Dit is een hele uitgebreide samenvatting van het boek Sociale psychologie. Het vak wordt gegeven in het eerste jaar van de studie Psychologie op Tilburg University. Ik heb het hele boek gelezen en ben aanwezig geweest bij de hoorcolleges. In de samenvatting heb ik alles overzichtelijk gemaakt, op d...
Sociale psychologie
Docent: Ilja van Beest
Universiteit: Tilburg University
Inhoud
Hoofdstuk 1: Inleiding tot de sociale psychologie..............................................................................................2
Hoofdstuk 3: Sociale cognitie: hoe we denken over de sociale wereld..............................................................4
Hoofdstuk 4: Sociale perceptie: hoe we andere mensen begrijpen...................................................................8
Hoofdstuk 5: Het zelf: onszelf begrijpen in een sociale context.......................................................................12
Hoofdstuk 6: De behoefte om ons handelen te rechtvaardigen.......................................................................17
Hoofdstuk 7: Attitudes en attitudeverandering: gedachten en gevoelens beïnvloeden...................................21
Hoofdstuk 8: Conformisme: sociale invloed en aanpassing van gedrag...........................................................26
Hoofdstuk 9: Groepsprocessen: invloed in sociale groepen.............................................................................30
Hoofdstuk 10: Interpersoonlijke aantrekkelijkheid: van eerste indrukken tot hechte relaties.........................36
Hoofdstuk 11: Prosociaal gedrag: waarom helpen mensen?............................................................................42
Hoofdstuk 12: Agressie en agressief gedrag.....................................................................................................46
Hoofdstuk 13 Vooroordelen: oorzaken en oplossingen....................................................................................51
In deze samenvatting wordt het boek Sociale psychologie van Elliot Aronson, Timothy D. Wilson, Robin M.
Akert en Samuel R. Sommers (9e editie) samengevat.
, Hoofdstuk 1: Inleiding tot de sociale psychologie
1.1 Wat is sociale psychologie?
Sociale psychologie bestudeert de manier waarop de gevoelens, cognities en het gedrag van
mensen beïnvloed worden door de impliciete dan wel expliciete aanwezigheid van andere
mensen.
De kern van de sociale psychologie is het fenomeen sociale invloed: we worden allemaal
beïnvloed door anderen. Sociale psychologie omvat zowel onze gedachten en gevoelens als
onze zichtbare handelingen.
1.1.1. Sociale psychologie, wetenschap en gezond verstand
We zouden mensen die online toekeken hoe Abraham Biggs zelfmoord pleegde kunnen
vragen waarom ze de politie niet belden. Ze hadden allemaal een verklaring, maar het
probleem is dat mensen zich vaak niet bewust zijn van de redenen achter hun eigen acties.
De oplossing is empirisch onderzoek, op waarneming/onderzoek gebaseerd. Hierbij is het
belangrijk dat er een hypothese wordt opgesteld.
Sociale psychologie onderscheidt zich vooral doordat ze zich niet persé bezighoudt met
sociale situaties in objectieve betekenis, maar doordat ze zich richt op de manier waarop
mensen beïnvloed worden door hun interpretatie, of construct (=de wereld zoals die wordt
geïnterpreteerd door het individu), van hun sociale omgeving. Ze hecht dus veel belang aan
de manier waarop mensen hun sociale wereld interpreteren.
1.1.2 Sociale psychologie en het verschil met verwante disciplines
Persoonlijkheidspsychologen proberen sociaal gedrag te verklaren door zich te
richten op individuele verschillen: wat maakt jou anders dan je vriend? Sociaal
psychologen vinden dat je gedrag niet alleen kan verklaren op basis van
persoonlijkheden, maar ook op de belangrijke factor van sociale invloed.
Voorbeeld: Roos is iemand die op feesten altijd verlegen in een hoekje staat en
niet durft te dansen. Als je met haar een hapje gaat eten, is ze charmant en een
goede gesprekspartner. Dit is niet persé te wijten aan haar persoonlijkheid, maar
vooral aan de sociale omgeving.
