Samenvatting
Samenvatting Kunstboek havo/vwo, hoofdstuk 5
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Hoofdstuk 5 kunstgeschiedenis
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: Penchi • 2 jaar geleden
Door: jsmeets4 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Kunstgeschiedenis, hoofdstuk 5 | Mirte Mulder V5Tb5.1 – Modernisme (1900-1945)
Voorbeelden die binnen het modernisme vallen zijn het expressionisme, futurisme en dadaïsme. De
kunstenaarsgroepen zijn in deze periode vooruitstrevend en worden daarom de avant-garde genoemd. Om de
ideeën duidelijk te maken worden manifesten en pamfletten geschreven.
Vooruitgang en wereldoorlog
De industrialisatie en ontwikkelingen hebben positieve gevolgen: mensen worden ouder en het leven wordt
comfortabeler. Er is volop technologische vooruitgang, maar dit is niet voor iedereen beschikbaar. Het reizen
wordt eenvoudiger, de belangstelling voor volkeren en culturen buiten Europa neemt toe en het wordt
goedkoper en makkelijker om foto’s te maken. Veel mensen zien door middel van foto’s de verschikkingen van
de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Door de technologische vooruitgang werd er gebruik gemaakt van
mitrailleurs, tanks en gifgasaanvallen.
Antikunst en propaganda
In Rusland werkten veel kunstenaars samen met de revolutionairen. Zij stelden hun werk in dienst van de
communistische staat. Later besluit Jozef Stalin echter dat de kunst niet aansluit bij de nieuwe propaganda. In
Duitsland van de jaren dertig en veertig wordt kunst ook ingezet als propaganda door de
nationaalsocialistische Adolf Hitler. Hij beschuldigt de joden door middel van de economische crisis (na de
beurskrach van 1929). Het gevolg van zijn streven naar wereldmacht is de Tweede Wereldoorlog (1939-1945).
Er waren strenge regels gebonden aan de kunst. Zo werd veel moderne kunst en kunst van niet-ariërs verboden
of vernietigd. Hierdoor ontvluchten velen Europa. In Amerika gaat de ontwikkeling van het modernisme verder
en later in Europa ook.
5.2 – Expressionisme (1905-1940)
Kadinsky doet hetzelfde als Schönberg doet met zijn muziek: breken met de regels. Schönberg gebruikt veel
tonen door elkaar heen en Kadinsky breekt het figuratieve schilderen door te experimenteren met
beeldaspecten om zijn emoties te weergeven. Deze vorm van schilderen wordt abstracte schilderkunst, waarin
geen objecten of personen worden afgebeeld, maar een geheel van kleuren, vormen en lijnen. Het werk van
Kadinsky behoort tot het expressionisme, waarin het uitdrukken (de expressie) van gevoel centraal staat.
Kenmerken van Vincent van Gogh (forse toetsen olieverf) en van Paul Gauguin (grote felgekleurde vlakken)
komen terug in het expressionisme.
Die Brücke
De meeste expressionisten combineren de zichtbare werkelijkheid met hoe zij deze ervaren. Ze maken
gebruik van deformatie: de herkenbare werkelijkheid wordt door de kunstenaar vervormd. Die Brücke is een
Duitse kunstenaarsgroep waarin gewerkt wordt met donkere kleuren en hoekige vormen. (Kunstenaar: Ernst
Ludwig Kirchner)
Der Blaue Reiter
Der Blaue Reiter staat bekend om haar onwerkelijke kleurgebruik. De gevoelswereld wordt hierbij op een
luchtige manier verbeeld. (Kunstenaar: Kandinsky en Franz Marc)
De fauvisten
In 1905 hadden kunstenaars bij hun kunst in de Parijse Najaarssalon opzettelijk de perspectiefregels losgelaten,
de vloeiende overgangen tussen licht en schaduw later ze achterwegen. De kunstcriticus die de tentoonstelling
bezocht beschreef de zaal als cage aux fauves (kooi met wilde dieren). Hieraan hebben de fauvisten hun naam
te danken. Fauvisten maken weinig gebruik van dieptewerking. (Kunstenaar: Matisse)
Emoties in steen
Constantin Brancusi laat bij zijn beeldhouwwerken de kubusvormige steen zoveel mogelijk intact. Hij polijst het
beeld ook niet, waardoor het ruwe materiaal zichtbaar blijft.
