Leren en leeromgeving – literatuur
Jannet van Drie, Joost Jansen in de Wal, Ron Oostdam, Natalie Pareja Roblin en Jaap
Schuitema
Week 1: Perspectieven op leren en leeromgeving
How people learn – brain, mind, experience and school
Bransford, J., Brown, A. & Cocking, R. (2000)
① Learning: From speculation to science (3 – 27)
• Revolutie in de studie van het leren: het begrijpen van de geest, het denken en het leren, was
erg moeilijk, maar sinds drie à vier decennia niet meer. Belangrijke implicaties voor het
onderwijs:
- Een nieuwe leertheorie
- De groei van interdisciplinaire onderzoeken en nieuwe soorten wetenschappelijke
samenwerkingen hebben onderzoek naar de onderwijspraktijk zichtbaarder gemaakt
- De verscheidenheid aan onderzoekbenaderingen en -technieken die zijn ontwikkeld en
manieren waarop bewijzen uit veel verschillende takken van wetenschap beginnen samen te
komen.
• Verschuiving betekenis ‘weten’: van het kunnen onthouden en herhalen van informatie naar het
kunnen vinden en gebruiken van informatie.
Development of the science of learning
• Behaviorisme: leren is een proces van het vormen van verbindingen tussen stimuli en responsen.
Motivatie om te leren wordt aangedreven door driften en externe krachten (belonen en straffen)
Learning with understanding
• New science of learning: nadruk op het leren met begrip. Leren niet zien als een lijst van
onsamenhangende feiten, maar feiten verbinden en organiseren rond belangrijke concepten / de
context specificeren (bruikbare kennis).
Pre-existing knowledge
• New science of learning: focus op processen van weten. Mensen worden gezien als doelgerichte
actoren die actief op zoek zijn naar informatie. Ze komen naar formeel onderwijs met een reeks
voorkennis, vaardigheden, overtuigingen en concepten die een aanzienlijke invloed hebben op
wat ze opmerken over de omgeving en hoe ze deze organiseren en interpreteren.
• Kennis constructie: kennis moet geconstrueerd worden op basis van bestaande kennis.
- Rol leraren: moeten aandacht besteden aan de onvolledige inzichten en valse overtuigingen.
Vervolgens moeten zij op deze ideeën voortbouwen.
• Fish es Fish: studenten hebben vaak overtuigingen ontwikkeld over fysieke en biologische
verschijnselen die passen bij hun ervaringen, maar die niet passen bij de wetenschappelijke
beschrijvingen van deze verschijnselen. Deze vooroordelen moeten worden aangepakt voordat
ze hun overtuigingen kunnen veranderen
• Constructivisme: gaat ervan uit dat alle kennis is opgebouwd uit eerdere kennis, ongeacht hoe
iemand wordt onderwezen. Docenten moeten daarom aandacht besteden aan de interpretaties
van studenten en waar nodig begeleiding bieden.
1
,• Onderzoeksresultaten: veel bewijs dat het leren wordt verbeterd wanneer leraren aandacht
schenken aan de kennis en overtuigingen die leerlingen bij een leertaak brengen, deze kennis
gebruiken als uitgangspunt voor nieuwe instructie en de veranderende opvattingen van
leerlingen volgen naarmate de instructie vordert.
Active learning
• Metacognitie: het vermogen van mensen om hun prestaties op verschillende taken te
voorspellen (bijvoorbeeld hoe goed ze verschillende stimuli kunnen onthouden) en om hun
huidige niveaus van beheersing en begrip te volgen
- Stimuleren door onderwijspraktijken die zich richten op betekenisgeving, zelfbeoordeling en
reflectie op wat werkte en wat verbeterd moet worden.
Key findings
1) Studenten komen naar de klas met vooroordelen over hoe de wereld werkt. Als hun
aanvankelijke begrip niet betrokken is, kunnen ze de nieuwe concepten en informatie die wordt
aangeleerd niet begrijpen, of ze leren ze misschien voor een test, maar vallen buiten de klas
terug op hun vooroordelen.
- Effectief lesgeven: een cruciaal kenmerk van effectief lesgeven is dat het van studenten hun
reeds bestaande begrip van de te onderwijzen stof ontlokt en kansen biedt om voort te
bouwen op het aanvankelijke begrip of het uit te dagen.
