Nieuwste Tijd
Hoe leidde de industrialisatie van Europese landen tot nieuwe
verhoudingen met hun koloniën?
Kolonie: een vestiging van een bestuur of deel van een bevolking buiten het eigenlijke
territorium van dat volk: extensie op cultureel, religieus, economisch vlak.
Protectoraat: een (deel van een) staat of territorium, waarover een andere staat gedeeltelijk
het gezag voert (met behoud van eigen bestuursinstellingen).
Imperialisme: proces waarbij landen gebieden veroveren en beheersen. Niet alleen vanwege
economische redenen: het gaat er ook om, om de eigen cultuur en politiek over te forceren op
de overheerste bevolking.
Rond 1871 begon Europa te veranderen. Dit kwam door Duitsland. De verschillende Duitse
staten werd een land.
Er waren drie stadia:
- Reactie (1815-1848).
- Hervorming (1848-1871).
- Rivaliteit (1871-1914).
- In deze periode complete wijziging in de balance of power: Frankrijk was het, GB werd
het en Duitsland wilde het (te groot voor Europa, te klein voor de wereld).
Imperialisme
In de eerste 75 jaar van de 19e eeuw was er geen Europese belangstelling voor expansie. Men
was tevreden met de handelsposten.
Door de IR ontstond er een vorm van economisch liberalisme. Door deze politiek ontstond er
een behoefte aan meer grondstoffen en meer economische groei.
GB nam hier het voortouw in. Zij hadden alleen slechte herinneringen aan kolonies. Zo hebben
zij Amerika verloren. Canada kreeg een soort zelfbestuur, maar hoorde wel bij de Engelse
kroon. Dit beviel goed, dus het werd in andere gebieden in het Britse rijk toegevoegd zoals
Zuid-Afrika, China, India en het Caribisch Gebied.
The Britisch Empire
GB had ook strategic outpost: dit ware militaire nederzettingen die strategisch handig waren om
te hebben zoals:
Gibraltar en Malta, Aden, Ceylon, Singapore, Australië en Nieuw-Zeeland.
Het Britse Rijk was echt een wereldrijk waar de zon nooit onderging. Dit had niet alleen
gevolgen voor de Engelsen, maar ook voor de mensen die in deze gebieden wonen.
,Welke impact had het imperialisme op de economie, politiek en
samenleving van de niet-Europese gebieden?
The Conquest of Distance
In de loop van de 19e eeuw konden de ondernemingen in Engeland en elders in de wereld zo
goed produceren dat de productie toenam. Steeds meer mensen konden namelijk deze
producten betalen. De markt raakte op een gegeven moment verzadigd in Europa, dus moest
men op zoek naar afzetmarkten. Hierdoor heeft Europa haar koloniën niet alleen gebruikt voor
haar grondstoffen, maar ook als afzetmarkt.
Dit was slecht voor de economie in de koloniale gebieden. Die werden economisch welvarend,
omdat zij niet meer konden concurreren tegen de veel goedkopere en betere Britse
producten.
Veel landen gingen daarom invoerrechten invoeren om hun eigen industrie te beschermen.
Hierdoor was er nog meer ruimte voor imperialisme, want deze gebieden konden makkelijk
worden veroverd.
Er was infrastructuur nodig in de kolonies om de transport van grondstoffen en afzet
producten mogelijk te maken.
→ Engeland heeft grote voorsprong en economie wordt na 1900 mondiaal.
The Conquest of Distance
Verschil in aanleg spoorwegen:
- Westen: tussen steden binnen een land.
- Kolonien: van havens naar binnenland.
Stoommachines:
- Stoomschepen i.p.v. zeilschepen.
Toename intercontinentale handel:
- Het Suez-Kanaal.
- Transcontinentale spoorlijn VS.
- Panama-kanaal.
Andere redenen voor imperialisme
Humanitaire & Religieuze doelen
- Beschaven, Kerstenen van de bevolking. En moderniseren naar westers model.
- Missionaire werk met name succesvol in Afrika.
Sociaal-Darwinisme
- Vernietiging van zwakkere ‘rassen’ t.b.v. de mensheid.
- White Man’s Burden: suprieure westerlingen hadden een missie om beschaving te
brengen.
Conferentie van Berlijn (1884-1885)
Deze conferentie ging over 3 dingen:
, 1. Effectieve afspraken over de verdeling van Afrika (vooral het centrum van Afrika).
