SAMENVATTING – SCHOOLSE
VAARDIGHEDEN
HOOFDSTUK 1 – DE NORMALE LEES- EN
SPELLINGSONTWIKKELING
Doelstellingen: na dit hoofdstuk weet ik
- Dat lezen een middel is om te communiceren
- Wat ‘lezen’ en ‘schrijven’ is
- Doel en belang is van ‘lezen’ en ‘schrijven’ en hoe dit interfereert met ons dagelijks handelen en
participeren
- Wat ≠ vormen van lezen en leesonderwijs zijn
- Wat de ≠ fasen binnen het leesonderwijs zijn
- Hoe de lees- en spellingshandeling tot stand komt vanuit theoretische modellen
- Hoe de lees- en spellingsdidactiek in het lager onderwijs verlopen
- Wat belangrijke verschillen zijn tussen ≠ didactische strekkingen
- Wat leesniveaus zijn
1. SCHRIFTELIJKE COMMUNICATIE
Taal als communicatiemiddel
- Verbale communicatie
- Non-verbale communicatie
o Gebaren
o Mimiek
o Schriftelijke communicatie
o …
Schriftelijke communicatie is
- Minder rechtstreeks
- Belangrijk voor verwerven van kennis
- Houdt niet op te bestaan nadat woorden zijn geschreven, staat op papier
- Perlocutionaire karakter is minder duideiljk (vb. mopjes komen kwetsend over)
o Perlocutionair karakter = de bedoeling v/d communicatie
- Ontwikkeling start pas na mondelinge (op ong 6 jaar)
- Verwerving gebeurt minder ‘vanzelfsprekend’
o Is secundair aan gesproken taal
o Ontwikkeling gesproken taal ondersteunt ontwikkeling geschreven taal
Ontwikkeling grafische schriften
- Pictografisch: vb. hiërogliefen
- Logografisch: elk teken stelt 1 woord voor, vb. Chinees
- Fonografisch: representeren v/d klankvorm
o Syllabisch: elk teken stelt 1 syllabe voor, vb. Japans
o Alfabetisch: elk teken (grafeem) stelt 1 klank voor (foneem), vb. Nederlands
, o Voordeel: vrij beperkt # tekens
Fonologisch principe van ons schrift
- = elke klank (foneem) wordt weergegeven door ander teken (grafeem), standaarduitspraak als
referentie
- 1 klankteken (foneem) = 1 schriftteken (grafeem) =
o Alfabetisch principe
o Basis van onze spelling
- MAAR: uitzonderingen i/h Nederlands
o Vb. december → 1 teken = 3 ≠ klankvormen
o Vb. beurs → 2 tekens = samen 1 klankvorm
- Klankzuiver woord: waar alfabetisch principe wel van principe is, je schrijft het zoals je hoort (vb. pet)
- Niet-klankzuiver woord: woorden die we niet schrijven zoals we ze horen
(Vb. hoed, hij wordt, apen, voorzichtig…)
→ Onderscheid tss homogene en heterogene digrafs
- Homogene digrafs:
2 identieke lettertekens om klank te
vertegenwoordigen (aa, ee, oo, uu)
- Heterogene digrafs:
2 ≠ lettertekens om te verwijzen naar
1 klankteken (oe, ie ui, ou, ij, ng…)
- Allofonen:
≠ vormen of varianten van 1 foneem
(vb. /r/ en /R/)
Nederlands
- 34 fonemen
- 26 letters in alfabet
- 34 basisgrafemen
- Oefeningen: Pwp pg 6
2. DEFINIËRING LEZEN EN SPELLEN
Lezen
- = ‘decoderen van geschreven tekens in hoorbare klanken’
, - = ‘complex, doelgericht, sociaal en cognitief proces waarin lezers tegelijkertijd hun kennis van
gesproken + geschreven taal, hun kennis over het onderwerp v/d tekst en hun culturele kennis
gebruiken om betekenis te verlenen aan wat ze lezen’
o Complex: verschillende processen in hersenen vinden plaats
o Doelgericht: we gaan lezen met doel (vb. studeren)
o Sociaal: vaak nodig in sociale contexten (vb. op restaurant, menu)
o Cognitief: vindt plaats in ons hoofd
o Culturele kennis: om tekst in perspectief te gaan plaatsen
- Ontwikkelingsproces dat hele leven doorgaat, hoe meer je leest, hoe beter je leest
Spelling = ‘omzetten van hoorbare klanken in zichtbare tekens’, ‘het geheel van regels + conventies dat we
volgen bij het in letters omzetten van woorden’
Begrijpend lezen = product van luisterbegrip + leestechniek, lees- en luisterbegrip vullen elkaar aan
Wat heeft invloed op begrijpend lezen
- Kennis
- Taal
- Vlot lezen (geautomatiseerd → vlot + goed tempo)
- Metacognitie
3. DOEL EN BELANG VAN GOED LEZEN EN SPELLEN
Doel lezen
- Begrijpend lezen, begrijpen van boodschappen
- = ‘een goede lezer kan vlot lezen, heeft goede woordenschat, kan leesstrategieën toepassen om
teksten beter te begrijpen
- Belasting werkgeheugen
- Leidt tot aandachtsprobleem
- Blijven lezen op woordniveau, onvoldoende aandacht voor zin + tekst
- Minder kans tot zelfstandig ontwikkelen woordschat
→ Vicieuze cirkel: lezen minder graag, gaan minder lezen, woordenschat wordt nog minder
ontwikkeld, lezen gaat nog moeilijker…
- Sterk afgeremd in cognitieve ontwikkeling
- Ondervindt veel beperkingen bij uitvoeren dagdagelijkse activiteiten
- Wordt sterk gehinderd i/h sociaal maatschappelijk functioneren/participeren
- Mist leesplezier
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margotvermeersch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,39. Je zit daarna nergens aan vast.