Samenvatting
Samenvatting WDD-3 week
- Vak
- WDD-3
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Een samenvatting van alle ZSA's hoorcolleges, werkcolleges en practica van de derde week van WDD-3.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 53 pagina's
Voorbeeld 4 van de 53 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)Samenvatting WDD-3 2021-2022
Week 3
ZSA: Wie weet wat waar is?
Psychiatrie door de tijd:
e
<18 eeuw 1750-1850 1851-1900 1900-WOII 1946-nu
Verklaringen Geboorte van de Neuropathologische Permitteren van Grote rol voor
voor psychiatrie: focus verregaande wetenschappelijk
psychiatrische krankzinnigen & behandelmethoden onderzoek (met veel
stoornissen zijn patiënten Identificatie van & aandacht voor
liepen uiteen die behandeld ziekte eenheden Toenemend aandacht meetinstrumenten)
van somatisch dienen te voor psychologisch en &
tot worden sociaal model Opkomst van
psychologisch & antipsychiatrie
en van Eerste aandacht
religieus tot voor lichtere
hekserij psychiatrie
Ook de verschillende settings hebben een evolutie meegemaakt door de tijd.
<18e eeuw 1750-1850 1851-1900 1900-WOII 1946-nu
Eerste Hervorming van Veel Opkomst ambulante Verdere de-
‘dolhuizen’ dolhuizen, gestichtspsychiatrie zorg institutionalisering
worden invoering en onderzoek in
opgericht krankzinnigen universiteitsklinieken
wet
De therapie die in de 18e eeuw veel werd gebruikt was tempelslaap (te slaap leggen in een
heiligdom na het uitvoeren van rituelen) of trepanatie (het boren van een gat in de schedel
om kwade geesten het hoofd uit te laten gaan) of de brandstapel. In de humoresleer ging
men ervan uit dat ziekte een onbalans in het lichaam van de 4 sappen was. Bij een depressie
of somberheid was er te veel zwart gal (melaina cholè). Hier komt ook het woord
melancholie vandaan. De behandelingen die in die tijd gedaan werden gingen absoluut niet
volgens het baadt het niet dan schaadt het niet principe. Johannes Wier was een
Nederlands-Duitse arts die stelling nam tegen de veroordeling van psychiatrische patiënten
als heksen (op de brandstapel). De eerste ‘dolhuizen’ of zinnelooshuizen werden opgericht
door vermogende burgers uit liefdadige motieven. In 1461 werd een dolhuis opgericht nadat
Willem Arntsz hier geld voor naliet in zijn testament. Hier woonden dulle lieden net als
daklozen en somatisch zieken.
Tussen 1750 en 1850 was de meest gebruikte therapie traitement moral. Er kwam in deze
tijd meer aandacht voor lichte psychiatrie. Zo kwam de Engelse arts William Cullen met de
,Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
term neurose voor een classificatiesysteem binnen de geneeskunde. Een zwak zenuwstelsel
was de oorzaak voor een tal van aandoeningen (paralyse, convulsie, astma, dyspepsie,
beroerte, diarree, tetanus). De psychiatrische patiënten kwamen toen bij een huisarts,
internist of neuroloog terecht. Phillipe Pinel pleitte voor een traitement moral waar
patiënten als mens behandeld moesten worden en dat psychiatrische patiënten
heropgevoed moesten worden. Patiënten moesten zich leren beheerden, geconcentreerd
werken, een vaste indeling volgen en leren omgaan met hun afwijkende neigingen,
gevoelens en denkbeelden. De geneesheer speelde een belangrijke rol: hij diende
dwingende autoriteit uit te stralen en door zijn morele gezag ziekelijke waanideeën te
doorbreken. Krankzinnigen moeten worden behandeld en dolhuizen werden omgevormd tot
therapeutische gestichten. In 1841 werd (later dan in andere landen) in NL de eerste
krankzinnigen wet ingevoerd. De verpleging van gestichtspatienten werd bij wet geregeld. Er
waren in de tijd nog geen baanbrekende inzichten in de wetenschap maar wel publieke
verontwaardiging over de omstandigheden waarin deze mensen leefden, de wetten waren
hier een gevolg van. De theorie was dat de ziekten neurobiologisch ontstonden maar deze
hadden geen bewijs of behandelconsequenties.
