= wetenschappelijke studie naar de groei,
verandering en stabiliteit van conceptie Groei en verandering tot het
tot aan de dood einde van hun leven →
‘levenslooppsychologie’
1.2.2 WAT IS ONTWIKKELING?
Ontwikkelen = het veranderen van een aanwezige structuur
→ de structuur wordt uitgebreider en complexer (ont-wikkelen, ont-vouwen, ont-plooien)
→ verwerven van nieuwe mogelijkheden én verliezen van een bepaalde functie of vaardigheid (winst en verlies gaan samen
hand in hand in ontwikkeling)
bv. zindelijkheidstraining > motorische ontwikkeling en sociaal-emotionele ontwikkeling
→ ontwikkeling is levenslang proces (verloop in tijd, houdt een voortgang in > je kan niet terugspoelen)
1.2.3 ACTUELE VRAAGSTUKKEN EN ONDERWERPEN IN DE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Is ontwikkeling continue of discontinue?
Continue: je bouwt geleidelijk aan op het vorige (bv. taalontwikkeling)
Discontinue: de ene fase is kwalitatief anders dan de andere, in sprongen
naar de volgende fase → je moet een fase afwerken om naar de
volgende te kunnen gaan
kunnen naast elkaar geplaatst worden
Het zijn kritieke en gevoelige perioden
Kritieke periode: specifieke periode in de ontwikkeling waarin een
bepaalde gebeurtenis de grootste consequenties heeft
Gevoelige periode: organismen zijn extra ontvankelijk voor bepaalde soorten stimuli in hun omgeving > periode waarin je het
beste leert
Nature-nurture debat: welke zaken in onze ontwikkeling worden bepaalt door genetische zaken en welke door onze omgeving?
→ nature: eigenschappen, vermogens en capaciteiten geërfd v/d ouders
→ nurture: omgevingsinvloeden bepalend voor ons gedrag
Levensloopperspectief vs. focus op specifieke perioden
→ levenslooppsychologie: kijken naar de totale levensloop
1
,Ontwikkelingspsychologie_Samenvatting.S1 – Laura Van Vaerenbergh 2021-2022
1.2.4 HET LEVENSLOOP PERSPECTIEF: UITGANGSPUNTEN
· ontwikkeling is een levenslang proces: geen enkele levensfase heeft meer invloed op de ontwikkeling dan de andere
· ontwikkeling is multi-dimentioneel en multi-directioneel:
→ multi-dimentioneel = ontwikkelingsdomeinen beïnvloeden elkaar
→ multi-directioneel = sommige zaken in de ontwikkeling nemen toe, andere blijven stabiel of nemen af
· ontwikkeling is plastisch: de ontwikkeling is veranderbaar of kneedbaar in elke levensfase
· ontwikkeling wordt beïnvloed door meerdere, interagrerende factoren: factoren zijn met elkaar in interactie
− iedereen behoort tot een cohort: groep mensen die op dezelfde tijd en plaats geboren zijn
− onderhevig zijn aan normatieve effecten: wat is normaal?
→ historisch: effect op ontwikkeling
→ leeftijdsgebonden: veel adolescenten rond dezelfde periode
→ socio-cultureel: sociale invloeden
− onderhevig zijn aan niet-normatieve effecten: niet voor iedereen hetzelfde (bv. drie keer verhuizen)
1.3 DE REIKWEIDTE VAN HET VAKGEBIED
1.3.1 ONTWIKKELINGSFASEN EN -DOMEINEN
Verschillende ontwikkelingsfasen: Verschillende ontwikkelingsdomeinen:
er is een horizontale (= ontwikkelingsdomeinen binnen één leeftijdsfase staan in relatie tot elkaar) en een verticale (=
verschillende leeftijdsfasen hangen samen binnen één ontwikkelingsdomein) samenhang
→ samenhang tussen ontwikkelingsgebieden binnen één ontwikkelingsfase
→ samenhang over de verschillende ontwikkelingsfasen binnen één ontwikkelingsdomein
1.3.2 THEORETISCHE PERSPECTIEVEN
2
,Ontwikkelingspsychologie_Samenvatting.S1 – Laura Van Vaerenbergh 2021-2022
Hoofdstuk 2:
DE PRENATALE ONTWIKKELING
2.2 PRENATALE GROEI EN ONTWIKKELING
2.2.1 BEVRUCHTING: HET MOMENT VAN DE CONCEPTIE
Vanaf de puberteit: om de 4 weken een eisprong
→ eicel gaat via eileider naar baarmoeder: kans om bevrucht te worden door zaadcel
Bevruchting of conceptie = zaadcel en eicel smelten samen tot één zygote
Onderscheiden van drie perioden:
· germinale fase
· embryonale fase
· foetale fase
2.2.2 DE STADIA VAN DE PRENATALE ONTWIKKELING
2.2.2.1 De germinale periode (0 – 2 weken)
Germinale periode
→ zygote deelt zich + nestelt zich na vijftal dagen in baarmoeder
Zorgt voor methodische celdeling: cellen v/h organisme nemen toe in aantal + krijgen gespecialiseerde functie (differentiatie)
= eerste aanzet ontwikkeling belangrijke systemen (3):
· vruchtzak met vruchtwater dat zorgt voor veiligheid
· placenta of moederkoek waar voedingsstoffen worden opgenomen
· navelstreng die zorgt voor verbinding tussen de moeder en de embryo
innesteling zygote = cruciaal moment
→ mislukking = vroegtijdige maandstonden
→ afscheiding zwangerschapshormoon (zichtbaar in bloed en urine)
Bevruchting = strijd om ‘leven en dood’
→ na dat de zaadcel de eicel bereikt heeft gaat de eicel zich hermetisch afsluiten
2.2.2.2 De embryonale periode (2 – 8 weken)
We spreken over een embryo: na 40 dagen ontwikkelen de in- en uitwendige structuren (3):
embryo is 2,5 cm lang + heeft kieuwen en soort staart
▪ eind 3de week: vormen primitief hart
▪ vanaf 5de week: snelle groei v/h hoofd (cefalocaudale ontwikkeling: groeit sneller dan de rest v/h lichaam) + ledematen
Begin van eerste uiterlijke tekenen zwangerschap: ochtendmisselijkheid, vermoeidheid, verstoorde eetlust …
Organogenese = ontwikkeling van de orgaansystemen
→ kwetsbaar voor ‘aanslagen’: externe schadelijke invloeden of teratogenen
Tot op einde van embryonale periode kan de zwangerschap afgebroken worden
3
, Ontwikkelingspsychologie_Samenvatting.S1 – Laura Van Vaerenbergh 2021-2022
2.2.2.3 De foetale periode (8 – 38 weken)
Foetus wordt herkenbaar als ‘minimensje’
Gekenmerkt door groei en verdere ontwikkeling
→ ingezet door botvorming, lengtegroei en gewichtstoename zijn aanzienlijk
▪ 14de – 16de week: geslacht foetus herkenbaar
▪ derde maand: beweging, reageren op auditieve, visuele en tactiele prikkels
▪ vierde maand: bewegingen worden door de moeder gevoeld
= belangrijk psychologisch moment
▪ laatste drie maand:
− intensieve groeiperiode v/d hersenen: verbinden van linker en rechter hersenhelft → verbindingen tussen
neuronen = complexer
− gewichtstoename
▪ achtste maand: moederlichaam voorziet foetus van antistoffen (beschermen tegen infectieziekten)
Zintuigelijke waarneming v/d baby?
→ onderzoeken naar zintuigelijke waarnemingen en reacties op prikkels
→ foetus reageert op geluid, verkiest zoete smaken,
Haptonomie = een relatie proberen opbouwen met je kindje vóór de geboorte
→ manieren leren om contact te maken met de baby bv. de buik op bewuste momenten aanraken
2.2.3 MISKRAAM
Miskraam of spontane abortus = wanneer de zwangerschap eindigt voordat het ontwikkelende kind buiten de baarmoeder kan
overleven → embryo lat los v/d baarmoederwand + wordt uitgestoten
· meestal veroorzaakt door genetische afwijkingen
Abortus = vrijwillig de zwangerschap beëindigen
2.2.4 FERTILITEITSPROBLEMEN: ALTERNATIEVE ROUTES BIJ ZWANGERSCHAP
Onvruchtbaarheid (infertiliteit) = het onvermogen om zwanger te worden na 12 – 18 maanden proberen
· bij mannen: te weinig / geen functionele zaadcellen, leeftijd …
· bij vrouwen: hormonale afwijkingen, leeftijd …
Andere mogelijkheden:
· kunstmatige inseminatie (al dan niet met een donor) KI(D): zaadcellen van een man worden door een arts direct in de
baarmoederhals v/d vrouw geplaatst
· in-vitrofertilisatie (IVF): bevruchting vindt plaats buiten de baarmoeder, de eicellen worden uit het lichaam v/d vrouw
gehaald en worden bevrucht in een labo
· draagmoeder: vrouw
2.3 PRENATALE DIAGNOSTIEK EN GENETISCHE ADVISERING
In Vlaanderen: 4 genetische centra
→ mogelijkheid om vroegtijdige diagnose te stellen i.v.m. afwijkingen in het genetische materiaal of andere afwijkingen door
genetisch adviseur
→ bij elke prenatale consultatie worden controleonderzoeken uitgevoerd
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravanvaerenbergh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
