Hoorcollege 1
Algemene rechtswetenschap II
Bestuursrecht
Inleiding
- recht van, voor en tegen overheidsbestuur
- van (instrumentarium)
vb. vergunning, subsidie
- voor (normen)
wet, recht (geschreven en ongeschreven)
- tegen (rechtsbescherming)
vb. bezwaar en beroep
- je hebt eigenlijk aan de ene kant het instrumentarium en aan de andere kant het
waarborgen.
- Eenzijdigheid: de overheid stelt eigenlijk eenzijdig de rechtspositie vast van de burger
(verticaler dan bij privaatrecht). Alleen de overheid is hier exclusief toe bevoegd.
(bijvoorbeeld bij een boete: burger verplicht te betalen).
Voorbeeld
- AB Raad van State 29 mei 2019
- van, voor, tegen
- programma Aanpak stikstof
- toestemming vooraf is in strijd met Europese richtlijn.
- Hof 7 nov 2018: prejudiciele vraag.
- EEN TENTAMEN VRAAG ZOU ZIJN: WAT IS IN DEZE CASUS VOOR HIER, VAN HIER EN
TEGEN HIER.
AWB
1. Algemeen deel
- algemene wet bestuursrecht
- gelaagde structuur
2. Bijzonder deel
- vb. belastingrecht, milieurecht, sociale zekerheid
3. Ongeschreven normen (abbb): staat niet in wetboek
4. In het AWB staat in tegenstelling tot het BW ook het formeel recht. In het
privaatrecht was deze gescheiden.
Bestuursorgaan
- Kolkman is ook bestuursorgaan: wanneer hij ons een cijfer geeft, stelt hij eenzijdig de
rechtspositie vast -> beschikking in dit geval.
- Burgemeester: bestuursorgaan
- Commissaris van de koning: bestuursorgaan
- Minister: bestuursorgaan
- WETGEVENDE MACHT IS GEEN BESTUURSORGAAN (art. 1:1 lid 2 sub a Awb)
- ACM is een bestuursorgaan (zelfstandig bestuursorgaan art. 2:1 lid 2 BW)
, Hoorcollege 1
A-orgaan (fulltime; zijn altijd bestuursorgaan)
- Art. 1:1 lid 1 Awb
- Orgaan van rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld
Het is geen publiekrechtelijke rechtspersoon!!!! (boek doet dit fout). De gemeente is
geen bestuursorgaan, maar publiekrechtelijk rechtspersoon. Een orgaan van de
gemeente kan wel bestuursorgaan zijn (college BW, burgemeester, gemeenteraad
bijv.).
- art. 2:1 lid 1 BW
- Staat, provincies, gemeenten, waterschappen, lichamen verordenende
bevoegdheid krachtens Gw.
- art. 2:1 lid 2 BW
- Andere lichamen met overheidstaak, indien bij of krachtens de wet.
Voorbeelden
- Art. 1:1 lid 1 sub a Awb jo. 2:1 lid 1 BW
- regering, ministers; Gedeputeerde Staten, Provinciale Staten, CvK; college B&W,
raad, burgemeester
- NOvA, KNB
- Art. 1:1 lid 1 sub a Awb jo. 2:1 lid 1 lid 2 BW
- politie (art. 26 Politiewet)
- RuG
b-orgaan (parttime)
- Art. 1:1 lid 1 Awb
- Een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed
- meestal onderdeel van privaatrechtelijke rechtspersoon
- vb. Man van de APK keuring is ook een b-orgaan. Hij bepaalt namelijk of jij met
je auto de weg op gaat. Hij stelt dan eenzijdig uw rechtspositie vast van
overheidswege. Hij is dan met overheidsgezag bekleed persoon (exclusief). Alleen hij
kan jou dat ontzeggen wegens de APK-keuring.
Bestuursorgaan
- Art. 1:1 lid 2 Awb
- Uitzonderingen
- O.a. wetgever, rechterlijke macht, Raad van State, Rekenkamer, Nationale
Ombudsman.
- Montesquieu: er is hier namelijk een scheiding van machten.
- De koning is geen bestuursorgaan (dit staat niet in de wet, maar is in de
jurisprudentie bepaald).
Belanghebbende
- Art. 1:2 Awb
- Wiens belang rechtstreeks bij besluit is betrokken
1. Eigen
, Hoorcollege 1
2. Persoonlijk
3. Objectief
4. Actueel
5. Direct
Besluiten
a. Handelingen bestuursorgaan
b. Beginselen
c. Awb-besluiten
d. Bevoegdheid
Handelingen bestuursorganen
- Feitelijke handeling
- rechtsgevolg, ongeacht wil
- onrechtmatige overheidsdaad
- rechtmatige overheidsdaad
- Rechtshandeling (beoogd rechtsgevolg)
- privaatrechtelijk
- publiekrechtelijk
Legaliteitsbeginsel
- Wettelijke grondslag vereist voor handelen dat ingrijpt in vrijheden/eigendommen
burger
- Wetmatigheid van bestuur
- zelfs bij presterend optreden (dus iets wat enigszins positieve gevolgen heeft) (vb.
subsidie)
- Rechtszekerheid
- duidelijkheid over bestaan en omvang van overheidsbevoegdheden
Specialiteitsbeginsel
- Art. 1:2 lid 2 Awb
- Art. 3:4 lid 1 Awb (zorgvuldigheidsbeginsel)
- Overheid dient algemeen belang
- geen ‘eigen belang’
- Doelgebonden, specifieke bevoegdheden (aan organen toegekend, zodat niet een
burgemeester zomaar de Gw kan veranderen).
- Toevertrouwde belangen worden als belangen bestuursorgaan beschouwd
vb. college B&W: ruimtelijke ordening grondgebied gemeente
- Bestuursorgaan weegt rechtstreeks bij besluit betrokken belangen af
- doelmatig bestuur: niet alles afwegen
Awb-besluiten
- Schriftelijke beslissing van bestuursorgaan, inhoudende publiekrechtelijke
rechtshandeling (art. 1:3 lid 1 Awb)
1. Avv
, Hoorcollege 1
2. Beleidsregel
3. Concretiserend besluit van algemene strekking (Cbas).
4. Beschikking
- Andere ‘besluiten’: niet Awb
- vb. beschikking ktr, vonnis strafrechter, advies RvS, wet in formele zin.
Algemeen verbindend voorschrift
- ‘Bestuurswetgeving’: wetgeving afkomstig van het bestuur. Het staat tussen
aanhalingstekens omdat je wel montesquieu in gedachten moet houden.
- Kenmerken
- zelfstandige normstelling
- algemeen naar tijd, plaats, persoon, feit
- rechtstreeks bindend voor geadresseerde burger
- Vb.: Het is verboden op de weg fietsen ten verkoop aan te bieden, te verkopen of te
kopen
Beleidsregel
- Art. 1:3 lid 4 Awb
- Kenmerken:
- bij besluit vastgestelde algemene regel
- niet zijnde avv
- over belangenafweging, feitenvaststelling of wetsuitleg
- bij gebruik van bestaande bevoegdheid
- dus geen nieuwe bevoegdheid (= verschil met avv)
- kan niet buiten die bevoegdheid
- Nadere regels. Zij zijn iets specifieker dan een avv, maar ook wel weer een beetje met
ruimte.
- vb. in avv staat dat Groningen terrasjes mogen hebben. In het beleid is dan te lezen
dat ze om 1 uur dicht moeten en dat er af en toe een vergunning gegeven moet
worden.
