Samenvatting
Samenvatting Geschiedenis Tijdvak 5: Ontdekkers en Hervormers Feniks
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Samenvatting tijdvak 5: Ontdekkers en hervormers. Paragraaf 1,2,3,4 + Tijdbalk
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
Voorbeeld 3 van de 30 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
H 5 Tijd van Ontdekkers en Hervormers 1500-1600
tijdbalk
1450
1488 Barholomeus Diaz vaart als eerst om de zuidpunt van Afrka
1492 Columbus (Spanje) ontdekt Amerika
1494 Verdrag van Tordesillas
1498 Vasco da Gama (Portugal) ontdekt zeeroute naar India
1515 Karel V wordt heer der Nederlanden
1516 Erasmus publiceert bijbelvertaling
1517 95 stellingen van Maarten Luther=> leidt tot splitsing katholieke kerk
1519 Hernan Cortes valt gebied Azteken binnen => leidt tot hun ondergang
1542 Wetten om indianen te beschermen
1550 Karel V vaardigt Bloedplakkaat uit (vervolging protestanten)
1555 Augsburgse religievrede (onderdanen van een vorst moesten het geloof van hun vorst
aannnemen)
1555 Karel V treedt af => Filips II volgt hem op
1566 edelen bieden Smeekschrift aan Margaretha van Parma aan in Brusel
1566 Beeldenstorm (begint in Antwerpen, slaat over naar Nederland)
1567 Alva, Raad van Beroerten
1568 Begin opstand (80-jarige oorlog)
1572 Bartholomeusnacht: katholieken rekenen op gewelddadige manier met
protestantse edelen af (en nemen hun bezittingen af)
1572 Geuzen bezetten Den Briel, inname Den Briel
1576 Spaanse soldaten plunderen Antwerpen, branden alle plat en vermoorden
burgers -> gewesten worden bijeengeroepen en besluiten zich aaneen te
voegen (Pacificatie van Gent) en kondigen godsdienstvrede af
1573 Beleg van Leiden
1576 Pacificatie van Gent
1579 Unie van Atrecht: zuidelijke gewesten verbinden zich weer aan het Spaanse
bestuur
1579 Unie van Utrecht: noordelijke gewesten verbinden zich in een bestuur wat
zich TEGEN Spanje al blijven verzetten en gingen op financieel gebied beter
met elkaar samenwerken
1581 Plakkaat van Verlatinghe = een soort onafhankelijkheidsverklaring (Filips II
wordt afgezet als landsheer)
1585 Spanje verovert Antwerpen (de furie)
1584 Willem van Oranje wordt vermoord
, tijdbalk
1588 Ontstaan Republiek der Zeven Verenigde nederlanden de 7 gewesten van
het de Unie van Utrecht besluiten géén nieuwe landsheer te kiezen en wor-
den een republiek.
1598 Edict van Nantes: kondigt gewetensvrijheid af (waaronder godsdienstvrijheid)
1602 Oprichting VO
1609 begin 12-jarig bestand
1621 oprichting WIC
1621 Einde 12-jarig bestand
1648 einde opstand (80-jarige oorlog) / verdrag van Munster
1667 Nederland verovert Suriname
1685 Opheffing edict van Nantes: Franse koning Lodewijk XIV trekt edict van
nantes in: Franse calvinisten (Hugenoten) moesten katholiek worden of
vertrekken
1672 het Rampjaar: Frankrijk, Engeland en de bisdommen Münster en Keulen verk-
laren de Republiek de oorlog
1789 Franse revolutie
1833 Engeland schaft slavernij af
1863 Nederland schaft slavernij af
Vroegmoderne tijd: 1500
Renaissancetijd en 16e eeuw
Hoofdstuk 5: Een nieuwe wereld
Oriëntatie
De tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600) staat bekend als een tijdvak
van veranderingen, een nieuwe Tijd of Vroegmoderne Tijd.
• Bestaande ideeën over geloof en leven werden bekritiseerd;
• Landkaarten moesten opnieuw getekend worden;
• Schilders gingen perspectief gebruiken en beeldden menselijke emoties
uit;
• Kerkhervormers wezen op misstanden in de rooms-katholieke kerk en
op de slecht opgeleide geestelijken;
• De hervormers splitsen zich af van de rooms- katholieke ‘moederkerk’.
De religieuze tegenstellingen vermengden zich met economische tegenslagen
en politieke conflicten. Oorlogen kwamen in de zestiende eeuw vaak voor. Dat
stond in schril contrast met de hoogtepunten in de kunst. Vanuit Italië
ontwikkelden kunstenaars een stijl die teruggreep op de Klassieke Oudheid
maar ook vernieuwend doordat het individu centraal stond.
Ook de wetenschap heroriënteerde zich. In de Middeleeuwen vormde het
geloof de basis van het denken. Nu werd de eigen waarneming de basis van
het inzicht, waardoor de wetenschap een nieuwe impuls kreeg.
Voor Europa veranderde:
, • De contacten met de wereld buiten Europa groeiden;
• De zoektocht naar de zeeroute naar Indië leidde tot nieuwe, overzeese
betrekkingen;
• Het Amerikaanse continent wordt dor Spanje in kaart gebracht en in bezit
genomen;
• De Portugezen hadden de hegemonie in Azië maar moesten hun plaats
aan de Nederlanders en Engelsen afstaan.De kenmerken
Waarom gingen Columbus (spanje) , Vasco da Gama en Magelhães (Portugal)
op reis?
• Om het geloof te verspreiden;
• De politieke macht te vergroten;
• Lucratieve handelsmogelijkheden;
• Nieuwsgierigheid;
• De drang naar avontuur.
Doordat de Spaanse koning de reis van Columbus had betaald maakte zijn
ontdekkingen Spanje tot de heerser over een wereldrijk (de Portugese koning
had zijn ontdekkingsreis afgewezen).
In West-Europa verspreidden de ideeën van de kerkhervormers zich snel. De
katholieke kerk verloor het monopolie op het geloofsleven. De protestantse
kerk kreeg veel aanhang.
In de Nederlanden vermengde de religieuze strijd zich met een politiek conflict.
Karel de V en diens zoon Filips II streefden naar centralisatie en dat leidde bij
de adel en de steden tot verzet.
De adel eiste van Filips II:
• Dat hij rekening hield met hun voorrechten;
• De hervormers moesten minder hard worden aangepakt.
Filips II weigerde en een tachtigjarige oorlog volgde die zou leiden tot het
ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Veranderingen voltrokken zich ook in de kunst en de wetenschap. Een frisse
nieuwsgierige blik leidde tot nieuwe inzichten in het menselijk lichaam en in de
astronomie. Vooral Italiaanse kunstenaars waren toonaangevend. De
individuele expressie werd de maat der dingen.
Karel V->Habsburgse Rijk:
- veel oorlogen, vaak tegelijk
- Frankrijk : voelde zich door Habsburgse rijk (buren) bedreigd
- Noord-Afrika: strijd met Arabieren die door Karels voorvaderen uit Spanje
waren verdreven
- Zuidoost Europa: dreiging van de ottomanen
- stuurden vloten uit om koloniën te veroveren
- koloniën moesten toch katholicisme worden bekeerd -> katholicisme
moesten worden verspreid en beschermd -> wie hiervan afweek werd
vervolgd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zarababic2006. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82956 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen