Inleiding Politicologie – samenvatting boek + hoorcolleges
Hoorcollege 1
Hoofdstuk 1: What is Politics?
Politiek in de breedste zin = de activiteit waaronder mensen the algemene regels waaronder zij
leven maken, behouden en aanpassen.
- Onlosmakelijk verbonden met conflict en coöperatie
- Maar: 2 problemen met de definitie van politiek
o Politiek is een geladen term iedereen heeft er al een beeld bij / mening over
Associaties met geweld, manipulatie, etc.
o Zelfs autoriteiten kunnen het niet helemaal eens worden over de definitie
Politiek (=de kunst van overheidsbeleid/-bestuur) bestaat uit 4 visies:
1. Alles wat met de staat te maken heeft
o Traditionele kijk, maar heel beperkt
o Politiek vindt plaats in een polity (=systeem van sociale organisatie gecentreerd
rond een overheid)
Dus: beoefend in kabinetten, overheidsafdelingen etc. door maar een
beperkte groep mensen (politici, ambtenaren en lobbyisten)
o Verklaart negatieve kijk op politiek (politici zijn egoïstische mensen, etc.)
Liberale perceptie dat politieke macht zorgt voor corruptie, omdat het
machtige mensen aanmoedigt hun macht te misbruiken voor eigen gewin
en ten koste van anderen
= omdat individuen zelfzuchtig zijn
2. Publieke zaken (alles buiten de privésfeer) mensen die zich bemoeien met bestuur
en/of beleid
o Feministen: privésfeer is wel belangrijk (als politiek)
, 2 views on public/private divide
o Zowel positief als negatief beeld
Positief: promoot persoonlijke, morele en intellectuele ontwikkeling van
het individu
Negatief: ongewenste bemoeienis voorkomt dat mensen zich kunnen
gedragen zoals zij willen
3. Hoe je met elkaar gezamenlijke zaken oplost
o Modus van collectieve problemen aanpakken en oplossen
o Zoeken naar compromissen etc.
o Hannah Arendt hoopvolle visie op wat politiek zou kunnen zijn
(compromissen/consensus)
Politiek = hoogste vorm van mens-zijn
4. Machtsverhoudingen
o Breedst en meest radicaal
o Politiek vindt plaats op elk niveau van sociale interactie
Kan ook binnen privésfeer, scholen (bv. bepaalde versie van geschiedenis
voorgeschoteld krijgen), reclames, etc.
o 3 ‘faces’ of power:
Power as decision-making: acties die beslissingen beïnvloeden
Power as agenda setting: voorkomen dat issues op politieke agenda
komen
Power as though control: de gedachten van anderen beïnvloeden
(indoctrinatie, psychologische controle)
Wat bestuderen we hier?
- Politiek is een contested (omstreden) concept, mensen zijn het er fundamenteel over
oneens. Het wordt onder meer gezien als
o De kunst van overheidsbestuur (TK, verkiezingen, Mark Rutte, etc)
o Publieke zaken (alles wat gaat over de inrichting van ons collectief
maatschappelijk leven (oa vakbonden, grote bedrijven, greenpeace))
Politiek als een arena
o Compromis en consensus (politiek als aanpak voor gezamenlijke zaken)
o Uitoefening van macht
Politiek als een proces
,“Positionality” en hoe het uitmaakt
- Jouw positie in de maatschappij bepaalt wat je ziet en wat je belangrijk vindt
- Mensen in een dominante positie bepalen welke problemen belangrijk zijn en wat voor
kennis nodig is om die aan te pakken
- In Amerikaanse Politicologie: meer dan 65% man, meer dan 90% wit
Verschillende benaderingen politieke wetenschap
- Filosofische traditie
o Oude Grieken: politieke filosofie
Ethische, prescriptieve of normatieve vragen wat moet zijn ipv wat is
o Analytische studie van ideeën en doctrines die centraal staan in politiek denken
Bestuderen van grote denkers
o Niet objectief normatieve vragen als “waarom zou ik moeten gehoorzamen
aan de staat?”
o Prescriptief oordelen en aanbevelingen
- Empirische traditie
o Emotieloze en onpartijdige weergave van politieke realiteit
o Ervaring is de enige basis van kennis, daardoor moeten hypotheses en theorieën
getest worden door observaties (positivisme)
Sociale wetenschappen moeten zich houden aan regels
natuurwetenschappen
o Descriptief analyseren en uitleggen
- Behavioralisme
o Het geloof dat sociale theorieën gebouwd moeten worden op de basis van
observeerbaar gedrag, waarbij kwantitatieve data onderzocht kan worden
o Comparative politics
o Maar: beperkt politiek onderzoek tot wat rechtstreeks observeerbaar is
En doet af aan het normatieve politieke gedachtengoed over concepten
als vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid
- Rational-choice theorie
o Formal political theory / politieke economie
o Gebaseerd op voorbeeld van economische theorie (zelfzuchtige gedrag
individuen)
o Game theory = problemen/conflicten bestuderen door te kijken hoe iemands
keuze/strategie de anders beste keuzes kan beïnvloeden en andersom
o Maar: niet universeel geaccepteerd
Kritiek op basisassumpties bv. te weinig rekening gehouden met
sociale en historische factoren
- New institutionalisme
o In 1950s studie van politiek vooral studie van instituties
o Oude institutionalisme: focus op regels, procedures en formele organisatie van
de overheid
Achtergesteld door behavioural revolution
o Kernidee: politieke structuren vormen politiek gedrag
Politieke instituties = geen “dingen”, maar set van “regels” die gedrag van
individuen beïnvloeden (zowel formeel als informeel)
Hierdoor: instituties moeilijk te hervormen, transformeren of vervangen
, Instituties zijn geen onafhankelijke entiteiten, maar moeten gezien
worden in een normatieve en historische context
- Kritieke benaderingen
o Marx: materialist conception of history (proberen bloot te leggen wat de
drijvende kracht is achter historische ontwikkeling)
Hierdoor: toekomst voorspellen obv “wetten”
o 2 brede karakteristieken
Kritisch = politieke status quo doorbreken (door aan te sluiten bij
gemarginaliseerde of onderdrukte groep)
Hebben geprobeerd verder te gaan dan positivisme van de normale
politieke wetenschappen (nadruk op rol van bewustzijn in het vormgeven
van sociaal gedrag (en dus de politieke wereld)
Post-positivistisch: benadering van kennis die vraagtekens zet bij
het idee van een objectieve realiteit benadrukken dat mensen
hun eigen wereld kunnen “vormgeven”
o Relatie met constructivisme en poststructuralisme
o Nieuwe perspectieven
Feminisme
Kritische theory
Green ideology (groene ideologie/ecologisme)
Postcolonialisme
Scheidslijn binnenland/buitenland
- Vervaagt door globalisering
