Samenvatting
Samenvatting Chronische Aandoeningen (alle casuïstiek)
Deze samenvatting voor het vak Chronische Aandoeningen (FA-MA101, UU) bevat een samenvatting van de casusbesprekingen (voorbereiding + verdieping).
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
Voorbeeld 4 van de 56 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: sharad14 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
MIGRAINEHoofdpijn
-Classificatie
Spanningshoofdpijn Migraine Medicatie-afhankelijke
hoofdpijn
Prevalentie ~60%, neemt af met leeftijd. ~15%, neemt af met ~50-66% van patiënten met
leeftijd chronische hoofdpijn
Locatie Bilateraal Unilateraal
Intensiteit Licht of matig Matig tot ernstig
Duur Minuten tot dagen 4-72 uur Chronisch
Kenmerken Niet geassocieerd met misselijkheid Vaak gepaard met Overmatig gebruik analgetica
Foto- of fonofobie kunnen aanwezig misselijkheid en/of gedurende ³ 3 maanden:
zijn foto- en fonofobie • Paracetamol en/of
Drukkende of knellende pijn Pulserende pijn NSAID - ³ 15 dagen per
Kan activiteiten storen, maar Verhindert dagelijkse maand
verhindert deze niet activiteiten • Triptanen ³ 10 dagen
per maand.
Invloed activiteiten Neemt niet toe Neemt toe Neemt toe
Frequentie <1 dag per maand of; Herhaalde aanvallen ³ 15 dagen per maand
³ 1 dag en < 15 dagen per maand
(frequent)
³ 15 dagen per maand (chronisch)
Migraine = Neurovasculaire aandoening met heftige aanvalsgewijze hoofdpijn.
-Kenmerken
• Vaak matig tot heftig pulserend.
• Prevalentie is ca. 15%, neemt af met de leeftijd en komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen.
-Eigenschappen
o Bij ong. 60% van de vrouwen is het optreden van de aanvallen gerelateerd aan de menstruele cyclus.
• Bepaalde triggers (vb. weersveranderingen, alcohol, licht, stress, hormonale veranderingen, veranderingen in
slaapritme) kunnen het risico op migraine verhogen door een al gevoeliger zenuwstelsel.
• Waarschijnlijk door genetische afwijking waardoor het zenuwstelsel gevoeliger wordt.
• Kent een aantal belangrijke componenten.
-Componenten
o Verhoogde gevoeligheid voor niet-schadelijke prikkels (allodynie).
o Verstoorde regulatie trigemino-cervicale circuit in de hersenstam.
o Lokaal ontstekingsproces bij uiteinden van trigemino-vasculaire zenuwen rond bloedvaatjes in/bij
de hersenvliezen.
-Verloop aanval
• Prodromale fase.
-Eigenschappen
o Niet hetzelfde als een aura.
o Ontstaan enige uren tot een dag voorafgaand aan de migraineaanval.
o Als deze fase blijft aanhouden à Activatie van migraine generator.
-Symptomen
o Hyper- of hypoactiviteit.
o Vergeetachtigheid en vermoeidheid.
o Verandering in zicht, gehoor of geur.
o Depressieve gevoelens of hypomane stemming.
o Trek in bepaalde voedingsmiddelen (vb. chocolade).
o Gapen.
o Loopneus.
o Nekpijn.
• Aura – Elektrische fase van migraine.
-Eigenschappen
o Bij 15-25% van de mensen met migraine wordt aanval voorafgegaan door aura.
o Focaal neurologisch symptoom dat zich kan uiten in reversibele symptomen.
o Duurt meestal £ 60 minuten, maar kan langer duren indien > 1 symptoom.
, -Symptomen
o Lichtflitsen en/of zwarte vlekjes in zichtveld.
o Tintelingen in handen of gezicht.
• Hoofdpijn fase.
-Eigenschappen
o In deze fase starten met de pijnmedicatie.
o 4-72 uur.
-Symptomen
o Herhaaldelijk optredende, unilaterale, matig tot heftig
pulserende hoofdpijn.
o Vaak vergezeld met misselijkheid, braken en
vermoeidheid.
• Postdromale fase.
-Eigenschappen
o (Hevige) Vermoeidheid na de periode van hoofdpijn.
o Duurt meestal enkele uren tot een dag.
-Pathofysiologie
1. Verhoogde gevoeligheid voor externe (vb.
weersveranderingen, alcohol, flikkerend licht) en interne factoren
(vb. hormonale veranderingen, stress, slaappatroon
veranderingen).
