Samenvatting van H1 t/m H10 van het boek De mijne zijn de liefste. Geschreven door: Magda Hengst & Karin den Hollander. ISBN: 9505, 1e druk.
Deze samenvatting is voorzien van veel afbeeldingen en het is, net als het boek, makkelijk te lezen. Heel veel succes met leren!
De afgelopen decennia is een stijging te zien in het aantal samengestelde gezinnen. We spreken van een
samengesteld gezin als een of beide volwassenen kinderen hebben uit een eerdere relatie. Samengesteld
verwijst naar het fundament van het gezin. Het samengestelde gezin bevat elementen van de eerdere
kerngezinnen. Er zijn veel varianten van samengestelde gezinnen, zoals een vrouw die een man ontmoet met
kinderen of beide partners hebben kinderen uit een andere relatie of een weduwe met kinderen ontmoet
nieuwe partner. De wens is dat de losse elementen uiteindelijk één geheel gaan worden.
Een aantal cijfers:
- Meer dan één op de drie huwelijken loopt stuk.
- Meer dan de helft van volgende huwelijken en relaties valt uiteen.
- Er raken steeds meer kinderen betrokken bij een scheiding. Ook steeds meer kinderen worden wees.
- Twee derde van de nieuw samengestelde gezinnen strandt binnen vijf jaar.
1.1 Complexiteit van een samengesteld gezin
Een samengesteld gezin is gebouwd op een fundament van rouw. Er is altijd iets voorafgegaan wat kapot ging.
Juist dat brokkelige fundament is wat het lastig maakt om van het nieuwe gezin een succes te maken. Het
vormen van een stiefgezin duurt vier tot zeven jaar. Tegelijkertijd is het een proces wat altijd doorgaat. Dit
wordt duidelijk gemaakt aan de hand van de Stiefcirkel. Samen een nieuw gezin vormen is complex. Door deze
complexiteit dreigt er een breuk. Kinderen kunnen dus de ervaring krijgen dat relaties niet van lange duur zijn,
maar dat het steeds verkeerd afloopt.
De laatste jaren is er veel ontwikkeld om nieuwe samengestelde gezinnen te ondersteunen en om de valkuilen
bespreekbaar te maken.
1.2 Tijd voor een andere kijk
Er is al veel hulp, maar de cijfers blijven groeien. Het is hoog tijd dat er wordt gekeken naar onderliggende
dynamieken in een samengesteld gezin. Er moet niet alleen worden gekeken naar het huis dat wordt gebouwd
door het samengestelde gezin, maar ook naar het fundament daaronder. Het fundament bepaald immers hoe
stevig het huis staat.
HOOFDSTUK 2 VAN GEZIN NAAR SYSTEEM
De start van een samengesteld gezin verschilt niet van de start van een kerngezin. Het begint met de
verliefdheid. Het verschil wordt snel duidelijk. Kinderen spelen al snel een rol in de verdere kennismaking als
het gaat om een samengesteld gezin. Dit hoeft niet direct de kennismaking met de kinderen te zijn. Het begint
al met: “Wanneer zijn de kinderen bij mijn ex en heb ik tijd voor mijn nieuwe liefde? Daarna bepaal je op welk
moment je je nieuwe partner aan je kinderen voorstelt. Vervolgens kan er worden besloten om in één huis te
gaan worden. En dat blijkt een hele opgave. De uitdaging ligt op logistiek vlak (wanneer is welk kind er?), maar
ook bij het samenstellen. Je ziet je eigen kind op een andere manier dan het kind van je partner.
2.1 Samengestelde gezinnen
In dit stuk staat info over wat een samengesteld gezin is. Dit is al behandeld in hoofdstuk 1.
2.2 Juridische positie
Op het moment dat je trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat met de moeder of vader van een
minderjarig kind dat bij hem of haar ingeschreven staat, wordt je juridisch stiefouder.
Dat wil zeggen dat je de plicht hebt om mee te betalen aan de opvoeding en verzorging van de minderjarige
kinderen van je partner.
- Als het kind 18 jaar of ouder is, is de stiefouder verplicht mee te betalen aan de kosten voor studie en
levensonderhoud totdat het kind de leeftijd van 21 jaar heeft bereikt.
- Naast onderhoudsplicht ook een opvoedplicht (ook ongetrouwd)
- Stiefouders hebben wel plichten, maar nauwelijks rechten.