2) Om competentie op een onderzoeksgebied te ontwikkelen, moeten studenten:
a. Een diepgaande basis hebben van feitelijke kennis
b. Feiten en ideeën begrijpen in de context van een conceptueel kader
c. Kennis organiseren op manieren die het terugvinden en toepassen van de kennis faciliteert.
- Experts: putten altijd uit een rijk gestructureerde informatiebasis; het zijn niet alleen 'goede
denkers' of 'slimme mensen'. Het vermogen om een taak te plannen, patronen op te merken,
redelijke argumenten en verklaringen te genereren en analogieën te trekken met andere
problemen, zijn allemaal nauw verweven met feitelijke kennis. Diep begrip van de materie
zet feitelijke informatie om in bruikbare kennis. Hun conceptueel begrip stelt hen in staat om
een niveau van betekenis te extraheren uit informatie die niet duidelijk is voor beginners, en
dit helpt hen om relevante informatie te selecteren en te onthouden.
- Conceptueel kader: uit onderzoek blijkt dat het organiseren van informatie in een
conceptueel kader een grotere 'overdracht' mogelijk maakt: het stelt de student in staat om
het geleerde toe te passen in nieuwe situaties en om gerelateerde informatie sneller te
leren.
3) Een "metacognitieve" benadering van instructie kan studenten helpen om controle te krijgen
over hun eigen leerproces door leerdoelen te definiëren en hun voortgang bij het bereiken ervan
te volgen.
- Adaptive expertise: metacognitieve monitoringsactiviteiten.
Implications for teaching
• Bovengenoemde leerprincipes hebben ingrijpende implicaties voor het onderwijzen en de
voorbereiding van leraren:
1) Leerlingen hebben voorkennis: Leraren moeten de reeds bestaande inzichten die hun
leerlingen met zich meebrengen, uittekenen en ermee werken.
▪ Actief onderzoek doen naar het denken van leerlingen
▪ Frequente formatieve evaluatie helpt om het denken van leerlingen zichtbaar te maken
voor zichzelf.
2
, ▪ Lerarenopleidingen moeten beginnende leraren de mogelijkheid bieden om te leren: (a)
voorspelbare vooroordelen van leerlingen te herkennen die de beheersing van bepaalde
leerstof moeilijk maken, (b) vooroordelen die niet voorspelbaar zijn, en (c) ermee te
werken vooroordelen, zodat kinderen daarop voortbouwen, ze uitdagen en waar nodig
vervangen.
2) Diepgaande kennisverwerking: leraren moeten bepaalde leerstof diepgaand onderwijzen,
veel voorbeelden geven waarin hetzelfde concept aan het werk is en een stevige basis voor
feitelijke kennis verschaffen.
▪ Diepgaande dekking van minder onderwerpen.
▪ Docenten moeten zelf komen lesgeven met de ervaring van diepgaande studie van het
vakgebied.
▪ Beoordeling met het oog op aansprakelijkheid moet diepgaand begrip testen in plaats
van oppervlakkige kennis
3) Het aanleren van metacognitieve vaardigheden moet op verschillende vakgebieden in het
curriculum worden geïntegreerd.
▪ Integratie van metacognitieve instructie in het curriculum met op discipline gebaseerd
leren kan de prestaties van leerlingen verbeteren en leerlingen het vermogen
ontwikkelen om zelfstandig te leren.
▪ Het ontwikkelen van sterke metacognitieve strategieën en het aanleren van deze
strategieën in een klassikale omgeving zouden standaardkenmerken van het leerplan in
onderwijsscholen moeten zijn.
• Designing classroom environments
1) Leerlinggericht: Scholen en klaslokalen moeten leerlinggericht zijn. Leraren moeten veel
aandacht besteden aan de kennis, vaardigheden en attitudes die leerlingen in de klas
brengen. Dit omvat de vooroordelen met betrekking tot de stof die al besproken is, maar het
omvat ook een breder begrip van de lerende.
▪ Culturele verschillen
▪ Intelligentie als vast gegeven (prestatiegericht) of kneedbaar (leergericht)
2) Kennisgericht: Om een kennisgerichte klasomgeving te bieden, moet aandacht worden
besteed aan wat er wordt onderwezen (informatie, onderwerp), waarom het wordt
onderwezen (begrip) en hoe competentie of beheersing eruitziet.
