Eigen spreekuur en chronische ziekten
Chronisch ziekten: hoofdstuk
Astma en COPD
Astma en chronic obstructive pulmonary disease (COPD):
Vernauwing van de luchtwegen Oorzaken van astma/COPD:
Aanleg
• Factoren van buitenaf (allergische prikkels) = hyperreactiviteit,
sigarettenrook (COPD)
• Erfelijke aanleg speelt een belangrijke rol
• Niet goed behandelde astma (bij COPD)
• Hyperreactieve prikkels: roken, stof, huismijt, diverse soorten stuifmeel
(pollen) en haren en veren van dieren, luchtverontreiniging, mist of kou
(niet-allergisch), parfum, lichamelijke inspanning.
Astma:
Aanvalsgewijs met een goede behandeling is normale longfunctie mogelijk (spiertjes
verkrampen om de bronchiën heen, over productie van slijm)
Symptomen bij astma:
• Aanvalsgewijs piepen en rochelen
• Bij schoolkinderen: aanvallen, veel hoesten, vaak benauwd bij
inspanning, soms met eczeem.
• Volwassenen: hoesten, benauwdheid en veel slijmproductie
• Exacerbaties als gevolg van verkoudheid of griep of veel allergenen
Complicaties bij astma:
• Pneumonie
• Ernstige benauwdheid die leidt tot stikken
COPD:
Zelfs bij optimaal behandelen is normale longfunctie niet mogelijk (afsterven
longblaasjes)
Symptomen bij COPD:
• Kortademig bij inspanning, later ook in rust
• Vermoeidheid Hartfalen
• Veel hoesten door kapotte trilharen vooral in de ochtend
• Benauwdheid door spiercontracties als gevolg van slijmproductie
Complicaties bij COPD:
• Pneumonie
• Hartfalen
• Ademhalingsinsufficiëntie
Twee onderzoeken bij astma/COPD:
1. Piekstroommeter (zegt iets over de grote bronchiën en trachea)
E. Swart
,Eigen spreekuur en chronische ziekten
2. Spirometrie (FVCI) hoeveel liter lucht er wordt uitgeblazen bij de krachtigste
ademhaling
Behandeling
Astma: huis saneren, niet roken, advies griepprik
COPD: niet
Medicatie
1. Sympathicomimetica: verwijden van bronchiën, ontspannen spiertjes
Kortwerkend: (salbutamol, ipatropium en terbutaline) zo nodig bij
aanvallen Langwerkend: (formoterol, salmeterol en tiotropium)
onderhoud + ontstekingsremmers
2. Anticholinergica: verwijd de bronchiën door slijmoplossing (atrovent)
3. Corticosteroïden: verminderen de ontsteking in luchtwegen en geven bescherming
tegen prikkels (beclomethason, fluctivason en budesonide).
Bij exacerbatie bij COPD: prednison stootkuur gedurende 7 tot 14 dagen
Astma COPD
Risicofactor Atopie Roken
Voorkomen Alle leeftijden > 40 jaar
Beloop Meestal gunstig Geleidelijk progressief
Levensverwachting Normaal Verminderd
Diagnostiek Spirometer (evt. Spirometer
peakflowmeter)
Reversibiliteit na Aanwezig Afwezig
medicatie
Longfunctie Normaal bij optimale Verminderd, ook bij optimale
behandeling behandeling
E. Swart
,Eigen spreekuur en chronische ziekten
Diabetes mellitus
Stofwisselingsziekte: waarbij de bloedsuikerspiegel niet op peil blijft. Bij mensen met
diabetes lukt het de insuline in het lichaam niet om de bloedsuiker (bloedglucose)
stabiel te houden.
Glucagon en insuline
Glucagon wordt afgegeven bij een te lage suikerspiegel in het bloed. Glucagon
stimuleert cellen om het opgeslagen glycogeen om te zetten in glucose
Stijging bloedsuikerspiegel. Insuline stimuleert de lever en spiercellen om glucose
om te zetten in glycogeen en dit op te slaan.
Insuline zorgt ervoor dat de cellen meer glucose kunnen opnemen
Daling bloedsuikerspiegel.
Diabetes mellitus type 1
• Alvleesklier maakt het hormoon insuline niet meer aan
• Diabetes type 1 komt voor op alle leeftijden
• De meeste mensen met dit type hebben dit als kind
• Oorzaak onbekend, mogelijk erfelijk
Diabetes mellitus type 2
• Ook wel ouderdomsdiabetes genoemd
• Lichaam reageert minder goed op insuline
• De functie van de alvleesklier kan afnemen
• Diabetes type 2 kan op alle leeftijden voorkomen
Zwangerschap en diabetes
• Vrouw met DM heeft minder kans op zwangerschap
• Wanneer zwanger:
Kans op vroeggeboorte, miskraam, zwangerschapshypertensie,
Te groot kind of aangeboren afwijkingen
Zwangerschapsdiabetes (krijgt tijdens de zwangerschap diabetes)
• Insulineproductie onvoldoende voor de hoeveelheid die nu wordt
gevraagd
• Vergrootte kans op ouderdomsdiabetes is vergroot
Symptomen diabetes:
• Veel plassen, veel dorst
• Vermoeidheid, snel moe zijn en zwakte
• Ziek en beroerd voelen
• Misselijkheid en verminderde eetlust, of juist heel hongerig
• Buikpijn en/of pij op de borst
• Gewichtsverlies
E. Swart
, Eigen spreekuur en chronische ziekten
• Afname van groeisnelheid
• Wazig zien
• Moeite met ademhalen,
• De geur van aceton in je adem Duizeligheid
• Diabetes coma (verlies van bewustzijn door gevolgen van een te hoge
bloedsuiker)
Complicaties van diabetes
• Aan de ogen (cataract en netvliesafwijking)
• Nierafwijking
• Afwijkingen aan de zenuwen (gevoelsstoornissen)
• Afwijkingen aan de kleine bloedvaten
• Wondjes aan de voet met slechte genezingstendens
Diabetes is een risicofactor voor hart- en vaatziekten (samen met roken, hoge
bloeddruk, verhoogd cholesterolgehalte, overgewicht en bewegingsarmoede).
Een goede behandeling is belangrijk.
Diagnose
Urineonderzoek: glucosurie: met de glucose verlaat ook een grote hoeveelheid
water het lichaam, omdat suiker een grote osmotische werking heeft.
HBA1c: is een goede maat voor de gemiddelde hoeveelheid glucose in het bloed
gedurende twee maanden.
De normaalwaarden voor de met vingerprik gemeten bloedsuiker liggen nuchter onder
de 5,6 en na het ontbijt onder de 7,8 mmol/l.
Nuchter glucose < 5,6 < 6,1
Niet nuchter < 7,8 < 7,8
Nuchter glucose > 5,5 en < 6,1 > en <
Nuchter glucose > 6,0 > 6,9
Niet nuchter > 11,0 > 11,0
Behandeling van diabetes:
Type 1 altijd insulineafhankelijk.
Overzicht geneesmiddelen bij diabetes mellitus type 2
E. Swart