1.1 Leven met Water
Klimaatverandering komt eraan. Gevolgen van klimaatverandering zijn:
➔ Hogere temperaturen
➔ Extreme neerslagen
➔ Hetere zomers, koudere winters
➔ Onregelmatige neerslagen
◆ Schommelingen van de neerslag in een jaar = neerslagregiem
◆ Grotere schommelingen van de neerslag zorgen voor een onregelmatiger
neerslagregiem (toegenomen schommelingen)
Doordat de hoeveelheid neerslag toeneemt (vooral in de winter), moeten rivieren en sloten
meer water verwerken. Daardoor moet er meer water weggepompt worden om
overstromingen te voorkomen. In de winter valt ook sneeuw, en als het dan gaat dooien komt
er veel water tegelijkertijd omdat het niet kan infiltreren (in de bodem zakken)
In de zomer zijn er vooral problemen met droogte. Hiervoor zijn 3 oorzaken:
➔ Verdamping neemt toe door stijging zomertemperatuur
➔ Nuttige neerslag neemt af, wat betekent dat er minder water in de bodem kan zakken
om de grondwaterspiegel aan te vullen.
➔ Door snellere waterafvoer (e.g kanalisatie), wordt de grondwatervoorraad minder
aangevuld en zal de grondwaterspiegel dalen. De bovenste laag van de bodem droogt
daardoor eerder uit.
Nederland veranderd
Nederland is sterk verstedelijkt waardoor veel verstening van het oppervlak plaats heeft
gevonden. Door de toename van bebouwing, bestrating etc wordt regenwater sneller
afgevoerd naar bijv riolen of grachten zodat er minder water in de grond komt.
Teveel water is net zo onwenselijk als een tekort aan water. We proberen dus overstromingen
te voorkomen maar ook voldoende water van goede kwaliteit beschikbaar te hebben.
, Wonen in Nederland
In Nederland hebben we ook de drietrapsstrategie: vasthouden, bergen en afvoeren.
Deze drietrapsstrategie is te vergelijken met een spons. Eerst komt al het water in de spons
(de bodem), en als de spons vol is worden maatregelen genomen om het water op te slaan
(bergen) en als de opslagplaats vol is wordt het water afgevoerd.
*figuur 1.4 blz 12*
➔ Stap 1: Vasthouden
Vasthouden wil zeggen dat het water blijft op de plaats waar het valt. Er worden maatregelen
genomen om te kunnen zorgen dat meer water ter plaatse kan worden vastgehouden, zoals
grachten uitdiepen of meer onverharde bestrating maken (denk bijv aan het gras/grind
tussen de tegel dingen op parkeerplaatsen) Vaak wordt dit ook gebruikt voor meerdere
functies, e.g om de wijk mooier te maken (Roombeek Enschede past bijv bij de uitstraling
van de straat).
➔ Stap 2: Bergen
Als het water niet voldoende ter plaatse kan worden vastgehouden, wordt het geborgen in e.g
plassen, meren of kanalen. Hier zijn ook speciale bergingsgebieden voor, zoals bijvoorbeeld
een groene berging.
➔ Stap 3: Afvoeren
Als de bergingsgebieden ook overstromen, moet het teveel water worden afgevoerd. Het
word dan naar een ander gebied gebracht, bijvoorbeeld via rivieren en kanalen naar de zee.
Als niet al het overtollige water kan worden afgevoerd, is er sprake van wateroverlast.
Watertoets
Om ervoor te zorgen dat er bij aanleg van woonwijken, terreinen of infrastructuur voldoende
rekening wordt gehouden met het water, wordt de watertoets gedaan. Deze kijkt of er bij
deze nieuwe besluiten duidelijk wordt beschreven wat de gevolgen van die bouw zijn voor de
veiligheid, wateroverlast, waterkwaliteit en verdroging.
Bij de uitvoering van bouwplannen moeten altijd waterschappen worden betrokken. Een
waterschap is een regionale overheidsinstantie die tot taak heeft om de waterhuishouding te
regelen. Ze zijn verantwoordelijk voor het beheer van water in een bepaald gebied. Bij
beoordeling van bouwplannen wordt gelet op twee dingen:
1. Er mag niks gebouwd worden op een plaats die nodig is voor de drietrapsstrategie.
2. De bouw mag niet worden afgewenteld op ruimte of tijd (dus mag niet de buren
hinderen of op een later tijdstip worden gefixt).
, Wonen in Nederland
1.2 Water: vriend of vijand?
Zeespiegelstijging vindt ook plaats, al sinds de ijstijd. Hoe vindt deze plaats?
CO2 uitstoot → Warmer → Ijskappen smelten → Zeespiegelstijging
of
Uitzetten warme oceaanwater → Zeespiegelstijging
Ook heb je 2 soorten zeespiegelstijging:
Absolute zeespiegelstijging → Stijging van de zeespiegel (hoogte van het water)
Relatieve zeespiegelstijging → Absolute zeespiegelstijging + bodemdaling
Bodemdaling
Terwijl de zeespiegel stijgt, daalt de bodem in Nederland (en dan vooral in West- en
Noord-Nederland). Dit heeft verschillende oorzaken.
→ Overal dijken dus geen overstromingen, waardoor minder sedimentatie plaatsvindt.
→ Deze gebieden hebben grondsoorten veen en zeeklei
→ Bevatten van nature veel water. Dit grondwater wordt weggepompt om de grond te
kunnen gebruiken voor landbouw. Bodem krimpt hierdoor, omdat het veen uitdroogt door de
ontwatering, maar ook door inklinking.
→ Veenoxidatie: Veen dat boven het grondwater uitkomt verteert (literally evaporates) door
blootstelling aan de lucht.
→ Aardgaswinning
Waterveiligheid
Nederland is vaak slachtoffer geweest van overstromingen (e.g watersnoodramp 1953). Na
deze grote overstroming stelde de regering een commissie van deskundigen in, de
Deltacommissie. Deze adviseerden de dijken te verhogen en Deltawerken aan te leggen. Dit
werkte een lange tijd maar toch was het grootste deel van NL nog steeds gevoelig voor
overstromingen.
Door zeespiegelstijging, bodemdaling en het onregelmatigere neerslagregiem is de kans op
een overstroming groter geworden. In de tussentijd is ook de bevolking en economische
waarde groter geworden. Dit betekent dat de kans en gevolgen van overstroming groter zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper djonnja. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,74. Je zit daarna nergens aan vast.