Inleiding Esthetica
Meeneemtentamen
30-10-2018
Aantal woorden: 798
____________________________
Kant formuleert in het eerste deel van de Kritiek van het oordeelsvermogen in vier
“momenten” zijn notie van schoonheid (§§1-22). Is er een ‘moment’ waarvan jij vindt dat
het onontbeerlijk is voor je ervaring van een kunstwerk? Zo ja, welk ‘moment’? Licht je
antwoord toe.
In Kant’s Kritiek van het Oordelingsvermogen, werkt hij vier momenten van het smaakoordeel
uit met betrekking tot het schone. Ik vind dat het eerste moment onontbeerlijk is voor de
ervaring van een kunstwerk. Het eerste moment van het smaakoordeel betreft namelijk de
kwaliteit, waarin Kant stelt dat het smaakoordeel esthetisch is en dus gebaseerd op gevoelens
van lust en onlust (Kant 2009: 91-92)1. Wat relevant is in het smaakoordeel van het schone is
dus subjectief en gaat om de gewaarwording in het subject door de voorstelling van het object
(idem: 92). Logischerwijs is er dan ook een scheiding tussen het cognitieve- en het
smaakoordeel en tussen het verstand en de verbeeldingskracht, aangezien men een object niet
objectief wenst te begrijpen in een smaakoordeel, maar juist wenst het object gevoelsmatig te
ervaren (ibid.). Een relevant begrip voor Kant is belang, aangezien wanneer we een belang
hebben in iets, de voorstelling van het object een bepaald welgevallen genereert (idem: 93-94).
Men dient een onverschillige houding te hebben jegens het object, om zo een belangeloos
smaakoordeel te kunnen maken (idem: 94). Het sensorische genot, het aangename, heeft
veelal te maken met wat er aangenaam is in de gewaarwording. Het aangename bevalt niet
alleen, maar het geeft ook een genoegen (idem: 95). Wanneer er sprake is van subjectief
sensorisch genot, wensen we dat dit genot blijft bestaan en dus hebben we in zekere mate een
belang bij het bestaan van het object. Een onverschillige voldoening of genot kan dan ook
nooit een subjectieve (sensorische) genotservaring zijn (idem: 95-98).
Een smaakoordeel heeft geen belangen, en dit oordeel is dan ook anders dan het oordeel van
of iets moreel goed is, aangezien er in dit laatstgenoemde oordeel er wel degelijk sprake is van
belang. Het goede is namelijk het object van de wil, ofwel het verstand, en inherent aan wil is
een bepaald belang (idem: 97-98). Iets is goed voor iemand, wanneer iemand het object
waardeert en een er een concept van het object bestaat. Om het schone te vinden is een
dergelijk concept niet nodig. Het welgevallen in het schone berust op reflectie van een object
dat leidt tot een onbepaald concept, terwijl er bij het oordeel van het goede louter sprake is van
gewaarwording in de zin van het verstand (idem: 96). In conclusie, is het smaakoordeel
subjectief en vindt dus plaats in de verbeeldingskracht. Het oordeel is tevens belangenvrij, wat
1
Ter verduidelijking: ik maak gebruik van de Harvard-referentietechniek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper summaries4u. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
