Dit is een samenvatting gemaakt voor de minor werken in gedwongen kader voor het vak Recht volwassenen.
De hoofdstukken/paragrafen die in jaar geleerd moesten worden zijn dan ook samengevat.
Hoofdstuk 21 ontbreekt.
1.1 de basisstructuur van het recht
Recht kan worden gezien als het totaal aan rechtsregels. (=> rechtsregels ordenen de
samenleving en het leven van het individu binnen de samenleving).
Rechtsregels zijn te herkennen aan het feit dat ze:
- normen stellen (met vaak een gebod of verbod)
- uitsluitend menselijk en uitwendig gedrag regelen
- algemeen en onpersoonlijk zijn
1.2 objectief en subjectief recht
objectieve recht = het totaal van alle rechtsregels (zowel geschreven als ongeschreven
rechtsregels)
subjectief recht = de rechten en plichten van een persoon (bijvoorbeeld: “ik heb daar recht
op”)
Een rechter kan met een juridische sanctie komen als iemand (de rechtssubject) tot de
conclusie komt dat hij niet krijgt waar hij recht op heeft.
Mogelijke juridische sancties:
- iets doen (afgeven waartoe partijen zich verplicht hebben of waartoe zij verplicht zijn)
- betalen van een schade vergoeding
- het ondergaan van een straf
1.3 doel van objectief recht
een belangrijk doel van de rechtsregels is
- om de samenleving te ordenen en
- om richting te geven aan het handelen (de functies) van de overheid
de functies van de overheid bestaan uit: wetgeving, bestuur en
rechtspraak
rechtszekerheid: een rechtsregel is niet in discussie te trekken, doordat deze duidelijk
geformuleerd is
rechtsgelijkheid: een rechtsregel kan in eenzelfde situatie op dezelfde manier worden
toegepast
Doordat de samenleving geordend wordt aan de hand van rechtsregels:
- kunnen belangentegenstellingen overbrugd worden (denk aan: een ruzie tussen
buren over een stukje grond)
- kan ‘eigenrichting’ (eigen rechter spelen) van bijvoorbeeld het slachtoffer voorkomen
worden. Als de rechtsnorm aangeeft dat bij overtreding van deze regel de staat de
dader mag straffen, hoeft het slachtoffer niet voor zichzelf op te komen
- kan bepaald gewenst gedrag afgedwongen worden. Dit gewenste gedrag kan
bijvoorbeeld een gewenste maatschappelijke verandering bewerkstelligen.
,1.4 Ordening van rechtsregels
Het recht ordent de samenleving als totaal MAAR OOK het leven van een individu binnen de
samenleving.
Om bepaalde rechtsregels voor een bepaalde situatie te vinden, is het belangrijk dat zij
volgens een bepaalde structuur geordend worden;
- ordening naar rechtsgebieden
- ordening op thema
- ordening op moment van toepassing
Ordening naar rechtsgebieden:
- burgerlijk recht (ook wel civielrecht/privaatrecht)
- strafrecht
- administratie recht (bestuursrecht)
- staatsrecht
Burgerlijk recht (privaatrecht)
Kenmerk = de relatie is tussen burgers onderling
Burgerlijkrecht wordt opgesplitst in:
natuurlijk personenrecht (persoon- en familierecht)
rechtspersonenrecht
vermogensrecht
Natuurlijk personen (persoon- en familie recht) recht gaat om:
- de persoon zelf
- de persoon in relatie tot zijn familie
- de persoon in relatie tot zijn levenspartner
Een rechtspersoon is een organisatievorm waardoor de organisatie net als een natuurlijk persoon aan het rechtsverkeer me
o De organisatie heeft dan ook rechten en plichten
*een (rechts)persoon is een rechtssubject omdat het bevoegd is tot het dragen van rechten en plichten.
In het vermogensrecht staan de op geld waardeerbare rechten en plichten centraal. (iemands vermogen bestaat dan dus ook uit
plichten die op geld waardeerbaar zijn).
- Het vermogensrecht is uit verschillende rechten opgebouwd;
o Goederenrecht (eigendomsrecht) (stoffelijk object, bv. Een zaak)
o Verbintenissen recht (rechten die voortvloeien uit een relatie die personen met elkaar hebben, bv. Koop ove
Verbintenis uit de wet= wanneer een verbintenis op grond van een bepaald feit gebeurd. (kind sch
ruit van de buren, de wetgever duidt dit als een ‘onrechtmatige daad’. De kind heeft wel de plicht o
vergoeding aan de buren te betalen
Rechten en plichten die op grond van een bepaalde rechtsregel ontstaan, worden niet altijd nagekomen. Daarom zijn er recht
die aangeven welke procedure (voor de rechter) gevolgd kan worden als mensen van mening verschillen. Deze regels worde
burgerlijkrecht gerekend.
