewerking nodig van curator als vennoot failliet
is.
• Overnamebeding: zien op goederen die economisch beschikbaar zijn ten opzichte van
de vennootschap, zijn dus obligatoir ingebracht bij het aangaan van de overeenkomst
of nadien. Zijn dus goedenrechtelijke niet verbonden met de vennootschap maar
berust bij de vennoot die hem heeft ingebracht. Bij economische eigendom zijn
waardeverliezen etc. voor rekening van de vennootschap, als hij zuiver obligatoir is
ingebracht dan voor rekening van de ingebrachte vennoot. Verblijvingsbeding en
toedelingsbeding hebben betrekking op goederen die economisch goedenrechtelijke
ter beschikking zijn.
III Verbondenheid van wederpartijen
• Vennootschap onder firma sluit een overeenkomst
• Na een jaar zijn al degenen die destijds vennoot waren, geen vennoot meer
• Is de wederpartij dan nog gebonden jegens de vof?
• contractsovername bij wisseling van vennoten
• contractsvernieuwing
