Samenvatting van het vak Inleiding Onderwijswetenschappen deeltoets twee, het bevat alle aantekeningen en artikelen die geleerd moeten worden voor de deeltoets. In het bestand zijn aanwezig: aantekeningen van de hoorcolleges van thema 4, 5 en 6 en deze zijn aangevuld met korte samenvattingen van de...
Basiscollege thema 4: schoolorganisatie - 04-11-2021
Organisaties
Organisaties zijn sociale entiteiten die gericht zijn op een doel, ontworpen zijn als
systemen van bewust gestructureerde en gecoördineerde activiteiten en verbonden zijn
met de externe omgeving.
- Sociale entiteiten: bestaan uit mensen en hun onderlinge relaties en interacties.
- Gestructureerd en gecoördineerd: middelen en activiteiten worden ingezet om
het doel van de organisatie te realiseren.
- Externe omgeving: maatschappij, inclusief andere organisaties.
Artikel: Organizing schools for improvement, Bryk (2010) (p. 23-30)
5 organisatorische kenmerken voor het bevorderen van prestaties van leerlingen
1) Samenhangend instructie begeleidingssysteem met duidelijke taken, feedback en
instructie
2) Professionele capaciteit: kwaliteiten van docenten en kwaliteit van de
samenwerking tussen docenten, professionele ontwikkeling van docenten
3) Goede relatie tussen ouders-gemeenschap-school: dit is direct verbonden met
de motivatie van de leerlingen.
4) Studentgericht leerklimaat: leerklimaat waarin leren voorop staat, maar ook
veiligheid binnen de school
5) Leiderschap dat verandering stimuleert: niet alleen controlerende taken, maar
ook taak om relaties binnen de school te bevorderen, bouwen aan gemeenschap
waarin de verantwoordelijkheid voor het leren van de leerlingen gedeeld wordt
Belangrijk is de samenhang tussen deze kenmerken. Alle kenmerken zijn nodig voor
betere prestaties. Om veranderingen door te voeren op een school is vertrouwen nodig,
alleen met vertrouwen krijg je de docenten zo ver om hun steun te krijgen voor
veranderingen.
Scholen in arme buurten en scholen met veel kinderen met slechte omstandigheden
hebben het moeilijker om verbeteringen door te brengen.
Artikel: De school als organisatie, Creemers & Sleegers (2009) (p. 113-148)
Effectiviteit van scholen
Effectiviteit van scholen gaat over het bereiken van onderwijsdoelstellingen. Het is de
bijdrage / toegevoegde waarde van het onderwijs aan de leeropbrengsten. Het primaire
proces is leren, vastgesteld door maatschappij en overheid (kerndoelen en eindtermen).
Een ander belangrijk punt voor de kwaliteit van onderwijs is de mate waarin onderwijs
bijdraagt aan het bereiken van maatschappelijke gelijkheid.
- Meten effectiviteit van scholen: aantal geslaagden, aantal drop-outs, aantal
zittenblijvers, aantal verwijzingen voor speciaal onderwijs en de resultaten (dit is
te meten door de leerwinst vast te stellen (vergelijken van prestaties aan het
, begin en aan het einde van een periode) of door scholen met dezelfde SES
samenstelling te vergelijken).
- Doelstellingen zijn aan verandering onderhevig. 21e eeuwse vaardigheden zijn nu
veel belangrijker dan vroeger.
- Coleman suggereerde dat scholen er niet toe doen, kwam veel kritiek op. Nu zijn
er geavanceerdere methoden om onderzoek te doen (bijv multi-level modellen).
Nu wordt de hoeveelheid variantie in leeropbrengsten door onderwijs geschat
om 20%.
- Compenserend vermogen van scholen: scholen spelen een belangrijke
compenserende rol als het leer- en opvoedklimaat in de thuisomgeving zwak
ontwikkeld is.
