Volgorde van dementie fases
Het bedreigde ik: eerste vergeetachtigheid, verbergen van symptomen.
Het verdwaalde ik: geen ordening in tijd, meer denkproblemen.
Het verborgen ik: In eigen leefwereld, nog wel enige vorm van contact
Het verzonken ik: vrijwel geen contact meer.
Verschillende benaderingen
Reminiscentie en Life Review Beide gericht op het ophalen van herinnering door middel
van triggers.
- Gericht op oude herinneringen en unieke levensloop van de cliënt
- Beleving staat centraal, niet de waarheid
- Rol van verteller (fase 1) in het begin en later van toehoorder (fase 3)
Voordelen van deze benadering:
- Mogelijk in alle fasen
- Zowel als benadering en als behandeling
- Effecten aangetoond voor het verminderen van depressieve klachten, verbeteren van het
zelfbeeld, verminderen eenzaamheid, grotere tevredenheid, beter cognitief functioneren en
mogelijk ook het afnemen van gedragsproblemen.
Realiteitsoriëntatiebenadering R.O.T/ R.O.B: cognitief benaderingsprogramma gericht op
het ondersteunen door het bieden van informatie over de oriëntatie in tijd en plaats. Helpt te
worden betrokken bij de dagelijkse praktijk
-Met name zinvol bij beginnende dementie
-Werken met pictogrammen, naamborden, informatie over datum, tijd, plaats, persoon
-Doorlopend programma ingebed in de totale zorg of als groepstraining
-Benaderingswijzen hebben vooral effect als het hele team er (methodisch) aan meewerkt.
Validerende benadering Meegaan in de belevingswereld van de dementerende, die
bepaalt de inhoud, de richting en het tempo van het contact.
-Doel: Geheel of gedeeltelijk herstel van gevoel van eigenwaarde, communicatie bevorderen
verminderen of opheffen van spanningen uiten van emoties. Met name bij verwarde en
verborgen ik
Warme zorg Werkt vooral als de cliënt zich in een latere fase bevindt
- Is gericht op koestering, troost en geruststelling en veiligheid en nabijheid bieden (fase 2 en
3)
Snoezelen Werkt vooral als de cliënt zich in een latere fase bevindt
- Is gericht op zintuigelijke waarneming en prettige prikkels (fase 4)
Sturende benadering Als iemand besluiteloos is, erg geremd of juist erg ontremd gedrag
laat zien
- Actieve leidende rol van zorgverlener
- Zoveel mogelijk handelen in de geest van de ander
- Zoveel mogelijk autonomie bewaken en de ander als volwaardig persoon zien
,Andere vormen van behandeling en benadering
- Lichamelijke stimuleringsprogramma’s : Bewegingstherapie als groepsactiviteit
Doel: aanzetten tot activiteit, contact leggen met anderen, eigen mogelijkheden uitbreiden,
ontspanning
- De plezierige activiteitenmethode: (pleasant-events) In groepsverband door sessies met
psycholoog voor met name dementerende met depressieve klachten en mantelzorger
- De narratieve behandelmethode = verhalend (iemands levensverhaal staat centraal), het is
gericht op individuele betekenis en gedrag en het helpt bij zoeken naar
ontwikkelingsmogelijkheden betreft zingeving.
Algemene adviezen betreft omgang dementie
- Zorg voor dementerende vindt plaats in interactie
- Stem zorg onderling af
- Blijf ander als volwaardig mens behandelen
- Geef grenzen aan
- Verdriet mag er zijn
- Ken je eigen emoties, capaciteiten en beperkingen
- Accepteer dat je niet alles kunt doen
Verschillende vormen van dementie
Alzheimer 60/70 procent Start in de hippocampus en het basale voorbrein.
- Opeenhoping van eiwitten (plaques).
- Sluipend begin, geleide achteruitgang in meerdere cognitieve domeinen
- Meest kenmerkend geheugenproblemen; moeite met opslaan en oproepen van
informatie. Daarna andere problemen in executieve functies
- Alleen in begin ziektebesef en soms inzicht.
Vasculaire dementie 10/20 procent Werd voorheen multi- infarct dementie genoemd
- Aanvang vrij plotseling dan weer herstel periode.
- Langduriger ziektebesef en meer ziekte inzicht.
Alzheimer achtige verschijnselen en vaker:
- Vertraging in denken en handelen
- Problemen met executieve functies
- Verstoring van complexe aandacht
Lewy-body dementie 15/25 procent Afwisselend periodes van verwardheid
(hallucinaties) en volledig herstel, parkinsonachtige symptomen
Frontotemporale dementie Symptomen die met de frontale en temporale locatie in de
hersenen te maken hebben.
Grofweg 2 varianten:
-Gedragsproblemen en persoonlijkheidsveranderingen
-Progressieve taalstoornissen (taal expressie)
- De ziekte van Pick is een voorbeeld van frontaal NCS.
- Een progressieve vorm van dementie, die tussen de 50 - 60 jaar begint.
, Ziekte van Korsakoff en parkinson behoren tot de restgroep, ook een hersentumor en de
ziekte van Hunington.
Symptomen dementie en delier + verschillen
Dementie:
= verzamelnaam voor ziektebeelden (= syndroom) die gekenmerkt worden door:
geheugenproblemen,
stoornissen in het denkvermogen
en gedragsveranderingen
In DSM 5 Neurocognitieve stoornis (NCS)
Uittingsvormen dementie:
- Desoriëntatie; in tijd, plaats en (later) persoon. Door een verstoord korte termijn geheugen
- Confabuleren en Facade gedrag
- Apraxie
- Afasie
- Agnosie
- Angst en onzekerheid
Delier:
- Aandacht en bewustzijns stoornis
- Acuut begin
- Ernst kan in frequentie toenemen
- S’avonds en s’nachts verergering
- Hyperactivie vorm; motorische onrust, agitatie (alles is pijnlijk en je irriteert je overal aan
overgevoeligheid) , rusteloosheid
- Hypo actieve vorm: bewegingsarmoede, apathie,
- Onderliggende oorzaak lichamelijke aandoening, onttrekking aan medicatie, drugs en
alcohol)
- Risico factoren 65 plus, cognitieve stoornis, opname in ziekenhuis, kamer wisselingen
- Antipsychotica
Overeenkomsten
- Allebei cognitieve stoornissen waarbij oriëntatie verstoord kan zijn
- Hallucinaties en wanen (vaker bij delier)
- Korte termijn geheugen verstoord
