Het Oranje Kruis. (2019). Eerste hulp aan kinderen. Den Haag.
Maaike Meulenbelt
Eerste hulp aan kinderen – samenvatting hele boek
Hoofdstuk 1 Eerste Hulp: de eerste schakel hulpverleningsketen
1.1 De eerste schakel
Bij een ongeval moet je ervoor zorgen dat de toestand van het slachtoffer niet verslechtert. Blijf
rustig, krijg inzicht in de situatie; voorwaarden eerste hulp verlenen.
Goede voorbereiding: telefoonnummers huisartsen, ouders in telefoon zetten, EHBO- of
verbanddoos op voorraad, weten waar AED’s in de buurt zitten.
Mantelzorg = zorg verlenen aan een bekende; toedienen EPI-pen. Je bent van tevoren geïnstrueerd.
Verantwoordelijkheid ligt bij huisarts/specialist.
1.2 Zorgen voor professionele hulp
Laat het kind niet alleen. Laat iemand 112 bellen; luidspreker, vraag naar ambulance.
- 112 wil weten: plaats, straat, huisnummer of herkenningspunt. Eigen telefoonnummer.
- Pas ophangen als centralist toestemming geeft
Geen directe hulp van een arts nodig: eerst naar huisarts.
Ambulance; zorg voor vrije toegang voor de hulpverleners
1.3 Emotionele reacties
Gerust stellen.
Hoofdstuk 2 Voorkom (meer) slachtoffers
2.1 Let op gevaar
Verkeer omleiden, elektriciteit uitschakelen, beginnende brand blussen.
Besmetting is een gevaar; werk steriel.
2.2 Verplaats het slachtoffer uit een gevaarlijke situatie
Horizontaal uit bijvoorbeeld auto halen, liefst mét kinderstoel tegelijk. Denk aan steun bij hoofd.
Rautekgreep vanaf de grond: als je het kind niet kan tillen.
- Neem plaats achter het kind, breng het kind in een zittende houding
- Schuif je armen onder de oksels door en breng één van de onderarmen horizontaal voor de
borst; arm zonder letsel
- Leg je handen met alle vingers over de onderarm; je duwt niet tegen de ribben (duim dus bij
alle vingers houden)
- Hurkhouding tegen slachtoffer aan; optillen
- Versleept achteruit
- Veiligere plek: kind neerleggen en hulp verlenen
2.3 Kindermishandeling
Lichamelijke mishandeling = verwondingen, kneuzingen, snij-, brand- of schaafwonden, botbreuken,
hersenletsel
Psychische mishandeling = vernederen, kleineren, pesten, verbieden, te hoge eisen stellen
Lichamelijke verwaarlozing = geen gezonde voeding, onvoldoende slaap, onvoldoende medicijnen of
kleren
Psychische verwaarlozing = aandacht, respect, veiligheid, warmte, liefde, bevestiging
Seksueel misbruik = seksuele contacten van kinderen onder de 16 jaar met ouderen/volwassenen die
plaatsvinden tegen de zin van het kind of waaraan het kind zich niet kan onttrekken.
Vertrouw je een situatie niet? Neem contact op met advies- en meldpunt huiselijk geweld en
kindermishandeling
, Het Oranje Kruis. (2019). Eerste hulp aan kinderen. Den Haag.
Maaike Meulenbelt
Signalen kindermishandeling: agressief gedrag, terugtrekken, concentratiestoornissen, seksueel
uitdagend gedrag, angst voor (bepaalde) volwassenen
Mogelijke signalen van ouders: vreemde verklaringen letsel van kind, nauwelijks belangstelling
schoolprestaties, kinderen regelmatig thuishouden.
2.4 Preventieve maatregelen
- Kleding: goede schoenen, zonnebrand gebruiken, niet te koud/warm, geen losse touwtjes,
veters strikken
- Speelgoed: niet bewerkt met giftige verf/lak, geen kleine onderdelen, geen scherpe randen
- Vervoer: kind dragen; draag zelf geen gladde sokken, kinderslot, kinderzitje fiets, fietsheld
- Bed en box: afstand spijlen 4.5-6.5 cm. Geen hoofdkussen en geen losse lakentjes, geen
scherpe randen
- Kinderkamer: commode met opstaande randen, beveilig stopcontacten
- Huiskamer: geen toegang tot elektriciteitspunten, hete vloeistoffen buiten bereik houden
- Badkamer en toilet: temperatuur badwater checken, medicijnen/schoonmaakmiddelen
buiten bereik
- Keuken: stelen van pannen naar achteren gericht, hete oven, krukjes weg
- Gang en trap: trapleuning, traphekje
- Buitenshuis: verkeer
- Kinderopvang/school: speelplaats veilig, zachte ondergrond
Hoofdstuk 3 Verleen verantwoorde eerste hulp
Volgorde hulpverlenen
1. Controleer op levensbedreigende letsels
2. Aandacht naar overige letsels
3. Levensreddende handelingen na 112 bellen
- Braken; rugligging draaien op de zij
- Hevige bloeding: druk (laten) geven
- Reanimeren
3.1 Braken bij rugligging
Moet iemand braken en ligt het nog op de rug: draai hem of haar op de zij.