3) Assessment gericht: Formatieve beoordelingen - doorlopende beoordelingen die zijn
ontworpen om het denken van studenten zichtbaar te maken voor zowel docenten als
studenten - zijn essentieel. Ze stellen de leraar in staat om de vooroordelen van de studenten
te begrijpen, te begrijpen waar de studenten zich bevinden in de "ontwikkelingsgang" van
informeel naar formeel denken, en dienovereenkomstig instructies te ontwerpen. In de
klassikale omgeving waarin de beoordeling centraal staat, helpen formatieve beoordelingen
zowel docenten als studenten om de voortgang te bewaken.
4) Community gericht: Leren wordt op fundamentele manieren beïnvloed door de context
waarin het plaatsvindt. Een community-gerichte benadering vereist de ontwikkeling van
normen voor de klas en de school, evenals verbindingen met de buitenwereld, die de
kernwaarden van leren ondersteunen.
Applying the design framework to adult learning
• Bovenstaande ontwerpprincipes zijn ook van toepassing op volwasseneducatie.
3
, ⑥ The design of learning environments (131 – 154)
Changes in educational goals
• De 21e-eeuwse leerdoelen zijn heel anders dan vroeger. Deze verschuiving is
belangrijk om in gedachten te houden bij het overwegen van beweringen dat
scholen "slechter worden".
• 1800–1900: van gedicteerde schriftelijke instructies → naar jezelf uitdrukken
• 1900-nu: van massa-educatie → gestandaardiseerde tests → tegenwoordig
moeten studenten de huidige staat van hun kennis begrijpen en erop
voortbouwen, verbeteren en beslissingen nemen in het licht van onzekerheid.
① Learner-centered environments
• Learner centered: omgevingen die zorgvuldige aandacht besteden aan de kennis, vaardigheden,
attitudes en overtuigingen die leerlingen inbrengen in de onderwijsomgeving.
- Deze term omvat onderwijspraktijken die 'cultureel responsief', 'cultureel passend', 'cultureel
compatibel' en 'cultureel relevant' zijn genoemd.
- De term past ook in het concept van 'diagnostisch onderwijs': proberen te ontdekken wat
studenten denken met betrekking tot de problemen die voorhanden zijn, hun misvattingen
gevoelig bespreken en hen situaties geven om over na te denken die hen in staat zullen
stellen hun ideeën bij te stellen.
- Leerkrachten die de leerling centraal stellen, erkennen het belang van voortbouwen op de
conceptuele en culturele kennis die leerlingen meebrengen naar de klas.
• Diagnostisch onderwijs: is een voorbeeld van het uitgaan van de structuur van de kennis van een
kind. De informatie waarop een diagnose kan worden gebaseerd, kan worden verkregen door
observatie, ondervraging en conversatie, en reflectie op de producten van leerlingactiviteit. Een
belangrijke strategie is om kinderen ertoe aan te zetten hun kennisstructuren uit te leggen en te
ontwikkelen door hen te vragen voorspellingen te doen over verschillende situaties en de
redenen voor hun voorspellingen uit te leggen. Door kritieke taken te selecteren die bekende
misvattingen belichamen, kunnen leraren studenten helpen hun denken te testen en te zien hoe
en waarom verschillende ideeën mogelijk moeten veranderen. Het model is er een van het
betrekken van leerlingen bij cognitieve conflicten en het voeren van discussies over
tegenstrijdige standpunten.
• Leerlinggerichte instructie: omvat een gevoeligheid voor de culturele praktijken van studenten
en het effect van die praktijken op het leren in de klas.
• Leerlinggerichte leraren: respecteren de taalpraktijken van hun leerlingen omdat ze een basis
vormen voor verder leren. Leraren zijn zicht ervan bewust dat leerlingen hun eigen betekenissen
construeren, te beginnen met de overtuigingen, inzichten en culturele praktijken die ze naar de
klas brengen. Als lesgeven wordt opgevat als het bouwen van een brug tussen de leerstof en de
leerling, houden leerlinggerichte leraren een constant oog op beide uiteinden van de brug. De
docenten proberen een idee te krijgen van wat studenten weten en kunnen, evenals hun
interesses en passies - wat elke student weet, belangrijk vindt, kan en wil doen. Geschoolde
leraren geven leerlingen reden door de eerdere ervaringen en inzichten van leerlingen te
respecteren en te begrijpen, ervan uitgaande dat deze kunnen dienen als een fundament waarop
bruggen naar nieuwe inzichten kunnen worden gebouwd
② Knowledge-centered environments
• Kennisgerichte omgevingen
4