Strafrecht
, - De algemene bepalingen (de rechtsregels die de uitgangspunten van het
strafrecht omschrijven)
o Hierin wordt o.a. de straffen benoemd die opgelegd kunnen worden
Niet altijd houdt een rechtssubject zich aan de rechtsregels van het strafrecht. Daar kan tegen
opgetreden worden. Er zijn rechtsregels die precies omschrijven onder welke omstandigheden en
voorwaarden dat mag geburen. Dit zijn de procedureregels. Ook deze rechtsregels worden
onder het strafrecht gerekend.
Administratierecht/bestuursrecht
bevat de meest recent ontstane rechtsregels.
- Hoort bij een actief optredende overheid. (=Overheid draagt zorg voor een
samenleving waar de sociale verzorging hoog in het vandaal staat)
- De rechtsregels hiervan geven het juridische kader voor de actieve
overheidsbemoeienis met het maatschappelijk leven aan
o Overheidsorganen krijgen hierdoor inzicht in hun bevoegdheden en de
wijze waarop zij hun bevoegdheden moeten uitoefenen
- Organisaties/burgers kunnen nagaan waar ze tegenover de overheid aanspraak
op kunnen maken en op welke wijze ze hun recht kunnen halen
Voorbeeld: een burger kan bij de gemeente vragen voor thuis zorg. De gemeente draagt zorg voor
de maatschappelijke ondersteuning, dus moet deze zorg verlenen.
Staatsrecht
Belangrijke thema’s die binnen het staatrecht geregeld worden zijn:
- Staatsorganen; bv. Koning, minister, Staten-Generaal, provincies, gemeenten en
de rechterlijke macht met hun bevoegdheden
- De grondrechten die door de overheid geëerbiedigd moeten worden, zoals
bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting
- De wijze waarop burgers invloed kunnen uitoefenen op de samenstelling van de
staatsorganen: het gaat dan om het kiezen en gekozen kunnen worden
*ander woord voor staat = overheid/bestuur
Publiekrecht
de drie rechtsgebieden strafrecht, bestuursrecht en staatsrecht = Publiekrecht
- In het publiekrecht dient de overheid het algemeen belang
, Ordenin
g naar
thema:
= De Ordening naar moment van toepassing:
rechtsreg
Materieel recht
els gaan
= de rechtsregels die de rechten en plichten
over een
tussen (rechts)personen aangeven, ofwel; de
gemeens
spelregels van het maatschappelijke gedrag
chappelij
bepalen
k thema
(denk
Formeel recht
bijvoorbe
= rechtsregels die aangeven welke weg via de
eld aan
rechter bewandeld kan worden om onder zijn
jeugdrec
druk alsnog het recht te innen,
ht,
schadevergoeding of een straf te krijgen. Ofwel;
vreemdel
de rechtsregels die de spelregels van het
ingenrec
procederen bepalen
ht en het
gezondh
1.5 - Burgerlijk proces recht
Aard van rechtsregels
eidsrecht
Om - Strafproces recht
) de aard van een bepaalde rechtsregel aan te geven worden bepaalde termen gebruikt:
- Administratief procesrecht
1. Dwingend recht
- = de rechtsregels waarvan de burgers absoluut niet mogen afwijken (vaak een
rechtsregel waarbijbevat
*het staatsrecht de positie
alleenvan de zwakkere
materieel recht beschermt word, zoals
huurrecht/arbeidsrecht)
omdat het eigenlijk alleen staatsorganen
- Ook de rechtsregels
beschrijft die te maken
en bevoegdheden kent hebben met bepaalde waarden, zoals
(dus er wordt
goede zeden en de openbare
geen proces beschreven) orde
2. Aanvullend recht
- = de aard van de rechtsregels is aanvullend. Als de partijen zelf een regeling
hebben gemaakt, dan gaat dit voor de wettelijke regeling. (een organisatie
bepaald zelf een regel)
3. Semi dwingend recht
- = als er van een rechtsregel afgeweken mag worden en daarbij aangegeven
wordt via welke vormen er dan moet worden afgeweken. Afwijken mag, maar
alleen met schriftelijke toestemming
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bernouprins. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
