1
Samenvatting Leren en leeromgeving
Leerprocessen en manieren waarop die gestimuleerd kunnen worden, door het handelen van docenten en via
de inrichting van de leeromgeving.
- Begrijp wat je leest
- Vat kernpunten samen van elk artikel
- Oefen met tentamenvragen en schrijf het antwoord uit
, 2
Hoorcollege 1 - Theoretische perspectieven op leren en leeromgevingen
Leertheorieën
1. Behaviorisme
Wat is leren
- Verandering in observeerbaar gedrag
- Door anderen die gewenst gedrag aanleert
- Individueel proces: samenwerkend leren geen rol/duidelijke meerwaarde
- Motivatie voor leren vanuit: interne stimuli (honger), externe stimuli (belonen/straffen)
- Conditioneren: nieuwe verbindingen leggen tussen externe stimuli en gedrag (respons)
Hoe leren verklaren
- Door stapsgewijze instructie, feedback, belonen/straffen (externe stimuli), herhaling (variatie in context)
Aandachtspunten ontwerpen onderwijs
- Docentgestuurd
- Stapsgewijs
- Gelegenheid om herhalen/oefenen
- Feedback
- Mechanismen van belonen/straffen van lln
2. Cognitivisme
Wat is leren
- Verandering in kennis(structuren) in geheugen
- Door informatieverwerking en oefening
- Informatie > zintuigen > wisselwerking tussen korte- en langetermijngeheugen
Hoe leren verklaren / aan
- Door structureren van informatie (docent)
- Diepgaande verwerking stof waardoor verband ontstaan
- Metacognitieve vaardigheden (zelfstandig werken, vragen stellen, reflecteren)
Aandachtspunten ontwerpen onderwijs
- Aansluiten bij voorkennis en activeren van aandacht: motiveren
- Informatie structureren
- Stimuleren diepgaande verwerking: begrijpen
- Aandacht voor metacognitieve vaardigheden
, 3
3. (Sociaal) constructivisme
Wat is leren
- Proces van (samen) actief kennis construeren
- Door activiteiten van leerlingen (sociaal en gesitueerd)
- Echte doel: toepassen van kennis, betekenis geven in context (samen)
- Individueel proces: kennis is persoonlijk, individu geeft zelf betekenis aan info
- Alle kennis komt voort uit eerdere kennis
Hoe leren verklaren
- Constructie van kennis obv aangereikte betekenissen: interactie tussen leerling en leraar/leerling
- Co-constructie van kennis: bouwt voort op wat andere lln inbrengt, onderhandelen over betekenissen
Aandachtspunten ontwerpen onderwijs
- Aansluiten bij bestaande kennis: interpretatiekader/perspectieven leerling (weten, vinden, willen)
- Levensechte leercontexten en authentieke taken helpen hierbij: probleemgestuurd leren
- Actieve werkvormen: verwerking van leerlingen stimuleren (zelfstandig leren, samenwerken)
- Misvatting: leraar mag niks vertellen/passief
4. Sociaal-culturele benadering (cultuur historische-, activiteits-, sociaal praktische theorie)
Wat is leren
- Steeds beter participeren in activiteiten van praktijk: handelen in sociale omgeving
- Participatiemogelijkheden nemen op kwalitatieve wijze toe: beginner > expert
- Kennis is contextgebonden
Hoe leren verklaren
- Observeren en begeleid participeren
- Leraar is ervaren meerwetende, scaffold hoe begrip/activiteit als tool gebruikt kan worden in denkkader
- Participerende steeds competenter > competenter in gemeenschap
- Over betekenissen in leerproces onderhandeld/eigen gemaakt
Aandachtspunten ontwerpen onderwijs
- Doel van leren: niet weten, maar kunnen handelen/participeren
- Levensechte leercontexten en sociale praktijken: betekenisvol
- Actieve werkvormen: leren participeren mbv beschikbare tools (bestaande kennis, termen, procedures)
- Aansluiten bij bestaande kennis: zone van naastenontwikkeling, scaffolding
, 4
Literatuur
1. BBC, Hoofdstuk 1 - Learning: From Speculation to Science (blz. 1-27)
Hoofdstuk 6 - The designing of learning environments (blz. 131-154)
Leeromgeving
Alles wat je bewust doet om het leren te bevorderen (maatregelen, materialen, begeleiding)
Veranderende visies: door ontwikkelende samenleving/wetenschap, focus complexere vaardigheden
Usable/expert knowledge (blz. 9)
“deep understanding of subjectmatter transforms factual information into usable knowledge. Their conceptual
understanding allows them to extract a level of meaning from info that isn’t apparent to novices” (blz. 16)
Begrip en betekenis van kennis centraal:
- Begrip = samenhang tussen feiten (conceptueel kader om werkelijkheid verklaren)
- Betekenis van kennis = waarom belangrijk, hoe kun je kennis gebruikem
1. Feitelijke kennis belangrijk
2. Kennis organiseren in conceptuele denkkaders en patronen + toepassingsmogelijkheden
3. Zo transfer makkelijker: kennis ophalen, toepassen andere situatie/probleem, controle over eigen leren
Meer aandacht voor (keyfindings, blz. 14):
- Leerling centraal: voorkennis, opvattingen, zone van naastenontwikkeling (bepalend voor organiseren kennis)
- Kennis diepgaand verwerken: veel voorbeelden in contexten, curriculum moet meer verdieping ipv verbreding
- Gestandaardiseerde testen aanpassen naar monitoren deep understanding: formatief toetsen
- Naast algemene cognitieve vaardigheden (domein specifiek),
Metacognitieve vaardigheid ontwikkelen (helpt bij controle leerproces: doelen, strategie, voortgang, reflectie)
.