2. Activatie van de hypothalamus à Prodroom; Als deze fase niet
ophoudt à Activatie van migraine generator.
3. Cortical spreading depression (CSD).
-Eigenschappen
o Een golf van aanhoudende depolarisatie gevolgd door een
golf van inhibitie die door intact hersenweefsel beweegt.
o Zorgt voor activatie van de N. Trigeminus.
o Kan zorgen voor aura.
4. ‘Antidromic activation’ van het trigeminocervicaal complex, waaronder de Nervus
Trigeminus.
-Eigenschappen N. trigeminus
o Is verantwoordelijk voor gevoel in gezicht en voor motorisch functioneren
(vb. bijten, kauwen).
o 3 vertakkingen.
-Indeling
§ Ophthalmic branch à Voorhoofd en bloedvaten rondom hersenen.
-Eigenschappen
û Laat mediatoren vrij die zorgen voor zwellen en
inflammatie van bloedvaten in en om hersenen.
§ Maxillary branch à Middelste deel gezicht en sinusholtes.
§ Mandibular branch à Kaken en zijkant van gezicht.
5. Na activatie geeft distale N. Trigeminus chemische stoffen af (vb. substance P,
neurokinine A en CGRP).
-Eigenschappen CGRP
o Calcitonin gene-related peptide.
o Sterke vaatverwijdende werking.
o Speelt ook een rol in pijnmodulatie.
6. Deze stoffen binden aan receptoren op intracraniale bloedvaten in de dura mater
(=hersenvlies).
7. Vasodilatatie van vaten rondom de hersenen.
8. Inflammatie van uiteindes van trigemino-vasculaire zenuwen rondom bloedvaten in dura mater à Hierbij gaat
het om de uiteinden van de vertakkingen van de N. Trigeminus (stap 4).
9. ‘Orthodromic reactivation’ van de N. Trigeminus.
10. Signaal gaat naar trigeminale nucleus caudalis (TCA) welke signalen doorstuurt naar de thalamus en
uiteindelijk richting de sensorische cortex.
11. Hoofdpijn/Migraine.
-Vervolg
o Sensitisatie van de thalamo-corticale circuits.
-Eigenschappen
§ Banen die van de thalamus naar de cortex lopen.
§ Leidt tot het ontstaan van allodynie à Pijn door stimuli die normaal niet pijnlijk zijn.
, -Sensitisatie
§ Perifere sensitisatie.
-Kenmerken
û Eerste orde neuronen van nervus
trigeminus.
û Pulserende slagader in dura mater zorgt
voor kloppende pijn, verergering met
inspanning.
û Indien niet goed behandeld à tweede en
derderangs neuronen van
middenhersenen naar thalamus en cortex
continue geactiveerd.
§ Centrale sensitisatie.
-Kenmerken
û Tweede en derde orde neuronen van nervus trigeminus.
û Huidaanrakingen pijnlijk.
û Pijn meer resistent voor behandeling à Medicatie aangrijpend op perifere sensitisatie
geen effect.
-Behandeling
• Voorlichting / Niet-medicamenteus.
-Onderdelen
o Staak bij de eerste verschijnselen alle bezigheden en neem rust; flink zijn en de klachten negeren
werkt averechts.
o Besteed aandacht aan mogelijke provocerende factoren (vb. stress, onregelmatig leven,
slaapgebrek).
o Overweeg gedragspsychologische interventie als klachten aanhouden ondanks preventieve medicatie
in combinatie met aanvalsbehandelingen (vb. relaxatietherapie, cognitieve gedragstherapie).
• Medicamenteuze behandeling kan worden opgedeeld in aanvalsbehandeling en preventieve behandeling.
-Indeling
o Medicamenteuze aanvalsbehandeling.
-Kenmerken
§ Tussen de geneesmiddelen is geen groot verschil in effectiviteit.
§ Per patiënt kan een ander middel het beste werken.
-Beoordeling
û Beoordeel werkzaamheid na 2-3 aanvallen.
§ Start bij begin van hoofdpijn met een van deze middelen.
§ Neem bij misselijkheid of braken zo nodig een kortdurend anti-emeticum (domperidon
(zwangerschap, lactatie) of metoclopramide (zwangerschap, lactatie).
-Medicatie
§ Paracetamol.
-Eigenschappen
û Therapeutisch effect = Pijnstilling.
û Eerste keus door minder bijwerkingen dan NSAID’s of triptanen.
û Ga na of, als paracetamol al door patiënt zelf gebruikt is, het voldoende gedoseerd en
op het juiste moment ingenomen werd.
-Kenmerken
© Inname bij begin van de hoofdpijn.
© 1000 mg.
û Kan veilig gebruikt worden tijdens zwangerschap en lactatie.
û Verwachting: Vooral effectief bij weinig frequente aanvallen.
-Werking
û Mogelijke werking door remming van COX-activiteità ß Synthese van
prostaglandines à ß Vasodilatatie en; ß Doorgeven van pijnprikkel.
-Meer precies
© Remming COX-1 à Analgetische werking.
© Remming COX-2 à Antipyretische werking.
û Geen sprake van ontstekingsremmend effect.
§ NSAID’s - Ibuprofen, naproxen en acetylsalicylzuur.
-Eigenschappen
û Therapeutisch effect = Remmen van neuroinflammatie en terugdringen van centrale
sensitisatie.
û Voeg eventueel een maagbeschermer toe aan de behandeling.
û Zorg voor een voldoende hoge dosering.
û Wordt ontraden tijdens 1e en 3e trimester van zwangerschap. Wel mogelijk tijdens
lactatie.
, -Werking
û Remmen de activiteit van COX-1 en
COX-2.
-Eigenschappen COX-1
© Constitutioneel iso-enzym dat
permanent aanwezig is in o.a.
trombocyten, nieren en mucosa
van maagdarmkanaal.
-Eigenschappen COX-2
© Induceerbaar iso-enzym dat in
veel weefsels alleen tot expressie
wordt gebracht tijdens
ontstekingsprocessen.
© Anti-inflammatoir, analgetisch en
antipyretisch
-Bijwerkingen
© Maagzweren à COX-1 produceert PGE2
welke maagbeschermend werkt. Door de
aanmaak hiervan te remmen wordt de
aanmaak van het maagslijmvlies ook geremd
waardoor minder bescherming van maag.
© Bloedingsproblemen à Door remming van
COX-1 ook remming aanmaak van tromboxaan. Hierdoor minder effectieve
bloedstolling.
-Contra-indicaties
û Maagklachten en ernstige lever- en nierfunctiestoornissen.
-Interacties
û Verminderen het effect van RAAS-remmers, diuretica en bètablokkers à
Veroorzaken water- en zoutretentie à Hartfalen kan manifesten worden of
verergeren.
§ Triptanen – sumatriptan, zolmitriptan, rizatriptan.
-Eigenschappen
û Therapeutisch effect = Couperen van migraineaanval en verlicht hoofdpijn.
û Alleen werkzaam bij neurovasculaire hoofpijn (vb. migraine, clusterhoofdpijn).
û Verwachting: Kans op pijnvrij zijn na 2 uur is 30-40%.
û Smelttabletten werken niet sneller dan gewone tabletten.
-Verklaring
© Er is geen sprake van oromucosale absorptie.
-Dosering
û Zo snel mogelijk aan begin van hoofdpijnfase innemen.
û Anti-emeticum tegelijkertijd innemen.
û Bij maximale dosering na 2-3 aanvallen geen/onvoldoende effect à Schrijf nog 2
andere triptanen voor.
û Als de hoofdpijn na een aanvankelijk gunstig effect terugkeert, kan na 2 uur een
tweede dosis worden ingenomen.
-Werking
û Analogen van serotonine (neurotransmitter).
û Selectieve serotonine-agonisten van de 5-HT1-receptor.
-Mechanisme
© Activatie 5-HT1B-receptor op glad spierweefsel van o.a. capillairen in de dura
mater à Craniale vasoconstrictie + remming afgifte van proinflammatoire
neuropeptiden.
© Activatie 5-HT1D-receptor à Blokkeert de presynaptische afgifte van
vasoactieve peptides uit o.a. uiteinden van N. Trigeminus die neurogene
ontsteking stimuleren à ß van o.a. CGRP.
-Indeling
û Sumatriptan.
-Kenmerken
© Bindt aan de 5-HT1B en de 5-HT1D-receptor.
© Passeert de bloed-hersenbarrière niet.
-Verklaring
v Niet erg aangezien de aangrijpingspunten in de craniale vaten aan
de buitenkant van de bloed-hersenbarrière liggen.
-Toedieningsvormen
© Oraal.
-Eigenschappen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElisaJaarsma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen