Aantekeningen leeslijst
30 min duurt het mondeling – je kiest zelf met welk boek je begint – je mag niks meenemen.
Interbellum
W. Elsschot, Lijmen - Het Been (film)
Vlog: https://youtu.be/GyhC3EoHOyE
Gaat over: oplichting, schuldgevoel, verkopen.
Het verhaal: Laarmans wordt door Boormans gevraagd om voor hem te werken. Echter is Boormans een
oplichter. Hij geeft een Wereldtijdschrift uit; ‘Algemeen Wereldtijdschrift van Financiën, Handel, Nijverheid,
Kunsten en Wetenschappen.’ Dit is een veredeld reclameblad die ze in te grootte oplages aan succesvolle
ondernemers verkopen (dit noemen ze ‘lijmen’). Dit doen ze ook bij de firma/mevrouw Lauwereyssen. De
bazin heeft een handicap en raakt failliet en (waarschijnlijk hierdoor) haar been kwijt. De heren krijgen een
schuldgevoel en willen 30.000 frank teruggeven. Dit neemt ze niet aan.
Eigen ervaring: makkelijk te lezen. Ondanks enkele Vlaamse woorden en Franse zinnen is het goed te lezen.
Voor de Vlaamse woorden is een woordenlijst achterin het boek. De tekst is vrij eenvoudig door de af en toe
Vlaamse spreektaal, waardoor het taalgebruik niet te hoogdravend is.
Schrijfstijl: eenvoudig opgezet verhaal, gebruik van personages die elkaar tegenpolen zijn (harde sterke
Boorman en de zwakke aarzelende Laarmans). Er is een spanning tussen de nuchtere en laconieke toon en
de daaronder liggende woede en treurigheid. Geestige roman met een autobiografische inslag. De titel van
het eerste verhaal slaat op twee zakenmensen, Laarmans en Boorman, die klanten proberen te lijmen voor
hun niet bestaande tijdschrift. Ik-vertelsituatie, de ik-persoon is niet de hoofdpersoon in het verhaal.
De titel van het tweede verhaal slaat op het slechte been van mevrouw Lauwereyssen, dat later vervangen
wordt door een houten been.
Koppeling aan stroming:
o Romanvernieuwing in de jaren 30: mensen kunnen allerlei dromen en idealen najagen, maar worden
toch bedrogen, dit zorgt voor ontgoocheling en mislukking.
o Nieuwe zakelijkheid door alleen zijn sombere stijl van schrijven, gaat economisch te werk (alles moet
functioneel zijn). Grote gevoelens en gebeurtenissen uitdrukken in details en kleinigheden.
F. Bordewijk, Bint (luisterboek)
Vlog: https://www.youtube.com/watch?v=xhmwgu5kTIQ&t=22s
Gaat over: tucht, discipline, onderwijs, het is oorlog tussen ‘de hel’ en ‘De Bree’.
Het verhaal: Een leraar die zijn klas temt.
Eigen ervaring: De hooftrolspeler wordt steeds genoemd met ‘De Bree’, amper met ‘hij’, er heerst inderdaad
tucht wanneer een zelfmoord vanwege school in eerste instantie directeur ‘Bint’ niks doet, De Bree lijkt goed
te passen in deze school, alleen bij het schoolreisje worstelt hij met persoonlijkheid of afstand houden.
Schrijfstijl: Korte zinnen, korte hoofdstukjes, dun boek, gewapend-betonstijl, de nieuwe zakelijkheid
(zakelijke, bondige stijl), beeldspraken zijn complex, de leerlingen hebben poëtische en rare namen, op het
menselijke vlak gaat veel verloren, klassen krijgen bijnamen ‘de hel’, ‘de grauwen’, ‘de bruinen’ en ‘de
bloemen’.
Koppeling aan stroming:
o Bordewijk werd sterk beïnvloed door de avant-gardestromingen van zijn tijd (De Stijl)
o Romanvernieuwing jaren 30. Streven naar bondigheid.
o De tucht en dictatuur doet denken aan het fascisme in deze tijd.
Koppeling aan filosofen: Friedrich Nietzsche, want: übermensch en God is dood
, F. Bordewijk, Blokken (stripboek)
Vlog: https://youtu.be/7PZKChGVniY
Gaat over: totalitaire heilstaat, blokken/vierkanten (huizen)/asfalt vereren, technologie, militair, geen
individualisme en eigen mening, onderdrukking, opstand, bloederig neerslaan, fascisme en communisme.
Het verhaal: De auteur leidt ons rond door een rechtlijnige, op efficiëntie ingerichte stadstaat. Hij omschrijft
de trage, maar onvermijdelijke ondergang van deze stad.
Eigen ervaring:
o Creatieve ideeën voor 1931: helikopters, ruimtereizen, luchtschepen, monorails.
o Geen persoonlijk contact met de personages. Er zijn geen personages (alleen kort in het middenstuk,
die je later niet meer direct tegenkomt), daarom niet echt medelijden met het volk in deze staat.
o Vreemd dat dit boek geen waarschuwing was voor WOII, het omschrijft namelijk niet de ideale
samenleving.
Schrijfstijl: Korte zinnen, korte hoofdstukjes, dun boek, het lettertype was moeilijk te lezen, indeling van de
strip was in hoofdstukken en in kleurgebruik (gekoppeld aan kleuromschrijvingen), geen gedachtes of
meningen, uitleg over de staat en de gebeurtenissen niet meer of minder (kil en harteloos), gewapend-
betonstijl, de nieuwe zakelijkheid (zakelijke, bondige stijl), beeldspraken zijn complex en poëtisch.
Koppeling aan stroming:
o Beïnvloed door het kubisme en de constructivistische bouwkunst (te zien aan kaft eerste druk en
tekeningen in de strip).
o Dystopische sciencefiction (negatieve toekomstvisie).
o Bordewijk werd sterk beïnvloed door de avant-gardestromingen van zijn tijd (De Stijl, de
Constructivisten en de modernistische architecten met hun "woonmachines')
o Romanvernieuwing jaren 30. Streven naar bondigheid. Valt onder de toekomstroman. Met de zorg
voor de eigen tijd, met een schrikbeeld van een totalitaire staat.
o Sluit aan bij het magisch-realisme door het bevatten van magisch-realistische en surreële elementen
(de staat voert ruimtereizen uit).
Koppeling aan filosofen: Friedrich Nietzsche, want: übermensch en God is dood
F. Bordewijk, Knorrende beesten (boek)
Gaat over: roman van een parkeerseizoen.
Het verhaal: een verhaal dat zich afspeelt in een badplaats, bevolkt door razende, glimmende en knorrende
beesten: auto's.
Eigen ervaring: saai, raar boek. Het gaat eigenlijk nergens over in mijn ogen.
Schrijfstijl: Korte zinnen, korte hoofdstukjes,, dun boek, gewapend-betonstijl, de nieuwe zakelijkheid
(zakelijke, bondige stijl), beeldspraken zijn complex en poëtisch, rare namen (Bobsien, de
parkeerplaatswachter en Sofia Eufemia, de dweil).
Koppeling aan stroming:
o Bordewijk werd sterk beïnvloed door de avant-gardestromingen van zijn tijd (De Stijl)
o Romanvernieuwing jaren 30. Streven naar bondigheid. Valt onder de toekomstroman, door de
moderne onderwerpen (auto`s).
o Sluit aan bij het magisch-realisme door het bevatten van magisch-realistische en surreële elementen
(auto`s symboliseren knorrende beesten).