Van 1850-1900 was er veel onderzoek naar hersenonderzoek. Wilhelm Griesinger zei
hierover geestenzieken zijn hersenzieken. Duitsland was toonaangevend in het onderzoek
omdat er universiteitsklinieken werden opgericht waar onderzoek werd gedaan en
onderwijs werd gegeven. Dit onderzoek ging over neuropathologie omdat psychologie en
sociologie pas later als wetenschap iets te bieden zou hebben. Een van de interessante
ontdekkingen werd gedaan in de vorm van dementia paralytica wat nu beter bekend staat
als neurosyfilis, neuroleus of tertiaire syfilis. Wanneer trepoloma pallidum de bloed
hersenbarriere passeerd ontstaan neurologische/psychiatrische symptomen. Een hiervan is
dementie. Echter er kan ook een manisch depressief of psychotisch beeld ontstaan. Op
neurosyfilis na was het neuropsychologisch onderzoek weinig baanbrekend. Men kon wel
concluderen dat psychiatrie geen neurologie was. In een nieuw gedachtengoed werd het
klinisch beeld met een lange termijn beeld bestudeerd. Krankenheitseinheiten of ziekte
eenheden werd geïntroduceerd door Emil Kraepelin. Ondanks dit onderzoek waren er weinig
nieuwe behandelmethoden. Omdat behandelaren zich staande wilden houden en klinieken
overvol raakten werd alleen nog agressief en onrustig gedrag onderdrukt. Patiënten werden
gesepareerd en gefixeerd waardoor de psychiatrie meer en meer werd gedemoraliseerd. Er
waren meerdere redenen voor de overvolle klinieken:
- Door industrialisatie werd het gezin als maatschappelijke structuur zoals deze lang
had bestaan ontwricht
- Patiënten werden uitgesloten van de maatschappij (al dan niet met de vraag tot
behandeling van een beter geïnformeerde bevolking en familie)
- Leefstijlveranderingen zoals alcohol en seksueel gedrag (wat veel syfilis verspreidde)
zorgde voor meer patiënten
,Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Door de steeds vollere klinieken en de therapeutische onmacht werden tussen 1900 en WOII
behandelingen toegepast die nu ethisch niet geaccepteerd zouden worden. Dit waren met
name somatische behandelmethoden waarvan het mechanisme niet volledig bekend was.
De therapieën werden ook breder ingezet dan waar ze voor bedoeld waren en werden grote
risico’s en bijwerkingen geaccepteerd. Zo was het inspuiten van bloed van malaria patiënten
een therapie voor dementia paralytica. Hierbij ontstond er in het lichaam koorts waardoor
de bacterie Treponoma pallidum niet overleefde en de ziekte werd opgeklaard. Deze
behandeling werd bedacht door Julius Wagner-Jauregg. Een andere therapie die liet zien
hoeveel therapeutische vrijheid dokters in die tijd hadden was de prefrontale lobotomie
waarvoor Egaz Moniz een nobelprijs won. Hierbij werd bij psychotische patiënten en later bij
veel soldaten die terugkwamen uit Duitsland naar Amerika na WWII met PTSS de frontale
cotrex (witte stof) gescheiden van de thalamus. Hierdoor verdwenen de symptomen maar
ook de karaktereigenschappen van de mensen zelf verdwenen. Mensen bestonden maar
werden minder creatief en toonden geen initiatief meer. Een andere therapie was
electroconvulsietherapie (ECT). Deze wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt in
therapieresistente depressies of therapieresistente psychose of katatonie. Door de tijd is
deze therapie veranderd. Er is nu een narcose uitgevoerd door de anestesist, de patiënt
krijgt spierverslappers en er is een screeningsproces vooraf. Door teleurstellende resultaten
van de somatische behandelmethoden ontstond er een nieuwe methode: psychoanalyse. Dit
was het eerste psychologische model met daarop gebaseerde behandelmethoden. Hierbij
werd aangenomen dat psychologische klachten voortkwamen uit onbewuste verdrongen
innerlijke conflicten. Door mensen bewust te maken konden mensen van de symptomen
genezen. Dit gebeurde karakteristiek door vrij te associëren door op een bank te liggen. Aan
de basis van de psychoanalyse stond Sigmund Freud. De behandeling werd poliklinisch
uitgevoerd en gaf een humanitair alternatief voor gestichtstherapie (de geboorte van de
ambulante psychiatrie). Psychoanalyse werd met name toegepast bij neurose patiënten die
lijden aan hysterie of neurasthenie. Er was hierdoor ook meer erkenning voor de
stoornissen. De term neurose wordt nu dus voor een specifieker beeld binnen de
psychoanalyse gebruikt.
