Sociale psychologie college 1:
Sociale psychologie is de wetenschappelijke studie naar de manier waarop gedachten, gevoelens en
gedragingen van mensen worden beïnvloed door de werkelijke of imaginaire aanwezigheid van
anderen. (onderzoekt psychologische processen die mensen met elkaar gemeenschappelijk hebben
die maken dat ze gevoelig zijn voor sociale invloed)
Mensen zijn kuddedieren
Social tuning afstemmen
Kameleon effect
Spiegelneuronen
Het bevordert groepsprocessen
Imitatie: besmetting (gedrag en emotioeenl) je neemt gedrag en emoties over
Imitatie ook als middel om te beïnvloeden (spiegelen etc. bij therapie)
4 basisprincipes:
We zoeken samenhang, we zijn cognitieve efficiënt, motieven en belangen; zien wat je wilt zien,
onbewust en automatische reacties.
Sociale cognitie: de wijze waarop mensen de sociale informatie selecteren, interpreteren, herinneren
en gebruiken om oordelen te vormen en beslissingen te nemen (hoe mensen denken over zichzelf en
de sociale wereld)
2 typen:
Automatisch: 90 procent is automatische gedragingen en gedachten. Zonder dat je je bewust ervan
bent een beslissing nemen of oordeel vormen.
Gecontroleerd: een vorm van gecontroleerd denken waarbij we onszelf de tijd gunnen nat te denken
over voors en tegens
Schema: om nieuwe situaties te begrijpen en te organiseren, het zorgt voor continuïteit voor dat wat
we beleven. We gebruiken schema’s voor zaken die niet helemaal duidelijk is, we vullen onvolledige
informatie aan via onze schema’s. Belangrijke bepaler van onze eerste indruk.
- Sommige schema’s hebben we altijd en daar kunnen we makkelijk bij permanent
toegankelijke schema’s (door eerdere ervaringen)
- Tijdelijke toegankelijkheid voor schema’s de psychologie student die thuis mensen of
zichzelf gaat diagnosticeren
- Tijdelijke toegankelijkheid door recente ervaring vliegen als er net een vliegtuigongeluk is
geweest
-
Scripts: een schema voor sociale gebeurtenissen
Priming: Een activator voor schema’s. Connectie tussen lichaam en geest als we het hebben over
priming.
Perseveratie-effect: ongeacht wat iemand doet, wij toch vaak negatief over die persoon blijven
denken
,Bestraffingseffect: op het moment dat mensen iets fout doen, dat veel mensen dat direct bestraffen
Analytisch en holistisch denken: denken vanuit logische wijze en
Selffulfilling prophecy: Dat wanneer je denkt dat iets niet zal lukken dat het ook niet gaat lukken.
Onze acties, ideeën en verwachten beïnvloeden elkaar.
Heuristiek: een makkelijk handvat, of regel over de wereld.
Beschikbaarheidsheuristiek: dat je niet verder kijkt dan de informatie waar jij toe beschikt. De
neiging van mensen een gebeurtenis die zie snel herinneren het waarschijnlijkst achten dat dat
gebeurt. Want die informatie is op dat moment beschikbaar. Opvallende, sensationele of levendige
informatie wordt makkelijker herinnert.
Ankerheuristiek: schattingen worden gebaseerd op ankers die niets te maken hebben met het
probleem, maar met getallen op basis waarvan mensen dit corrigeren.
Representativiteitsheuristiek: hoe logisch is het dat iemand ergens toe behoort of iets gedaan heeft.
Kenmerken van een persoon, object, gebeurtenis in verband brengen met typische kenmerken van
een (beroeps) groep. Wat gaat er mis? Het negeren van initiële waarschijnlijkheden, negeren van de
grootte van de steekproef.
Dit hierboven zijn allemaal onbewuste processen.
Het cocktail party effect: de dingen die hoort neem je niet op, maar wanneer je je naam hoort kijk je
toch op.
Pygmalion effect: experiment in een klas. Wanneer zegt dat kinderen beter gaan presteren en je
hiernaar handelt dan gebeurd dit ook, door extra stimulans, extra uitdaging etc.
Tegenfeitelijk denken = een aspect uit het verleden op mentaal niveau veranderen zodat je je kunt
voorstellen hoe het had kunnen zijn
Gedachteonderdrukking: denk eens niet aan de roze olifant/denk eens niet aan de witte beer
Beter leren denken: We moeten ons er bewust van zijn dat we niet altijd zo overtuigd moeten zijn
van onze gedachten. Je moet je overtuigingen onderzoeken.
, Oefenvragen
Wat wordt er met het perseveratie-effect bedoeld? Dat we ideeën over de sociale wereld
aanhouden, ook als het tegendeel bewezen is (een negatief beeld over iemand, wat hij/zij ook doet)
Bij een rechtszaak zien we soms dat de uiteindelijke gevangenisstraf afhankelijk is van de begineis
die de officier van justitie stelt. Zo krijgt de dader soms een andere straf bij hetzelfde delict. Hoe
noemen we deze heuristiek? Anker- en correctieheuristiek (1e getal wordt gezien als een anker,
waar mensen zich aan vasthouden)
We zien cultuur verschillen in sociale cognitie. Zo zien we bijvoorbeeld dat mensen in westerse
landen analytisch denken en mensen in oosterse landen meer holistisch. Wat voor effect heeft dit
op het denken over de sociale wereld? In Oosterse landen wordt de sociale omgeving veel meer
meegewogen (holistisch denken, dus in het geheel gebeurd in collectieve landen)
Waarom zien we soms dat sporters blijer zijn met een 3e plaats dan met een tweede plaats? Door
het principe van tegen feitelijk denken (tegen feitelijk denken is achteraf kunnen terug denken over
de situatie en kijken wat je anders had kunnen doen, vergelijking met anderen, kunnen redeneren
over dingen die in het verleden zijn gebeurd)