Deze samenvatting bevat de volledige tentamenstof van het onderwijs van het vak Digestie. De hoorcolleges en de werkcolleges zijn uitgewerkt en duidelijk opgeschreven. Afbeeldingen en kleurgebruik maken het leren extra makkelijk.
De laatste paar werkcolleges zijn er niet in opgenomen.
DGK
Samenvatting Digestie
Hoorcolleges en Werkcolleges
Door MvdM
MvdM 1/164
, THEMA A: kop en hals
HC 2: Vorm en functie kop I
Algemene principes digestie
• Route door het lichaam
Doorslikken → keel → slokdarm → maag / voormaag → dunne darm:
duodenum - jejunum - ileum → cecum → dikke darm → rectum
• Functie : Afbraak van complexe nutriënten tot simpele moleculen. De simpele
moleculen kunnen worden opgenomen en fungeren als bouw- of brandstof .
Tegelijkertijd vindt er afgifte plaats van afvalstoffen
o Digestie is een mechanisch proces
o Er vindt secretie plaats van verteringssappen
o Er vindt enzymatische afbraak plaats van de nutriënten
▪ Via enzymen in de verteringssappen
▪ Via fermentatie
o Absorptie van de nutriënten
o Uitscheiding / secretie van de
• Naast de enzymatische afbraak van voedsel met behulp van verteringssappen die
door het lichaam worden uitgescheiden , kan het ook plaatsvinden via fermentatie.
Bij fermentatie produceren micro-organismen verteringsenzymen. Herkauwers
maken er gebruik van om slecht-verteerbaar cellulose mee af te breken.
o Fermentatie duurt langer en is minder efficiënt
o Bij fermentatie moet het dier meer eten
o Bij fermentatie produceert het dier meer mest
• Vorm volgt functie!
De mondholte
Embryologie mondholte
Vanuit de oerdarm (groen) ontstaan allerlei structuren in het embryo. De mondholte heeft zich gevormd uit het
stomodeum
1. Door de kop-en-kontkromming in het embryo ontstond er een holte
= stomodeum (sterretje)
2. Bij het stomodeum liggen het endoderm van de oerdarm (groen) en het ectoderm van het stomodeum
(blauw) bij elkaar
= het ecto-endodermale membraan = oraalplaat = oropharyngeale membraan
3. Het ecto-endodermale membraan verdwijnt,
waardoor er een verbinding ontstaat tussen de
keelholte en de oerdarm
4. Wat overblijft: de arcus palatoglossus
- Overgang van ectoderm → endoderm
- Overgang van mondholte → keelholte
➢ Mondholte (cavum oris) = ectodermaal
➢ Keelholte (pharynx) = endodermaal
MvdM 2/164
, THEMA A: kop en hals
Basisbouwplan mondholte
De mondholte kan in verschillende delen worden verdeeld:
A. Cavum oris = gehele mondholte
a. Vestibulum oris
i. Buccaal = tussen tanden en wang
ii. Labiaal = tussen tanden en lippen
b. Cavum oris proprium = gedeelte tussen de tanden, waar ook de tanden liggen .
• Ruimte tussen tanden = diastema
B. Palatum durum = harde gehemelte)
- Bevat rugae palatinae (ribbels)
Bij herkauwers ook papillae die helpen het voedsel
caudaal te brengen
C. Palatum molle = zachte gehemelte
▪ Van palatum durum tot de intrapharyngeale opening
D. Arcus palatoglossus = overgang mondholte naar keelholte.
o Epitheel mondholte: deels gekeratiniseerd, meerlagig,
plaveiselepitheel
o In de submucosa van de mondholte bevinden zich diverse klieren
Vorm volgt functie mondholte:
▪ De grootte van de bek is afhankelijk van het type voedsel:
- Een paard heeft een nauwe mondspleet: slechts enkele grassprietjes tegelijkertijd
- Leeuw heeft grote mondholte
- Hamster heeft grote wangzakken
▪ De vorm van de lippen (labia oris) is afhankelijk van het voedseltype en eetgewoontes
- Paard: gevoelig en flexibel > voedsel verzamelen en naar de mond brengen
- Cat: klein en inflexibel > tanden en tong zorgen voor voedselinname
- Hond: lippen kunnen naar achter trekken > communicatie (agresssie) en geen voedselinname
∗ Lippen worden geïnnerveerd door de n. facialis (7)
- Hond: beweeglijk > communicatie maar geen voedselinname.
MvdM 3/164
, THEMA A: kop en hals
Embryologie neus- en mondholte Hyttel
1) Als eerste ontstaat de maxillaire en mandibulaire prominentia (dit worden de aangezichtsbeenderen)
2) De mediale en laterale nasale prominentia ontwikkelen zich tot nasale placodes
3) De nasale placodes stulpen in en vormen de reukgroeve
4) De reukgroeve ontwikkelt zich tot primitieve mond- en neusholte
➢ De primitieve mondholte en neusholte worden van elkaar gescheiden door het oro-nasale membraan.
5) Het caudale deel van het oro-nasale membraan gaat in regressie, waardoor de primaire choanae en het
primaire palatum ontstaan.
6) Het primaire palatum / oronasale membraan wordt vervangen door een secundair palatum.
➢ Dit wordt uiteindelijk 2/3e deel hard palatum en 1/3e deel zacht palatum.
7) Door het ontstaan van het secundaire palatum en de choanae, vormen tegelijkertijd de neusholte,
mondholte en pharynx.
Anatomie tong König:
• Tong bestaat uit skeletspieren (dwarsgestreept)
• De tong heeft een apex, corpus en wortel
• M. mylohyoidus brengt de tong omhoog
• De tong bevat papillae: lokale aanpassingen van de mucoasa. De soort, grootte en aantallen papillae zijn
typerend voor een diersoort.
Mechanische papillae: gekeratiniseerd ; helpen bij likken; deze zijn het grootst in aantal
- Filiformis: kleinst, meest voorkomend
- Conicae: groter, minder voorkomend – dorsale tong kat & tongbasis rund
- Marginales: neonate carnivoren en biggen
Sensorische / smaak papillae:
- Fungiformes: paddenstoelvorm
- Vallatae
- Foliatae
Het gebit
Embryologie gebit
Tanden ontwikkelen zich vanuit ectodermale en mesenchymale componenten. In het kopgebied is het mesenchym
echter afkomstig van de neurale lijstcellen, en dus alsnog van ectoderm.
- Glazuur → ectodermaal gingivaal epitheel
- Dentine & cement → onderliggend mesenchym
Afbeelding A
In de afbeelding is de ontwikkelende kaak te zien. Het kaakepitheel is van ectoderm; daaronder ligt het
kaakmesenchym (afkomstig van de neurale lijstcellen, dus eigenlijk ook ectoderm).
1. Het ectodermale gingiva-epitheel (lamina dentalis) prolifereert en groeit in het
onderliggende mesenchym.
2. In de lamina dentalis ontwikkelen zich de tandknoppen
MvdM 4/164
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MvdM1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,19. Je zit daarna nergens aan vast.