Pagina 1 van 8
, Kunstgeschiedenis, hoofdstuk 5 | Mirte Mulder V5Tb
Architectuur als sculptuur
In de architectuur is ook expressionisme terug te vinden. Kenmerkend voor de stijl is een speelse en
decoratieve vormgeving. Rond 1900 waren de omstandigheden waarin arbeidersgezinnen leefden erg slecht.
In 1901 kwam de woningwet, die gericht was op het verbeteren van de woonomstandigheden van arbeiders.
5.3 – Kubisme (1907-1914)
Bij het kubisme zijn delen van één voorstelling vanuit verschillende gezichtspunten geschilderd en er is
nauwelijks onderscheid tussen voor- en achtergrond.
Les Demoiselles
Pablo Picasso en George Braque zijn de grondleggers van het kubisme. Het is niet zeker welke kunstenaar als
eerst een kubistisch werk maakte, maar het kunstwerk van Picasso wordt als startpunt van de stroming
beschouwd. Dit zijn kenmerken van de vormgeving van het kubisme:
Vormen zijn vaak hoekig en gefragmenteerd.
Er is sprake van vervormingen, wat doet denken aan het expressionisme.
Gezichten en lichamen zijn vaak niet naturalistisch geschilderd.
Picasso was gefascineerd door de vormgeving van Afrikaanse sculpturen.
Picasso en Braque
Veel mensen vonden Picasso’s werk te radicaal, maar Braque niet, aangezien hij met een soortgelijk beeldend
onderzoek bezig was. Braque en Picasso werkten samen aan experimenten om de werkelijkheid te analyseren.
Ze vonden dat de werkelijkheid overtuigender en vollediger weergegeven werd als iets van meerdere kanten
tegelijk bekeken kon worden. Het onderzoeken van deze aparte onderdelen van het beeld wordt tegenwoordig
het analytisch kubisme genoemd.
Analytisch kubisme
Bij sommige kubistische schilderijen zou je kunnen zeggen dat er van abstract naar figuratief wordt gewerkt, in
plaats van andersom (zoals bij expressionisme). Het analytisch kubisme abstraheert de werkelijkheid niet,
maar bouwt met abstracte fragmenten een figuratief beeld op. Er worden vaak monochrome kleuren gebruikt,
waardoor het schilderij één geheel is. Veel kubisten werken figuratief, maar kiezen voor onderwerpen die niet
emotioneel geladen zijn. Zo wordt de aandacht niet afgeleid van experimenten met vorm en ruimte. Vaak
schilderen ze dan ook stillevens, mensfiguren en landschappen.
Synthetisch kubisme
Na het analytisch kubisme gaan de kubisten terug naar meer figuratie en kleur. Ze stellen hun beelden samen
uit verschillende onderdelen: het synthetisch kubisme. Het kleurgebruik in deze schilderstijl is niet meer
monochroom; er wordt gebruik gemaakt van verschillende kleuren en er kan een complementair contrast in
zitten. Een belangrijke term die bij het synthetisch kubisme hoort is een collage; er wordt vaak gebruik
gemaakt van ‘gevonden’ materialen, zoals kranten, stukken papier en toegangskaartjes. Er ontstaat door deze
toevoeging een samenhangende compositie.
Gitaar
Er is weinig kubistische kunst, omdat het lastig is om meerdere gezichtspunten in één beeld te weergeven. In
de kubistische kunst kom je echter wel assemblages tegen: ruimtelijke collages.
5.4 – Futurisme (1909-1916)
De futuristen geloven van alle modernisten het meest in vooruitgang en vernieuwing. Ze wijzen oude normen,
waarden en tradities af en bewonderen nieuwe technologie, geluid en beweging, het leven in de grote stad en
oorlogstaferelen.
Technologie en beweging
Door de technologische vernieuwingen aan het begin van de twintigste eeuw is het voor kunstenaars mogelijk
om nog meer naar de werkelijkheid te werken, door middel van fotografie. Futuristen maken gebruik van
chronofotografie; meerdere momenten van een beweging worden in één beeld geplaatst. Kort na de
chronofotografie wordt de film uitgevonden, waar de futuristen veel gebruik van maken. Kenmerken van het
futurisme:
Pagina 2 van 8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirte5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen