Bestuursrecht samenvatting
Hoofdstuk 1:
Door bestuursrecht worden veel onderwerpen geraakt. Ook wordt het Nederlands
bestuursrecht sterk beïnvloed door Europees regelgeving.
Bestuursrecht heeft betrekking op relaties tussen de overheid en burgers.
Het bestuursrecht geeft regels voor de verhouding tussen bestuursorganen en
belanghebbende, in het bijzonder voor de situatie waarin het bestuur handelt op basis van
publiekrechtelijke bevoegdheden.
Het bestuur kan zonder instemming van de burger bepalen wat de rechten en plichten zijn
van de burger. eenzijdige rechtshandeling
Instrumentele functie bestuursrecht, houdt in dat het bestuursrecht de overheid de
bevoegdheden geeft om het algemeen belang te behartigen en zijn publieke taak te
vervullen.
De waarborg functie van het bestuursrecht, houdt in dat het bestuursrecht de burger de
middelen geeft om het beleid van het bestuur te beïnvloeden en zich daartegen teweer te
stellen. (inspraakmogelijkheden, wie mag er bij overheidsbesluiten opkomen bij de rechter)
Normerende functie, houdt in dat burgers zich in een procedure kunnen beroepen op
normen waar het bestuur zich bij de uitoefening van zijn bevoegdheid aan moet houden.
het specialiteitsbeginsel is een van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, die
bestuursorganen moeten respecteren als zij handelen.
Awb (algemene wet bestuursrecht), geeft procesregels die gelden bij de bestuursrechter,
maar ook regels over het gebruik van taal en elektronische communicatie en meer in het
algemeen over de voorbereiding van besluiten.
Algemeen bestuursrecht algemeen geformuleerde normen & het beginsel van evenredige
belangenafweging.
Bijzonder bestuursrecht inhoudelijke regels (bepalen concreet de rechten en plichten van
bestuur en burger), regels die bepaald voor een bestuursorgaan of onderwerp zijn gemaakt.
- Bestuursrechtelijk organisatierecht
- Recht betreffende openbare orde en veiligheid
- Vreemdelingen recht
- Omgevingsrecht
- Economisch, sociaal, medisch en fiscaal bestuursrecht
Bestuursorganen zijn voor hun organisatie van het staatsrecht afhankelijk; zonder
bestuursrecht kunnen de organen van de staat niet handelen ter uitvoering van hun publieke
taak.
Het publiekrecht bepaalt welke rechten de overheid aan een burger toekent of afneemt
zonder dat daar instemming van de burger voor nodig is.
Het Europees recht beïnvloed onmiskenbaar het Nederlandse bestuursrecht, de Europese
regels moeten vaak in Nederlandse wetgeving worden omgezet. Nederlandse wetgeving mag
niet in strijdt komen met het Europees recht en bestuursorganen moeten met hun handelen
zich ook aan de Europese regels houden.
,Achtergronden van het bestuursrecht:
- Groei van de bevolking
- Technische ontwikkelingen
- De opkomst van het ideaal van de verzorgingsstaat leidde tot een groeiende
behoefte aan actief overheidsoptreden.
Bronnen van het bestuursrecht:
- Wet- en regelgeving
- Jurisprudentie
- Literatuur
Hoofdstuk 2
Commissie-Scheltema, is een commissie van bestuursrechtelijke specialisten tot stand
gekomen voor het opstellen van de door de Grondwet verplicht gestelde bestuursrechtelijke
regels.
De Awb kan worden gekwalificeerd als aanbouwwet, de Awb komt niet als één geheel tot
stand maar in delen die tranches worden genoemd.
Tussentijdse wijziging en/of aanpassingen zorgen ervoor dat kleine praktische problemen
kunnen worden opgelost.
Doelstellingen van de Awb:
1. Het bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving.
2. Het systematiseren en, waar mogelijk, vereenvoudigen van de bestuursrechtelijke
wetgeving.
3. Het codificeren van ontwikkelingen die zich in de bestuursrechtelijke jurisprudentie
hebben afgetekend.
4. Het treffen van voorzieningen ten aanzien van onderwerpen die zich naar hun aard
niet voor regeling in bijzondere wetten lenen.
De Awb is van groot belang gebleken voor uniformering van het bestuursrecht. Uniformering
is een belangrijke doelstelling voor de wetgever, maar er blijven natuurlijk situaties waarin
afwijkingen noodzakelijk zijn.
Categorieën Awb-regels:
- Dwingend recht
de regel noemt dan geen mogelijkheid om af te kunnen wijken.
- Regelend recht
de regels hebben een dergelijke afwijkingsmogelijkheid.
- Aanvullend recht
het is niet goed mogelijk om een algemeen geldende regel te formuleren, maar
het is wel wenselijk dat er een ‘restbepaling’ bestaat wanneer de bijzondere
regelgever nagelaten heeft een regeling te treffen.
- Facultatief recht
het recht geldt niet, tenzij een regelgever of bestuursorgaan bepaalt dat het wel
moet worden gevolgd.
, Hoofdstuk 3
Een gedecentraliseerde eenheidsstaat is een centraal geregeerde staat met onderdelen die
een eigen bestuursorganisatie en een zekere mate van zelfstandigheid bezitten, maar
waarvan de onderdelen alleen een afgeleid gezag uit oefenen.
Er is sprake van territoriale decentralisatie. Naast de regering en parlement, zijn er organen
die voor een bepaald territorium een algemene bevoegdheid hebben gekregen tot het
vaststellen van algemeen verbindende voorschriften of tot het nemen van andere
beslissingen.
Ook is er sprake van functionele decentralisatie. De wetgever heeft in dat kader
bestuursorganen ingesteld, die slechts bevoegd zijn beslissingen te nemen voor enkele in de
wet omschreven terreinen of functies.
Een aantal organen dat gezamenlijk een gemeenschapsverband vormt, wordt een openbaar
lichaam genoemd.
- Territoriale openbare lichamen; binnen deze openbare lichamen onderscheiden we
verschillende bestuursorganen die elk een aparte taak uitoefenen.
- Functionele openbare lichamen; het gaat hier om een orde of een instituut van een
bepaalde beroepsgroep, dat met regelgevende bevoegdheid is belast.
Alle openbare lichamen hebben een rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat zij kunnen
deelnemen aan het privaatrechtelijke rechtsverkeer; zij kunnen dus contracten sluiten en
een vermogen hebben.
Als rechtspersonen krachtens (publiekrechtelijke) wetten zijn ingesteld en daaraan hun
rechtspersoonlijkheid ontlenen, spreken we van publiekrechtelijke rechtspersonen. Deze
rechtspersonen zijn drager van vermogensrechten, eigendom, zijn partij bij civielrechtelijke
overeenkomsten en kunnen bij de burgerlijke rechter worden aangesproken bij een
eventuele onrechtmatige daad van de overheid.
Voor toepasselijkheid van de Awb moet er sprake zijn van een orgaan die bestuurt.
besturen kan bestaan uit het vaststellen van regelgeving, het nemen van beschikkingen, het
besluiten tot het verrichten van privaatrechtelijke rechtshandelingen en uit feitelijke
handelingen.
Twee categorieën bestuursorganen:
1. A- organen
Een instantie maakt onderdeel uit van een publiekrechtelijke rechtspersoon.
‘de overheid’
2. B-organen
Ziet op andere personen of colleges die met openbaar gezag zijn bekleed.
Alleen als de handelingen die de colleges of personen uitoefenen een publiekrechtelijk
karakter hebben of als er openbaar gezag wordt uitgeoefend spreken we van b-
organen.
De Awb is niet van toepassing op de strafrechtelijke rechtshandhaving.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evygroenenberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.