Before Ritalin: children and neurasthenia in the Netherlands. (N, Bakker.)
ADHD werd voor de jaren 70 ‘neurasthenie’ genoemd (weak nerves).
In de eerste helft van de 20e eeuw was ADHD niet heel bekend:
- De heersende cultuur van gehoorzaamheid in de Europese opvoeding en onderwijs,
moedigde niet aan om ongewenst gedrag als ziekte op te vatten.
- Psychiaters konden beter afzien van de diagnose omdat het niet meer ‘in’ was op dat
moment.
- Familie en leraren moesten maar leren omgaan met ADHD in de hoop dat het minder
wordt gedurende het leven van een kind. Het is niet iets waar je van herstelt door
therapie.
Verschillende visies op neurasthenie:
- Somatische stoornis (voornamelijk lichamelijke klachten) (Duitsland, VS)
- Erfelijke aandoening (Bosma, H.)
- Thee, koffie, tabak en vooral alcohol zouden de oorzaak zijn van neurasthenie bij
slechts een geringe aanwezigheid van aanleg voor de ziekte. Maar ook gebrek aan een
stille en harmonieuze omgeving. Straffen, angst en hoge verwachtingen zouden het
ook veroorzaken. (Noorduyn, J.P.F.A.)
- Bij uitstek een gebrek aan hygiëne (Voorhoeve, J.). Misbruik van alcohol, thee, koffie
en tabak als oorzaak voor zwakke zenuwen. Maar ook de snelheid van het moderne
leven, eentonig werk, gebrek aan frisse lucht en rust op de werkplek en veeleisende
schoolcurricula. Omgeving is dus de belangrijkste oorzaak.
- De moderne maatschappij zorgt voor een toename van de ziekte. Het is een ‘sociaal
fenomeen’ (Soesman, F.J.).
‘Sin became sickness’ slaat op dat neurasthenie de schuld was van zondes.
Ouders en leraren wilden niet de schuld krijgen voor hun slechte opvoeding en
verantwoordelijk zijn voor het slechte gedrag van kinderen: ‘before and since Ritalin, it is
safer to be sick.’
, Minimal Brain Damage/Dysfunction (MBD) en de ontwikkeling van de
wetenschappelijke kinderstudie in Nederland, ca. 1950-1990. (N, Bakker.)
GEEN TENTAMENSTOF
Minimal Brain Damage (MBD), later Minimal Brain Dysfunction: ‘tamelijk zeldzame en
ernstigere gedragsafwijkingen die gepaard gingen met duidelijke kenmerken van een
cerebrale stoornis’.
Speciale scholen voor normaal begaafde kinderen met specifieke leerstoornissen, Leer- en
opvoedingsmoeilijkheden (LOM).
Experts spraken over kinderen met ‘partiële defecten’, die zich vooral manifesteerden bij het
lezen, schrijven en rekenen.
Onderzoekers ontdekten dat kinderen als gevolg van een hersentrauma sensomotorische,
cognitieve en emotionele defecten konden krijgen die het leren verstoren.
Ook ontdekten ze dat kinderen zonder bekend hersentrauma vergelijkbare leerproblemen
konden vertonen waaruit zij concludeerden dat deze kinderen hersenletsel hadden opgelopen.
Grewel:
- ‘partiële leerdefecten’ bij kinderen waarvan de schoolprestaties niet overeenkomen
met het IQ.
- Neuropsychologisch-orthopedagogische diagnose dient de grondslag te zijn van
didactisch handelen (hersenletsel moest uitgesloten worden voordat psychotherapie
toegepast wordt).
De kleine hersenbeschadigingen konden niet worden waargenomen en MBD bleek een veel te
ruim gedefinieerde categorie te zijn. > het bleef bij de benaming AD(H)D en niet MBD.
, De identificatie van kinderen met leerproblemen in tijden van expansie van
het speciaal onderwijs en vestiging van de academische orthopedagogiek in
Nederland. (N, Bakker.).
Dit artikel onderzoekt:
Het verband tussen de vestiging van de orthopedagogiek als academische discipline en de
sterke expansie en differentiatie van het speciaal onderwijs binnen de context van de snel
groeiende naoorlogse welvaart en de sterke aandacht voor geestelijke gezondheid in de jaren
tussen circa 1945 en 1965. Hebben zij elkaar versterkt en zo ja, hoe?
De selectie van leerlingen voor het ‘buitengewoon’ onderwijs in handen van de schoolarts in
de 20e eeuw. Voor selectie deden ze onderzoek naar:
- Gezondheid
- Intelligentie
- Vorderingen van het kind op de gewone school om aard en omvang van de
leerproblemen vast te stellen.
Kritiek van onderwijzers op de schoolarts:
De rol van de arts moest beperkt worden tot lichamelijk onderzoek.
LOM-school
Scholen bedoeld voor kinderen met partiële defecten = specifieke leermoeilijkheden
(dyslexie, dyscalculie)
MLK-school
School voor zwakzinnige kinderen/kinderen met een specifieke leermoeilijkheid
Het testen en de observaties in het speciaal onderwijs zorgden voor een verdere ontwikkeling
van het orthopedagogisch, wetenschappelijk onderzoek.
De differentiatie en categorisering van kinderen met zwakke schoolprestaties bleken al snel te
gecompliceerd om alleen af te gaan op een medisch psychologische diagnose. Een
onderwijskundige prognose op basis van langdurige observatie en een veelvoud van tests
werd de sleutel voor de toekomst van een kind met een leerstoornis.
, Hoorcollege 7
18e eeuw Verlichting
- Nadruk op rede/ratio
- Onderwijs voorwaarde volwaardige deelname aan maatschappij
Vanaf 1790/1808
speciale scholen voor doven en blinden (kleinschalig)
1800 Wilde van Aveyron
- Wolfskind, in 1800 gevangen
- Jean M. Itard voedt hem op (1801)
- Hij doet kleine experimenten die hij uitvoerig beschrijft
- Opvoeding tot beschaafd mens niet geslaagd
Wetenschappelijke interesse in afwijkende kinderen
- Opvoeding en onderwijs echt nodig
- Doofstom reden gebrekkige ontwikkeling?
- Verstandelijk beperkt of juist normaal begaafd?
- Idee van gevoelige perioden
Voorgeschiedenis speciaal onderwijs
- Verstandelijke beperking: gewone school of geen onderwijs/thuis
- Verstandelijke beperking + ernstige gedragsproblemen: geneeskundig gesticht, samen
met volwassenen
- Particuliere initiatieven geestelijken en onderwijzers
Eigen lesmethodes, autodidacten
1838 eerste speciale school in Nederland door Kingma
- Voor alle kinderen die falen in regulier onderwijs
- Eigen lesmateriaal
1855 idiotenschool door van Koetsveld
- Idee van opvoedbaarheid
- Individueel en groepsonderwijs, werkplaats om beroep te leren
- Doel: maximale zelfstandigheid
1887 oproep minister
gestichten moeten ook onderwijs verzorgen voor kinderen (door particulieren)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper m4ri. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.