Burgerlijk Procesrecht
1. Inleiding
1.1 Doelstellingen van het burgerlijk procesrecht
Het burgerlijk procesrecht valt uiteen in vermogensrecht en personen- en familierecht. Op
het terrein van vermogensrecht heeft het burgerlijk procesrecht tot taak om het mogelijk te
maken de uit het privaatrecht voortvloeiende aanspraken op een efficiënte, effectieve en
eerlijke wijze te verwezenlijken. Het burgerlijk procesrecht bevat voor twee verschillende
onderwerpen een regeling, namelijk voor de procedure die tot een beslissing omtrent de
rechtsverhouding tussen partijen moet leiden en voor de tenuitvoerlegging van die
beslissing. Ze worden met elkaar verbonden door het vonnis. Bij personen- en familierecht
wordt het ingrijpen bepaald door de doelmatigheid van de beslissing.
1.2 Eigenrichting
Eigenrichting houdt in dat je eigenmachtig optreedt. Dit zal meestal onrechtmatig zijn. Het
burgerlijk procesrecht stelt daarom middelen tot handhaving van de privaatrechtelijke
rechtsorde ter beschikking, die met staatsmacht kunnen worden afgedwongen. Soms kan
zich een rechtvaardigingsgrond voor eigenrichting voordoen. Dit zal vaak verband houden
met het ontbreken van tijdige of adequate overheidshulp.
1.3 Eigenlijke en oneigenlijke rechtspraak
De taak van de burgerlijke rechter om vermogensrechtelijke geschillen te beslissen en/of
afdwingbare veroordelingen uit te spreken wordt wel contentieuze (= een twistgeding
betreffende) of ook eigenlijke rechtspraak genoemd. De bemoeienis van de rechter op het
terrein van het personen- en familierecht pleegt men aan te duiden met de term: voluntaire
jurisdictie of wel oneigenlijke rechtspraak.
1.4 De dagvaardings- en de verzoekschriftprocedure
Bij de dagvaardingsprocedure wordt een vonnis uitgesproken, bij de verzoekschriftprocedure
volgt een beschikking. Als in de wet ‘vordering’ of ‘vorderen’ staat, duidt dit op de
dagvaardingsprocedure. Als er ‘verzoek’ of ‘verzoeken’ staat, duidt dit op de
verzoekschriftprocedure.
1.5 De rechtsvordering
Het begrip rechtsvordering ziet op de in rechte ingestelde eis. Uitgangspunt is het
subjectieve recht. Soms is er geen vorderingsrecht aan verbonden (natuurlijke verbintenis).
1.6 Wisselwerking tussen formeel en materieel recht
* Het gebruik van processuele middelen kan bepalend zijn voor het bestaan van materiële
rechten;
* Men zal alleen datgene als hem rechtens toekomend kunnen beschouwen wat men met
behulp van het procesrecht kan verwezenlijken;
* De wijze waarop wordt geprocedeerd is van invloed geweest op de uitkomst.
1.7 Doorwerking van redelijkheid en billijkheid
Inzet van de civiele procedure is de rechtsbetrekking tussen partijen. Die rechtsbetrekking
wordt mede bepaald door de eisen van de redelijkheid en billijkheid. Die eisen kunnen
doorwerken in de processuele fase en ook daar weer bepalend zijn voor de vraag welk
gedrag partijen van elkaar mogen verwachten.
, 1.8 Misbruik van procesrecht
Misbruik van bevoegdheid levert een tot schadevergoeding verplichtende onrechtmatige
daad op. Ook in het procesrecht zal de eiser of de gedaagde de mogelijkheid tot het
verrichten van een processuele handeling, die als misbruik van een bevoegdheid wordt
beschouwd, kunnen worden onthouden.
1.10 Nederlandse regelingen van burgerlijk procesrecht
Rechtsvordering
Rechterlijke organisatie
Burgerlijk wetboek
Wetboek van strafvordering
Rechtersregelingen
1.11 Herziening rechtsvordering en rechterlijke organisatie
In 2002:
- vereenvoudiging van het procesrecht
- deformalisering
- modernisering van de verhouding tussen rechter en partijen
- streven naar efficiency
- harmonisering
2. Artikel 6 EVRM en algemene voorschriften voor procedures
2.1 Inleiding
Normen voor een behoorlijke procedure worden ook wel beginselen van procesrecht
genoemd. Een aantal van deze normen wordt als zo wezenlijk beschouwd dat afwijking niet
of alleen in bijzondere gevallen is toegestaan: fundamentele eisen. Daarnaast zijn er regels
voor een behoorlijk ingericht en goed functionerend procesrecht die functionele eisen kunnen
worden genoemd.
- Artikel 6 EVRM: fundamenteel. Het heeft geen horizontale werking.
- Algemene voorschriften voor procedures (19-35 Rv)
2.2 De toegang tot de rechter
De toegang tot de rechter wordt impliciet gelezen in 6 EVRM. De kosten van de civiele
procedure bedragen de volgende: rechtsbijstand, griffierecht, deurwaarder, bewijslevering.
2.3 De eerlijke behandeling
Bevat: hoor en weder hoor, equality of arms en motiveringsplicht.
2.5 Redelijke termijn
Om aan zijn verplichtingen ingevolge 6EVRM te voldoen moet de STAAT de benodigde
middelen ter beschikking stellen. De RECHTER is verantwoordelijk voor het verloop van de
afzonderlijke procedures. Factoren voor het bepalen van de redelijke termijn zijn:
complexiteit van de zaak, het gedrag van de partijen, het gedrag van de competente
autoriteiten en de belangen die voor de klager op het spel staan.
2.6 De onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter
De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht ten opzichte van de andere machten in de
Staat, met name de uitvoerende macht, wordt grondwettelijk gewaarborgd doordat:
- de inrichting, samenstelling en bevoegdheid van de rechtelijke macht bij of krachtens de
wet moet worden geregeld;
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HilUM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,44. Je zit daarna nergens aan vast.