26-4-2019 Werkgroep 4 – Grondslagen van de liberale democratie
Begripsvragen – Rawls, A Theory of Justice
1. Op p. 4 stelt Rawls dat samenlevingen zowel worden gekenmerkt
door een gemeenschappelijk belang (“an identity of interests”) als door
strijdende belangen (“a conflict of interests”). Leg in eigen woorden uit
wat hij hiermee bedoelt.
Gemeenschappelijk: sociale samenwerking levert allerlei voordelen op
(veiligheid, welvaart), dan ieder voor zich.
Strijdend: de meeste individuen hebben het liefst een zo groot mogelijk deel van
de voordelen die samenwerking oplevert. Hoe verdeel je alles.
Rechtvaardigheid gaat hierover: samenwerking is beter dan ieder voor zich, maar
hoe verdelen wij die? Wat de beste verdeling is, is de vraag naar
rechtvaardigheid.
2. Op p. 4 spreekt Rawls over “principles of social justice”. Leg in eigen
woorden uit wat volgens Rawls de functie van zulke beginselen is en
hoe deze functie zich verhoudt tot wat je bij vraag 1 uiteen hebt gezet.
Functies van beginselen van sociale rechtvaardigheid zijn: (1) het toekennen van
rechten en plichten en (2) het vastleggen van de juiste verdeling van de
hierboven genoemde lusten (en lasten) van sociale samenwerking.
3. Op p. 4 spreekt Rawls over het begrip “well-ordered” samenleving.
Leg uit wat hij hiermee bedoelt.
Een well ordered samenleving is (1) ingericht om het welzijn van ALLE leden te
bevorderen en (2) iedereen dezelfde rechtvaardigheidsbeginselen aanvaardt en
(3) sociale instituties ingericht zijn op basis van die rechtvaardigheidsbeginselen.
Lijkt op Hart: Wat hij zegt over stabiliteit. Als iedereen het interne perspectief
heeft op de regels en principes van de samenleving, dan is de samenleving
stabiel.
Hoe kom je tot een well-ordered society, want iedereen heeft een andere
opvatting van rechtvaardigheid. Door middel van procedurele rechtvaardigheid:
je maakt de procedure van selectie zo ingericht dat het rechtvaardig is.
4. Volgens Rawls zijn de juiste “principles of justice” die beginselen die
vrije en rationele personen die ieder hun eigen belang nastreven
zouden kiezen in een oorspronkelijke positie van gelijkheid (vanaf p.
10). Leg in eigen woorden uit hoe deze oorspronkelijke positie eruitziet,
en waarom zij er zo uitziet.
Sluier van onwetendheid
Oorspronkelijke situatie: Niemand weet welke plaats men inneemt in de
samenleving, men ontbeert ook inzicht in klasse, positie of sociale status, geen
inzicht in verdeling van persoonlijke capaciteiten (kracht, intelligentie), geen
inzicht in eigen conceptie van het goede leven. Geen individuele informatie.
Wél inzicht in algemene feiten met betrekking tot de samenleving (inzicht in
functioneren politiek, economische wetmatigheden, algemene psychologische
eigenschappen van mensen).
De oorspronkelijke situatie ziet er zo uit omdat iedereen zich dan in een
(hypothetisch) gelijke positie bevindt en daar toevallig bepaalde voordelen geen
rol spelen bij de keuze van de beginselen van rechtvaardigheid.
, 5. Volgens Rawls zouden partijen in de oorspronkelijke positie
utilitarisme afwijzen als rechtvaardigheidsprincipe (p. 13). Leg in eigen
woorden uit waarom.
Men anticipeert op de mogelijkheid dat hij/zij in de zwakste positie terecht kan
komen. Dus geen maximalisering van het grootste nut voor allen (utilisme
impliceert dat belang van individuen ondergeschikt wordt gemaakt aan
maximalisering totale nut en het is dan rechtvaardig).
Mensen achter de sluier van onwetendheid zouden een utilitaristisch
samenleving afwijzen, want je weet niet in welke positie je eindigt. Je moet ieder
mens gelijke waarde toekennen. In de oorspronkelijke situatie zou je nooit kiezen
voor een situatie waar het leven van de minderheid wordt opgeofferd voor het
geluk van de meerderheid. Want je zou zo bij die minderheid kunnen eindigen.
Staat een ideaal beeld heeft van het perfecte leven (perfectionisme) en burgers
die kant op stuurt. Waarom zou Rawls hier ook niet voor kiezen? Je hebt altijd
mensen die afwijken. De menselijke psychologie vertelt ons dat we mogen
twijfelen.
Wat voor samenleving is dan rationeel om te willen? Dat de slechtste positie zo
goed mogelijk is. Niemand onderdrukt wordt: vrijheid van meningsuiting en
vrijheid van godsdienst, privacy. Want je weet niet in welke positie je komt.
6. Formuleer in eigen woorden de twee “principles of justice” die
volgens Rawls wél zouden voortvloeien uit de oorspronkelijke positie.
Betrek in je uitleg van het tweede principe het begrip “primary goods”
(pp. 53, 54).
Wat voor samenleving is dan rationeel om te willen? Dat de slechtste positie zo
goed mogelijk is. Niemand onderdrukt wordt: vrijheid van meningsuiting en
vrijheid van godsdienst, privacy. Want je weet niet in welke positie je komt.
Eerste beginsel: elke persoon heeft hetzelfde en een zo uitgebreid mogelijke set
basale vrijheden, verenigbaar met de basale vrijheden van anderen.
Achter de sluier, moet de welvaart ook gelijk verdeeld worden.
Tweede beginsel: sociaal en economische ongelijke positie zijn toegestaan, mits
dit toestaan in het voordeel is van iedereen (dus ook van degenen in de lagere
posities) en mits die posities voor iedereen open staan.
Het verband met primary goods: primaire goederen zijn goederen waar een
persoon iets aan heeft, ongeacht zijn rationale levensplan (rechten, vrijheden,
kansen, inkomen, vermogen, gezag, mate van verantwoordelijkheid). Alleen een
aantal dingen lenen zich voor de difference principle.
7. Leg in eigen woorden uit hoe vanuit de oorspronkelijke positie naar
de twee “principles of justice” wordt geredeneerd (pp. 130 e.v.).
Wat betreft basale vrijheid (eerste principe). Men moet anticiperen op positie in
feitelijke wereld waarbij men niet weet welke levensbeschouwing men er feitelijk
op na zal houden. Meest rationele keuze is vrijheid toe te staan voor alle
levensbeschouwingen (gelijke vrijheid voor allen). Wat betreft verdeling van
inkomen en vermogen (tweede principe). Het verschil-principe: men zal
anticiperen op de mogelijkheid de slechtst mogelijke positie te verkrijgen. In dat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rechtenstudent2022. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.