2. Congo.
3. Afschaffing van de slavernij.
Aanwezig: DU, Oost-Hon, BE, DEN, FR, GB, NL, IT, PO, RUS, SP, Zweden-Noorwegen,
Ottomaanse RIjk, VS.
Afrika werd verdeeld onder deze landen en het grootste deel ging naar de Engelsen en de
Fransen.
Nationalisme in India
Een van de problemen van India was het opkomend nationalisme.
India was enorm winstgevend voor de Britten. Er kwam: katoen, indigo, thee en opium
vandaan.
Een van de hoogtepunten van de geweldloze protesten in India was de zoutmars. Dit was een
tocht van bijna 400 km, die werd afgelegd van Mahatma Gandhi. Zij gingen hiermee
protesteren tegen het Britse zoutmonopolie in India.
Scramble for Africa
In 1914 waren alleen Ethiopië en Liberia onafhankelijk. Er trokken veel ex-slaven naar Liberia
die slaven waren in de VS.
Na de afschaffing van de slavenhandel bleef de handel wel bestaan. De handel verplaatste zich
naar de oostkust van Afrika.
Welke impact had het imperialisme op de economie, politiek en
samenleving van de niet-Europese gebieden?
Britain in Africa
Zuid-Afrika en de Boerenoorlog (1899-1902). Dit was een opstand tussen boeren in
Zuid-Afrika en Engeland. In Zuid-Afrika was goud te vinden, dus Engeland claimde dat gebied.
Hier waren de boeren het niet mee eens, dus ze kwamen in opstand. → De Britten hebben
uiteindelijk de boeren verslagen.
→ Union of South Africa
De Britten hebben de zwarte boeren in Zuid-Afrika systematisch onderdrukt. Dit heeft geleid
tot radicale segregatie: Apartheid. Er ontstond een idee dat er twee Zuid-Afrika’s waren. Een
voor de blanke en een voor de zwarte.
Grenzen en gevolgen
Er ontstond een probleem voor het trekken van grenzen. De staatsgrenzen werden met een
liniaal getrokken en dit had gevolgen. Deze staatsgrenzen kwamen niet overeen met de
etnische groeperingen in Afrika.
Afrika heeft namelijk ongeveer 834 verschillende etniciteiten die door de grenzen van elkaar
werden gescheiden. De groeperingen werden verdeeld over de nieuw getrokken staten.
, Gevolgen van de Conferentie van Berlijn: Nigeria
De grenzen werden gebaseerd op geografische kenmerken: bevolkingsgroepen vermengd.
Nigeria had 3 voorname clans:
1. Igbo in zuidoosten.
2. Hausa- Fulani in het noorden.
3. Yoruba in het zuidwesten.
De problemen tussen deze clans hebben geleid tot een oorlog. En deze oorlog heeft te maken
met de verschillen tussen de stammen.
Nigeria: burgeroorlog
Na de onafhankelijkheid kwam er een burgeroorlog door de etnische, culturele en religieuze
spanningen.
De aanleiding hiervoor was dat de separatistische Igbo probeerden een zelfstandige Republic
van Biafra uit te roepen.
Einde van de oorlog: Britse troepen steunden Nigeriaanse leger.
Leopold II en Congo
Congo was een persoonlijk bezit van de koning en dus geen Belgische kolonie. Dit kwam later.
Het ging hier allemaal om rubber. De bevolking werd gedwongen om dit te ontginnen en dit
wilde zij niet doen.
→ Er werden vrouwen gegijzeld en er vielen miljoenen doden. Dit heeft geleid tot een
halvering van de bevolking van Congo. Hierna werd het een eigendom van de Belgische staat.
Cultureel imperialisme
De bevolking van Congo moesten gedwongen verwestersen. Ze moesten katholiek worden, er
kwamen belgische scholen, rechtsstelsel, ze verloren hun taal, grondstoffen en productie.
Verschillende mensen probeerde de macht te grijpen en er kwamen dictatoren.
Latijns Amerika
Heel vroeg onafhankelijk geworden door de druk van de Amerikanen. Hierdoor kwam er meer
invloed van de Amerikanen zelf in Zuid-Amerika.
VS in Latijns Amerika
Monroe Doctrine: er mocht hier niet worden gekoloniseerd. Dit was namelijk de achtertuin
van Amerika.
Eerste Wereldoorlog