1
, 2.3 De nieuwe kijk: van kerngezin naar stiefsysteem
Het kerngezin is veelal overzichtelijk, maar het samengestelde gezin vaak niet.
Het kerngezin
In Nederland verstaan we onder het kerngezin vaak ‘vader, moeder, en een of meerdere kinderen’. Nu weten
we dat er veel variaties zijn, maar de eerste gedachte over een gezin is veelal traditioneel.
Het stiefsysteem
- Partners uit kerngezinnen hebben afscheid van elkaar moeten nemen
- Als biologische ouders kun je geen afscheid nemen van elkaar; je blijft allebei ouder van je kind(eren).
- Als nieuwe partners ga je een samenlevingsrelatie aan.
- De kinderen horen bij die samenlevingsrelatie.
- De kinderen is de samenlevingsrelatie behouden hun biologische ouders.
Een kerngezin is een meer gesloten systeem met daarbinnen duidelijke rollen: vader, moeder, kinderen. Het
stiefgezin is een open systeem met veel meer rollen.
De dynamiek in het huis waar een nieuwe samenlevingsrelatie wordt gecreëerd, wordt medebepaald door meer
mensen dan alleen de mensen die in het huis wonen. Daarom spreken we van een stiefsysteem. Het gaat om
een groep mensen die elkaar wederzijds beïnvloeden. Het gebruik van de term ‘gezin’ en ‘familie’ blijkt
verwarrend te zijn.
Realistisch gezin klopt de term ‘stief’ → (‘er niet bij horen, vreemd, geen bloedband’).
De verwarring komt vooral voort uit het tweede deel van het woord (stiefvader). We zagen al dat een stiefgezin
geen gezin is. Een stiefouder is geen ouder. Bovendien kleven aan het tweede deel van het woord
verwachtingen. Als ik ouder ben van deze kinderen, dan moet ik mij ook zo gedragen.
Om hier de werkelijkheid recht te doen, wordt gesproken over stiefverzorger. “Om een ideale stiefmoeder te
zijn, moet je vooral niet te veel moeder zijn.” En “om een ideaal stiefgezin te zijn, kun je het beste niet te veel
gezin zijn”.
Door de termen stiefgezin, stiefvader, stiefmoeder los te laten, komt er ruimte om opnieuw invulling te geven
aan de rollen die horen bij de plek die je inneemt t.o.v. elkaar. Die plek is niet belast met allerlei verwachtingen
en kan met elkaar bepaald worden.
De geslaagde gezinnen zijn veerkrachtig en creatief in hun benadering. Ze hebben oog voor alle invloeden die
meespelen in het samenstellen van een groep. Deze invloeden worden systemische wetmatigheden genoemd
en worden behandeld in het volgende hoofdstuk.
HOOFDSTUK 3 SYSTEMISCHE WETMATIGHEDEN (OOK VOOR NIET STIEFSYSTEMEN)
Eigenlijk is het de uitdaging voor alle personen in het stiefsysteem om te kijken wie ze zijn ten opzichte van de
ander in deze nieuwe samenlevingsvorm. Er blijken drie wetmatigheden te zijn die bepalend zijn. Deze
wetmatigheden zijn leidend in de wijze waarop we in nieuwe systemen afspraken kunnen maken over onze
positie ten opzichte van elkaar. Als er niet wordt voldaan aan de drie wetmatigheden, wordt blijvende onrust
en disbalans in het systeem ervaren. De drie systemische wetmatigheden (Hellinger) zijn:
1. De behoefte om ergens bij te horen (3.1)
2. De behoefte aan evenwicht tussen geven en nemen (3.2)
3. De behoefte aan ordening (3.3).
3.1 Iedereen heeft de behoefte om ergens bij te horen
Ieder mens wil ergens bij horen; dat is een oergegeven. In het kerngezin hoor je vanwege je bloedband
automatisch bij het gezin en de verdere familie. Hellinger zegt hierover: “Kinderen passen zich zondermeer aan
aan de groep waarin ze geboren worden en binden zich aan deze groep met een volharding die lijkt op
conditionering. Jonge kinderen ervaren de band met het gezin als liefde en geluk, ongeacht of het gezin
koestert of verwaarloost, en zij ervaren de waarden en gewoonten van hun gezin als goed, wat het gezin ook
gelooft of doet.”
Lid zijn van een groep (in dit geval gezin) uit zich onder andere in bepaalde gebruiken en gewoontes.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper as1999dr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
