Deze samenvatting geeft je een complete samenvatting over het onderwerp Centraal Zenuwstelsel. Alle boeken/documenten welke nodig zijn om te bestuderen zijn in deze samenvatting samengevat in een makkelijke en begrijpelijke taal!
05 Centraal zenuwstelsel
Anatomie Fysiologie Hoofdstuk 8 het zenuwstelsel
Er zijn 2 orgaanstelsels:
Zenuwstelsel -> reageert snel, maar kort op prikkels
Hormoonstelsel -> langzamer ontstaan, maar duren langer.
Het zenuwstelsel:
Meet interne en externe milieu
Integreert informatie van zintuigen
Coördineert gewilde en ongewilde reacties van andere orgaanstelsels.
Zenuwstelsel onderverdelen in:
Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg. Ook hogere functies zoals intelligentie,
geheugen en emoties.
Perifere zenuwstelsel: alles buiten CZS.
Zenuwweefsel bestaat uit twee soorten cellen:
Neuronen -> basiseenheid van zenuwstelsel.
Neuroglia -> steunweefsel van zenuwstelsel bestaande uit een fijn ondersteund reticulum of
netwerk waarin zich typisch vertakte cellen, neurogliacellen, bevinden.
Een representatief neuron heeft een cellichaam, verschillende vertakte dendrieten (signalen
opvangen) en een lange axon die signalen geleid richting synapsknopen.
Het cellichaam van een typisch neuron bevat een grote ronde celkern met opvallend kernlichaampje.
De meeste neuronen kunnen niet delen, als ze verloren gaan door bv een wond kunnen ze niet
worden vervangen.
Cellichaam bevatten organellen -> energie leveren en organische verbindingen vormen.
Neuronen onderverdeeld in 3 typen:
1. multipolair neuron: twee of meer dendrieten en een axon. Komen CZS meest voor. Alle motorische
zenuwcellen die skeletspieren aansturen zijn multipolair.
2. unipolair neuron: dendrieten en axon lopen in elkaar over en het cellichaam ligt aan een zijde. De
meeste sensibele neuronen van het perifeer zenuwstelsel zijn unpolair.
3. bipolaire neuronen: twee uitlopers, een dendriet en een axon met het cellichaam daartussen. Zijn
zeldzaam.
Sensibele neuronen of afferente neuronen -> ontvangen informatie van zintuigcellen en daarna
informatie naar andere neuronen in het CZS doorgeven.
Motorische neuronen -> efferente gedeelte geleiden impulsen vanuit CZS naar andere
weefsels/organen. De doelcellen waarmee ze in verbinding staan worden effectoren genoemd.
Schakelcellen -> bevinden zich in de hersenen en in het ruggenmerg. Verbinden andere neuronen.
Er zijn vier typen neuroglia cellen (zowel CZS als PZS)
,1. astrocyten -> grootste en meest talrijke. Geven chemische stoffen die noodzakelijk zijn voor het
handhaven van de bloed-hersenbarriere.
2. oligodendrocyten -> verantwoordelijk voor de myelinisatie van axonen van CZS. Myeline dient als
elektrische isolator en verhoogt de snelheid waarmee een actiepotential zich langs het axon
voortplant.
3. microgliacellen -> kleinste en minst talrijke neurogliacellen in CZS. Ontstaan uit witte bloedcellen.
Verrichten beschermende functies.
4. ependymcellen -> bekleden het centrale kanaal van het ruggenmerg en de compartimenten van de
hersenen.
In PZS zijn twee typen neurogliacellen aanwezig.
1. satellietcellen -> omgeven en ondersteunen cellichamen in het perifere zenuwstelsel.
2. schwann-cellen -> omgeven elk axon buiten het CZS.
PZS:
Cellichamen en neuronen (grijze stof) bevinden zich in ganglia.
De witte stof bevat axonen die samengebundeld zijn in zenuwen.
CZS:
Verzameling cellichamen van zenuwcellen met zelfde functie wordt centrum genoemd.
De witte stof bevat bundels van axonen die op een gezamenlijke plek ontspringen en een
gezamenlijke bestemming en functie hebben. Zo een bundel wordt baan genoemd. Sensibele
banen geleiden informatie van zintuigen naar verwerkingscentra hersenen. Motorische
banen beginnen in centra en eindigen bij skeletspieren.
De sensorische, integrerende en motorische functies van het zenuwstelsel zijn dynamisch en
veranderen voortdurend.