Sociologen houden zich vooral bezig met de samenleving als geheel. Hoe gelukkig
is de gemiddelde Tilburger? Voor sociaal psychologen is het analyseniveau het
individu in de context van een sociale situatie.
Evolutionair perspectief: sociaal gedrag wordt bepaald door fysieke en
fysiologische factoren die ons helpen te overleven.
Sociaal-cultureel perspectief: sociaal gedrag hangt af van de sociale normen en
waarden die centraal staan binnen een cultuur.
Sociaal-leren perspectief: behaviorisme, door straffen en belonen wordt gedrag
gevormd.
Sociaal-cognitief perspectief: sociaal gedrag wordt beïnvloed door iemands
subjectieve benadering van de wereld (sociale psychologie).
Het doel van de sociale psychologie is het identificeren van de universele
eigenschappen van de menselijke natuur die ervoor zorgen dat iedereen gevoelig is
voor sociale invloed, onafhankelijk van sociale klasse of cultuur.
1.2 De macht van de situatie
Fundamentele attributiefout: de neiging om ons eigen en andermans gedrag volledig toe te
schrijven aan persoonlijkheidstrekken en het effect van sociale invloed te onderschatten.
Voorbeeld: een serveerster reageert geïrriteerd op een klant, maar is een alleenstaande moeder
met een ziek kind én moet vandaag alleen serveren, omdat haar collega ziek is. Is ze een naar
persoon of ligt het aan de omstandigheden?
2
, 1.3 De macht van sociale interpretatie
Behaviorisme is een stroming in de psychologie die de stelling verdedigt dat men, om
menselijk gedrag te kunnen begrijpen, slechts hoeft te kijken naar de bekrachtigende
eigenschappen van de omgeving. Mensen worden alleen beïnvloed door beloningen en straffen.
Het hoeft alleen gedrag te bestuderen. Ze vergaten het belang van de manier waarop mensen
hun omgeving interpreteren.
De gestaltpsychologie is een stroming in de psychologie die het belang benadrukt van het
bestuderen van de persoonlijke (subjectieve) manier waarop een object wordt waargenomen
(het gestalt of het geheel), in plaats van het bestuderen van de manier waarop objectieve,
fysieke eigenschappen van het object zijn samengevoegd. Er wordt hier gericht op de
fenomenologie. Fenomenologie is een filosofische methode die probeert door de geestelijke
intuïtieve beschouwing van de dingen, niet door rationele kennis, de constitutie van de wereld in
de geest en het wezen der dingen te beschrijven.
1.4 De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke motieven
Er zijn twee basisprincipes van de sociale psychologie:
Sociaal gedrag is doelgericht: mensen interacteren met anderen om doelen voor elkaar
te krijgen (bv. dingen begrijpen).
Sociaal gedrag is een voortdurende interactie tussen persoon en situatie.
Twee motieven zijn van essentieel belang voor de wijze waarop een individu een situatie
construeert (waarneemt, begrijpt en interpreteert):
o De behoefte aan een positief zelfbeeld: we willen onszelf beschouwen als goed,
competent en beschaafd. De reden dat mensen de wereld zien zoals ze die zien, kan
vaak worden teruggevoerd op de onderliggende behoefte om een positief zelfbeeld te
behouden (volgens Aronson belangrijker). Vaak vertekenen we de werkelijkheid om ons
gevoel van eigenwaarde in stand te kunnen houden.
o De behoefte om de wereld accuraat waar te nemen: we hebben er belang bij om te
weten ‘hoe het zit’. We moeten realistisch blijven. We willen de waarheid weten.
Maar ook, de behoefte aan controle, liefde, goedkeuring van anderen, biologische
drijfveren als honger en dorst.
o Zuinigheid/efficiëntie: trucjes om informatie te ordenen/verwerken.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmavandeven1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
