OW – Bachelor jaar 1 – kennis- en inzichtsdoelstellingen
Thema 1 - Kent de anatomische terminologie
Begrip Betekenis
Ventraal Buikzijde
Dorsaal Rugzijde
Craniaal Richting kop
Caudaal Richting staart
Rostraal Richting puntje van neus
Mediaanvlak Snijdt dier door de helft
Mediaal Richting mediaanvlak
Lateraal Van mediaanvlak af
Distaal Verder van romp af
Proximaal Richting romp
Dorsaal (poot) Kant van poot waar bij de mens de rug van de
hand zit
Palmair Kant van de handpalm bij voorpoot
Plantair Kant van de handpalm bij achterpoot
Medius Middelste
Internus Inwendig
Externus Uitwendig
Dexter Rechts
Sinister Links
Superficialis Aan het oppervlak
Profundus Diep gelegen
Thema 1 – Kan verschillen in algemeen bouwplan tussen zoogdieren en vogels beschrijven
Zoogdier Vogels
Kop, hals, thorax, abdomen, bekkenholte, Kop, hals, lichaamsholte, extremiteiten
extremiteiten.
- Geen luchtzakken (minder efficiënt - Luchtzakken (efficiënter ademhalen)
ademen)
- Klein sternum tov lichaam - Groot sternum tov lichaam
- Voorpoten - Vleugels
- Gesplitste uitgang urine en feces (+ - Cloaca
vagina)
- Wel accessoire geslachtsorganen - Geen accessoire geslachtsorganen
- Blaas - Geen blaas
- Baarmoeder - Geen baarmoeder
- Vaak 1 maag (koe niet!) - Spiermaag en kliermaag, krop
- 1 blindedarm - 2 blindedarmen
- Diafragma - Geen diafragma
Thema 2 - Kan de verschillen in klievingsdelingen en het ontstaan van een blastula
verklaren vanuit de verschillen in type eicel tussen vogels en zoogdieren
Zoogdieren (eicellen)
- Oligolecithaal: weinig dooier, voedingsstoffen van moeder.
1
, - Holoblastisch: na elke klievingsdeling volledig gekliefd.
- Equaal: alle cellen even groot na elke klievingsdeling.
Vogels (eicellen)
- Polylecithaal: heel veel dooier.
- Meroblastisch: cellen niet volledig gekliefd, want cellen moeten contact houden met dooier.
- Discoïdaal: embryo ontstaat als disk.
Blastulatie zoogdieren
- Inner cell mass (ICM) -> Zal embryo vormen.
- Trophectoderm -> Buitenste laag cellen, zullen vruchtvliezen (placenta en navelstreng)
vormen.
Thema 2 - Kan de verschillende stadia van de vroegontwikkeling benoemen en beschrijven
welke specifieke processen plaatsvinden binnen die stadia
➔ Klievingsdelingen
Bevruchte eicel gaat delen tot een klompje cellen (= Morula), hierbij neemt het volume niet
toe.
➔ Blastulatie
➔ ICM vormt 2 lagen (= Bilaminar disk)
- Epiblast: vormt de uiteindelijke foetus
- Hypoblast: vormt dooierzak
➔ Wordt 1e lichaamsas gevormd: dorsaal – ventraal
➔ Gastrulatie
➔ Vorming primitiefstreep door inductie
- Hypoblast stuurt inductiesignaal naar epiblast: vormt groeve.
- Lichaamsas vormt: craniaal – caudaal
- Cellen van epiblast gaan door groeve heen naar onder het epiblast;
1. 1e inrol: Endoderm (= bv. Binnenste laag darm, blaas, longen, lever)
2. 2e inrol: Mesoderm (= hieruit wordt het meeste gevormd)
-Axiaal: Notachord (= stevigheid + kan cellen signaal geven iets te doen)
-Paraxiaal: somieten
-Intermediair: urogenitaalstelsel
-Lateraal: orgaanvliezen + bloedvaten
3. Overgebleven epiblastcellen vormen Ectoderm (= huid)
➔ Knop van Hensen
-Geeft startsignaal inrollen epiblastcellen
-> Knop trekt terug naar caudaal
4. Neurulatie
➔ Notachord stuurt bovenliggend ectoderm aan een neurale plaat te vormen, hieruit
vormt uiteindelijk hersenen en ruggengraat
2
, ➔ Ectoderm gaat sterk vermeerderen en vormt van neurale plaat een neurale groeve
-> neurale groeve groeit dicht tot neurale buis, gebeurt dit niet? Open ruggetje
➔ Breken wat cellen af van ectoderm: neurale lijstcellen
- In 2 groepjes, begin van perifere zenuwstelsel
- Migreren door hele lichaam van embryo
- Gaan verschillende typen cellen vormen / verschillende functies uitoefenen
5. Somietontwikkeling
Somiet: blokken mesoderm, bevinden zich links en rechts
van neurale buis
➔ Differentiëren in 3 verschillende weefsels:
1. Dermatoom: vormt binnenste laag huid.
2. Myotoom: vormt skeletspieren.
3. Sklerotoom: vormt botten.
Thema 2 – Kan het belang aangeven van cel-cel communicatie en patroonvorming tijdens
de vroegontwikkeling
Cel-cel communicatie: vorm van contact afhankelijke communicatie.
-> Andere soorten: endocrien, paracrien en synaptisch.
Belang van cel-cel communicatie in de vroegontwikkeling
➔ Cellen krijgen hun functie door locatie in het embryo
- Verdere differentiatie van cellen hangt af van stoffen die ze
krijgen
➔ Patroonvorming: ruimtelijke organisatie van het bouwplan van lichaamsdelen langs de
verschillende lichaamsassen.
-Sommige cellen geven signaalmoleculen aan elkaar af -> steeds minder geconcentreerd
- Signaalmol. Gaan hun effect uitoefenen op regelgenen
- Concentratie verschil hebben effect op andere regelgenen
- Hox-genen: belangrijke soort van regelgenen, zoogdieren 4 sets (ABCD) van allemaal 1
t/m 13
o Hox-code: verschillend per cel -> positionele identiteit -> locatieafhankelijk
o Regelen craniaal – caudale lichaams-as
o Regelen ook proxiomedistale as (ledematen)
o Atavisme: fout HOX-genen
Thema 3 – Kan beschrijven hoe de eerste ontwikkeling van het zenuwstelsel verloopt
➔ Door uitgroeiing van neurale buis ontstaat er allemaal knikken, krommingen en
bollingen:
3 primaire hersenblazen:
1. Prosencephalon: voorste
2. Mesencephalon: middelste
3. Rhombencephalon: achterste
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maevannoordennen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