Alle levende cellen zijn gekenmerkt door een gepolariseerde plasmamembraan. Een cel in rust heeft
een gepolariseerde plasmamembraan, doordat aan de buitenkant van de membraan een overmaat
positieve lading aanwezig is en aan de binnenkant een overmaat negatieve ladingen.
Wanneer positieve en negatieve lading gescheiden worden gehouden -> potentiaal verschil. Omdat
de ladingen door een plasmamembraan worden gescheiden wordt dit potentiaalverschil ->
membraanpotentiaal genoemd, weergegeven in Volt.
Membraanpotentiaal in rust = rustpotentiaal = -70mV. het minteken geeft aan dat de binnenkant van
de cel een overmaat negatief geladen ionen bevat in vergelijking tot de buitenkant.
De verschillen tussen vloeistoffen buiten en binnen de cel worden gehandhaafd door de selectieve
doorlaatbaarheid van de plasmamembraan.
Passieve krachten zijn chemisch en elektrisch.
Elke verandering waardoor de doorlaatbaarheid van de membraan voor natrium of kalium word
gewijzigd of waardoor de activiteit van de natrium-kaliumpomp word gewijzigd zal de rustpotentiaal
van een cel verstoren.
, Bij informatieoverdracht tussen neuronen en andere cellen spelen plaatselijke potentialen en
actiepotentialen een belangrijke rol.
Plaatselijke potentiaal = veranderingen van de membraanpotentieel die zich slechts over een kleine
afstand vanaf de plaats va prikkeling kunnen verplaatsen. Komen voor in de plasmamembranen van
alle cellen in reactie op prikkels uit de omgeving. Activeren vaak specifieke celfuncties.
Een actiepotentiaal = een voortgeleide verandering van de membraanpotentiaal van de gehele
plasmamembraan. Worden opgewekt via het openen en sluiten van ionenkanalen voor natrium en
kalium in reactie op een plaatselijke potentiaal.
Actiepotentiaal zal alleen ontstaan wanneer de membraan depolariseert tot een niveau dat de
drempelwaarde wordt genoemd. Elke stimulus die de membraan tot de drempelwaarde brengt, zal
een identieke actiepotentiaal teweegbrengen -> alles-of-niets-principe.
De refractaire periode beperkt de snelheid waarmee actiepotentialen in een exciteerbare membraan
kunnen worden opgewekt.
In het zenuwstelsel verplaatst informatie zich va de ene naar de andere plaats in de vorm van
actiepotentialen langs axonen. Deze elektrische geleiding word -> impulsen genoemd. De
informatiedracht vind plaats doordat de synapsknop, chemische stoffen -> neurotransmitters afgeeft.
Synapsen tussen een neuron en een ander celtype worden neuro-effectorverbindingen genoemd.
Bij een synaps tussen twee neuronen passeert de impuls vanaf de synapsknop van het
presynaptische neuron naar het postsynaptische neuron. De plasmamembranen zijn van beide
neuronen zijn gescheiden door een kleine ruimte -> synapsspleet.
Er zijn vele verschillende neurotransmitters, de neurotransmitter acetylcholine (ACh) word
vrijgemaakt bij cholinerge synapsen.
Stappen bij een cholinerge synaps:
Stap 1: de aankomst van een actiepotentiaal bij de synapsknop.
Stap 2: het vrijmaken van de neurotransmitter ACh.
Stap 3: de binding van ACh en de depolarisatie van de postsynaptische membraan.
Stap 4: de verwijdering van ACh door AChE.
Een veel voorkomend neurotransmitter -> norepinefrine NA is belangrijk in de hersenen en in
gedeelten van het autonome zenuwstelsel. Ook wel noradrenaline genoemd.
De neurotransmitters dopamine, gamma-aminoboterzuur (GABA) en serotine werken in het CZS. Er
zijn daarnaast twee andere belangrijke gassen bekend bij neurotransmitters: stikstofoxide en
koolmonoxide.
De neurotransmitters kunnen een stimulerend of remmend effect hebben. Vaak hebben ACh en NA
een stimulerend effect, doordat deze stoffen de postsynaptische neuronen depolariseren.
Een neuronale groep is een groep onderling verbonden schakelcellen met specifieke functies. Elke
neuronale groep heeft een beperkt aantal invoerbronnen en uitvoerbestemmingen en elke groep kan
activerende en remmende neuronen bevatten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper beauvlok. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
