DUURZAME OVERHEID - MILIEURECHT AJE
ONDERWERP: WERKGROEP 1
INTRODUCTIE IN HET MILIEURECHT
SAMENVATTING
LITERATUUR: POWERPOINT
MILIEURECHT
§ PowerPoint
Wat is milieurecht?
"Het Nederlandse milieurecht heeft betrekking op aantasting, vervuiling en uitputting van lucht, water
en bodem en vormen van hinder en bedreiging van de gezondheid en het leven van mensen als gevolg
van onder meer emissies geluid en straling.”
“Het milieuhygiënerecht en het recht ter bescherming van water, natuur en landschap.”
Waarover gaat milieurecht?
Het milieurecht valt onder het omgevingsrecht. Het valt niet specifiek onder één rechtsgebied, maar heeft
raakvlakken met het strafrecht, staatrecht, bestuursrecht en privaatrecht. Het kan gezien worden als een
geheel van juridische beginselen en bepalingen die betrekking hebben op de zorg voor milieu. Het
milieurecht wordt sterk beïnvloed door internationale en Europese regelgeving en beleidsontwikkeling op
het terrein van de milieubescherming.
Een milieurechtjurist houdt zich veelal bezig met (aanvragen/ beoordelen van) vergunningen,
milieueffectrapportages, schadevergoeding, rechtsbescherming en milieustrafrecht
Bij decentrale overheden veelal: (beoordelen van) vergunningen en handhaving.
Water Bodem
Natuur
Afval Lucht
Wet- en regelgeving
Algemeen
Internationaal o.a:
EVRM: (art. 2 en 8)
VEU: (art. 3 lid 3, art. 37) en VWEU (art. 11, art. 191, art. 192 en art.193)
Nationaal:
Grondwet: (art. 21)
Algemene wet bestuursrecht: (motiveringsbeginsel, evenredigheidsbeginsel enz.)
Omgevingswet (2022)
Specifiek (hoeft niet uit het hoofd)
Milieurecht: wet milieubeheer, wet bodembescherming, wet verontreiniging oppervlaktewater, wet
inzake de luchtverontreiniging, wet geluidhinder, wet bescherming bodem (WBB), Besluit m.e.r. en
activiteitenbesluit (milieubeheer/bodem/water/afvalstoffen)
Omgevingsrecht: wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO), Besluit omgevingsrecht
(Bor) en Crisis- en herstelwet
Ruimtelijke wetgeving: wet ruimtelijke ordening en Besluit ruimtelijke ordening
Waterwetgeving: waterwet en waterschapswet
Natuurbeschermingswetgeving: wet natuurbescherming
, Achtergrond
Verschil tussen het zogenaamde grijze en groene milieurecht
Grijze milieurecht
Bescherming van zowel milieucompartimenten (lucht, water, bodem) als regulering milieubelasting
(geluid, afval en stoffen)
Milieuhygiënerecht is voornamelijk:
Wabo (sinds 01 oktober 2010 één vergunning, de omgevingsvergunning).
“Toestemmingsstelsel”: niet efficiënt omdat voor veel activiteiten verschillende toestemmingen
nodig waren op grond van verschillende wetten (met eigen voorbereidingsprocedure en
rechtsbeschermingsprocedure);
Wet milieubeheer;
Wet bescherming bodem;
Groene milieurecht
Gericht op bescherming van soorten en gebieden
Natuurbeschermingsrecht
Voornamelijk: Wet natuurbescherming
Toekomstige wetgeving
De omgevingswet (waarschijnlijk 1 juli 2022) doel: eenvoudiger, efficiënter en beter
Van 26 verschillende wetten naar 1 wet.
Van 120 algemene maatregelen van bestuur naar 4 algemene maatregelen van bestuur.
Van 120 ministeriele regelingen naar (ongeveer) 10 ministeriele regelingen
Milieubeginselen
Beginsel van voorzorg: houdt in dat men niet moet wachten met het nemen van maatregelen. Ook
wanneer nog niet zeker is dat bepaalde gevolgen zich zullen voordoen, maar er wel sterke aanwijzingen
zijn voor die gevolgen, moeten preventieve maatregelen worden genomen (art. 2.8 Wet
natuurbescherming).
Beginsel van preventie: dit beginsel hangt samen met het beginsel van voorzorg. Het preventiebeginsel
houdt in dat, wanneer maatregelen worden genomen, die maatregelen in de eerste plaats gericht moeten
zijn op het voorkomen van negatieve effecten en niet op het herstellen of ongedaan maken van die
verontreiniging nadat deze zich heeft voorgedaan. Dat laatste is immers niet altijd mogelijk. Voorkomen is
dus beter dan genezen.
Beginsel van bestrijding aan de bron: houdt in dat milieubeschermende maatregelen gericht moeten
worden op de bron in plaats van op de ontvanger. Zo is het ter voorkoming van geluidhinder eerder
aangewezen om maatregelen te nemen tot het beperken van bronnen, dan het isoleren van de woningen
van degenen die hinder ondervinden van de geluidsbron.
Beginsel de vervuiler betaalt: houdt in dat de vervuiler verantwoordelijk is voor de kosten die gemoeid
zijn met het voorkomen en beperken van de door hem veroorzaakte verontreiniging. Allerlei financiële
instrumenten, zoals milieuheffingen, en regels voor aansprakelijkheden voor verontreiniging van het milieu
of de natuur voor degene die bepaalde gevaarlijke handelingen verrichten, zijn op dit beginsel gebaseerd.
Stand-stillbeginsel: houdt in dat in de gevallen waarin de bestaande omgevingskwaliteit beter is dan de
omgevingskwaliteit die wordt voorgeschreven, de bestaande omgevingskwaliteit als norm geldt. Wanneer
dat niet het geval zou zijn, zou de bestaande kwaliteit kunnen verslechteren als gevolg van normopvulling.
Dit beginsel is neergelegd in art. 5.2 lid 3 Wm.
Voorbeeld: Stel er zit geen kwik in het water en de norm is dat er wel een beetje kwik in het water
kan zitten. Dat kan betekenen dat we kwik in het water kunnen gooien. Het beginsel zegt nu dat als
het mooi is dan mag het niet slechter worden. Het is wel een lastig beginsel want je kunt niets
vervuilen. In het wet milieubeheer geldt dit beginsel overigens wel, maar er staat wel dat er kan
worden afgeweken.
ALARA-beginsel (as low as reasonable achievable): houdt in dat als negatieve gevolgen niet kunnen
worden voorkomen (beginsel van preventie), de regels moeten worden gesteld die de grootst mogelijke
bescherming bieden, tenzij dit redelijkerwijs niet kan worden gevergd.
Een uitwerking hiervan is bijvoorbeeld dat aan een omgevingsvergunning voor een inrichting de
voorschriften moeten worden verbonden die overeenkomen met de beste beschikbare technieken.