3.2 Hevig bloedverlies
Kind van 10 kg heeft 800cc bloed. Verlies van 250cc is 30% van het volume. Direct drukken op wond
en bel 112 of laat iemand bellen.
Druk op de wond
- Gebruik handschoenen
- Steriel verband; anders mag theedoek, kleding of blote hand ook
- Als het kan een drukverband aanleggen
3.3 Beoordelen van het bewustzijn
Bewusteloos; suffe indruk, kreunen, jammeren, onsamenhangend praten, niet gericht kijken
Zuurstofgebrek veroorzaakt stoornissen in het bewustzijn.
Schud een kind aan de schouders voorzichtig en luid aanspreken. Hoofd moet niet mee schudden bij
mogelijk wervelletsel. Spreek rustig, luid en duidelijk.
Bewusteloos kind reageert niet op aanspreken en schudden, voelt slap aan
1. Bel 112 en laat AED halen
2. Draai kind op de rug, pas op met mogelijk wervelletsel
3. Beoordeel ademhaling
, Het Oranje Kruis. (2019). Eerste hulp aan kinderen. Den Haag.
Maaike Meulenbelt
Niet-alert kind kreunt, praat onsamenhangend, suffe indruk, kijkt niet gericht
1. Roep om hulp
2. Beoordeel ademhaling
Alert huil, vraagt om zijn ouders, geeft antwoord op je vraag
1. Beoordeel ademhaling
3.4 Beoordelen van de ademhaling
Een kind kan ongeveer 1 minuut zonder ademen normaal functioneren. Nog voldoende zuurstof en
circulatie (bloedsomloop). Daarna reageren hersenen; bewusteloosheid. Huid en slijmvliezen
(mondholte en tong) kleuren blauw. Als dit langer duurt, stopt de circulatie: circulatiestilstand.
Normale ademhaling = geen gierende geluiden, buik gaat normaal op en neer, geen benauwde
indruk
Onvoldoende / afwezige ademhaling = onregelmatig, nauwelijks op en neer van buik/borst,
nauwelijks luchtstroom voelbaar bij neus of mond
Kind kan happen naar lucht of snakkende bewegingen maken, niet verwarren met normale
ademhaling. Dit maakt geluid.
Beoordelen van de ademhaling
1. Constateer bewusteloosheid
2. Kijken, luisteren en voelen van ademhaling
o Rugligging
o Hand op voorhoofd, kantel hoofd naar achter om luchtweg vrij te maken
Kinderen tot 1 jaar; hoofd houden zodat het recht omhoog is gericht
o Kin omhoog met vingertopper = kinlift. Duw op de botten, niet op zachte delen
o Breng je gezicht (hulpverlener) naar het kind.
Borstbeweging?
Ademhalingsgeluiden? Voel met wang bij mond/neus.
o Maximaal 10 seconden; trek je conclusie.
3.5 Bewusteloos en geen (normale) ademhaling
Reanimatie
Circulatiestilstand = hart pompt geen bloed meer rond
Direct reanimeren!
- 5 beademingen (kind)
- Geen reactie? 100-120x per minuut 15 borstcompressies (uitwendige hartmassage) en
wissel af met 2 beademingen
- Moeite met overgang: houd 30:2 aan als verhouding
Geen telefoon bij de hand: eerst 1 minuut reanimeren, daarna bellen, neem indien mogelijk het kind
mee naar een telefoon.
AED ophalen als het echt heel dichtbij is.
Kind met hartafwijking; 112 bellen of direct rennen naar telefoon als je alleen bent. In dit geval is er
niet direct zuurstoftekort, start met borstcompressies.
Beademing
De zuigeling (0-1 jaar)
Mond-op-mond-en-neusbeademing
- Gezicht recht naar boven
- Met 1 vinger kind optillen