5 factoren voor het verbeteren van effectiviteit:
1) Sterk onderwijskundig leiderschap
2) Hoge verwachtingen t.a.v. leerprestaties
3) Ordelijke, leren bevorderende sfeer
4) Nadruk op verwerven en verwerken basisvaardigheden
5) Vele evaluaties
Coördinatie
Het afstemmen van verschillende activiteiten binnen de organisatie zodat de
doelstellingen van de organisatie worden bereikt.
- Structurele coördinatie: heeft betrekking op de formele kenmerken van een
organisatie (hiërarchisch systeem met formele verdeling van taken en
bevoegdheden).
- Procedurele coördinatie: verwijst naar wat feitelijk wordt gedaan om
afstemming en integratie te bereiken.
Twee beslissingsdomeinen binnen scholen
Beheersmatig (bureaucratisch) en onderwijskundig (professioneel).
- Vooral de schoolleiding begeeft zich op het onderwijskundig domein, wat ervoor
zorgt dat de scheidslijn tussen beheersmatig en onderwijskundig domein
doorbroken wordt.
Belangrijk is om niet te veel hiërarchie te hebben, maar nadruk op expertise, interactie
en gezamenlijke betekenisgeving (organische benadering).
Van belang voor verbetering: samenwerking tussen docenten, participatie door
docenten in besluitvorming, betrokkenheid en professionele ontwikkeling.
Professionele capaciteit
Competenties volgens leraren:
- Vakinhoudelijke competenties (leerstof kennen en goed over kunnen brengen)
- Interpersoonlijke competenties (prettig leef- en werkklimaat in de klas)
, - Pedagogische competenties (bevorderen van sociaal-emotionele, morele
ontwikkeling van kinderen, kinderen leren zelfstandig te worden)
- Organisatorische competenties (klassenmanagement)
- Samenwerking tussen docenten (bijdragen aan goed functioneren
schoolorganisatie)
- Reflectie, professionele ontwikkeling (zichzelf verder ontwikkelen en
professionaliseren: reflectie, up-to-date blijven, experimenteren met lesgeven,
samenwerken met collega’s aan lessen/materialen etc)
Algemene coördinatiemechanismen
1) Direct leidinggeven
2) Standaardisatie van werkprocessen: het gebruik van leermiddelen of
standaarden
3) Standaardisatie van kennis en vaardigheden: dat docenten min of meer dezelfde
kennis en vaardigheden hebben geleerd
4) Standaardisatie van uitkomsten: doelstellingen door de overheid of scholen zelf
gesteld voor prestaties
5) Wederzijdse afstemming
6) Ideologie: een gemeenschappelijk normen en waardenstelsel
Professionele leergemeenschap
Een gestructureerde vorm van samenwerking om kennis en ervaring te delen rond een
relevant thema en om te werken aan verbetering voor een organisatie.
Effectieve factoren op meso-/school organisatieniveau (lijkt erg op de factoren die
Bryk noemt)
- Resultaatgericht beleid
- Onderwijskundig leiderschap
- Consensus en gezamenlijke planning tussen docenten
- Kwaliteit van het curriculum (helder en duidelijk plan, ook heldere uitvoering)
- Systeem waarmee nagegaan kan worden of de doelen worden bereikt en de
afspraken worden nagekomen (evaluatie en monitoring)
- Een ordelijke en rustige atmosfeer op school
Effectieve factoren op landelijk niveau
- Een beleid gericht op effectiviteit (prestaties centraal stellen, bijv. stimuleren van
de ontwikkeling van effectief curriculum)
- Het ontwikkelen en implementeren van een goed indicatorensysteem (stelsel van
kenmerken voor het meten van de kwaliteit van het onderwijssysteem, bijv. in
Nederland de onderwijsinspectie)
- Een systeem voor training en ondersteuning van leerkrachten en scholen
- Nationale richtlijnen voor het curriculum en lessentabellen en bewaking daarvan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper e2003. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