Vrij vertaald Bedacht door Omschrijft
Neurasthenie Zenuwzwakte George Beard, Lichamelijke
Amerikaanse symptomen (met
psychiater name moe,
prikkelabaar en pijn)
voortkoment uit
drukte in moderne
leven wat mensen
niet aan konden
Hysterie Baarmoeder Hippocrates, veel Lichamelijke
gebruikt door Freud symptomen
voortkomend uit
psychische
conflicten, veelal
onbevredigde
seksuele verlangens
, Christiaan Winkelmeijer (Student geneeskunde, UvA Amsterdam)
Met name in de VS wordt psychoanalyse populair doordat veel psychoanaliticy van joodse
afkomst waren en deze door WOII moesten vluchten. Een aantal mensen die psychoanalyse
toepasten waren Eugen Bleuler en Adolf Meyer. Gebaseerd op Meyers werk paste in de
jaren 20-30 Arie Querido ambulante psychiatrie toe (psychiatrie d’urgence) om opname te
voorkomen. Een hele andere mensonterende kant van de psychiatrie kwam ook in
ontwikkeling. Er kwam het idee dat psychiatrische aandoeningen een genetische component
hadden en in Duitsland werden psychiatrische patiënten gesteriliseerd of vermoord als
onderdeel van rassenhygiene. Hierdoor kreeg erfelijkheidsonderzoek nog lang een slechte
naam.
Na de tweede wereldoorlog veranderde er veel binnen de psychiatrie. Met name voor
terugkerende soldaten maar ook in de rest van de bevolking groeide de aandacht voor
geestelijke gezondheid met name in de VS en Engeland. Door de praktijken in Duitsland en
de gevluchte psychiaters in de VS kwam het zwaartepunt van de ontwikkelingen in de VS en
Engeland te liggen. Een voorbeeld is het oprichten van het National Institute of Mental
Health. Er kwam ook meer focus op het ontwikkelen van classificatiesystemen en
meetinstrumenten in plaats van de neurobiologie zodat betrouwbaarder en valide
onderzoek en diagnostiek kon plaatsvinden. Hierbij kwam ook de DSM-III uit en werd er
steeds meer aan evidence based psychiatrie gedaan. Daarnaast kwam er meer ontwikkeling
in de sociale psychiatrie met de introductie van de ambulante psychiatrie (met als groot
voorvechter UvA hoogleraar Arie Querido). De eerste werkzame psychofarmaca zijn per
toeval gevonden. Dit leidde ertoe dat psychiatrische patiënten rustiger weren en sneller
terug de maatschappij in konden zonder begeleiding. Dit leidde tot deinstitutionalisering en
opnieuw marginalisering. Deze middelen vormde een belangrijke impuls voor de evidence
based psychiatrie waarmee deze vorm van wetenschap ook op andere therapieën werden
toegepast. Ook was er meer aandacht voor cognitieve therapie en gedragstherapie. De
behandelingen werden beter en duurde korter.
Niet alleen in Amerika en Engeland maar ook in NL kwam er meer aandacht voor
antipsychiatrie. Een bekende voorloper en vertegenwoordiger was Kees Trimbos.
Antipsychiatrie was een protestbeweging in de jaren 60 die tegen de gevestigde
maatschappelijke structuren (inrichtingen en therapieën) van die tijd waren. Naast de
inrichtingen was er protest tegen therapieën zoals ECT en excessief psychofarmacagebruik
en dwangbehandeling. Dit werd gezien als een medische repressie van maatschappelijk niet-
aangepast gedrag. De radicaalste protesten waren tegen de psychiatrie als geheel. Tegen
een medicaliserend en repressief apparaat waarbinnen psychiaters onderdeel zijn van de
machthebbers die protestgedrag tegen de maatschappij wilde onderdrukken. Psychiatrische
ziekten als oorzaak van dit gedrag in plaats van weloverwogen protestgedrag werd hierin
ontkent. Ook werd de eerste belangenbehartiger voor patiënten opgericht (stichting
Pandora) die veel bekendheid kreeg met de campagne (ooit eens een normaal mens
ontmoet? …en, beviel het?). Het boek one flew over the cuckoos nest werd een populaire
aanklacht tegen de psychiatrie uit die tijd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ChristiaanWinkelmeijer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen