Forensische Aspecten van Mishandeling
Deel I: Slachtoffer van mishandeling
COLLEGE 1: SLACHTOFFER VAN MISHANDELING: WEL OF NIET VERTELLEN?
Inhoud van het college:
- Wat zijn de drempels om misbruik niet te vertellen?
- Hoe vaak komt non-disclosure voor?
- Hoe wordt non-disclosure onderzocht?
- Welke factoren hangen samen met non-disclosure?
- Hoe kan disclosure bevorderd worden?
DISCLOSURE VAN SEKSUEEL MISBRUIK
SOORTEN DISCLOSURE
- Disclosure: vertellen over de ervaring van misbruik
- Delayed disclosure: in de volwassenheid of een periode na het misbruik pas vertellen
over de ervaring.
- Non-disclosure: het niet vertellen van de ervaring van misbruik
MODEL VAN DISCLOSURE
Child Sexual Abuse Accomodation Syndrome (CSAAS) van Summit (1983): alle slachtoffers
van misbruik zwijgen aanvankelijk voor het afleggen van een verklaring. Summit was een
psychiater en behandelde slachtoffers van intrafamiliar misbruik. Summit zag een terugkomend
patroon waarbij slachtoffers misbruik eerst verzwijgen. Wanneer er een verklaring van misbruik
plaatsvindt is dit een geleidelijk proces. Disclosure is nooit een zwart op wit proces. Disclosure
is een proces en geen event!
Stappen volgens het model: ervaren van schuldgevoel, schaamte en angst → geheimhouding
(accommodatie aan gevoelens) → voorzichtige disclosure, terugtrekking van verklaring of
ontkennen van misbruik → disclosure
PREVALENTIE NON-DISCLOSURE
We weten weinig uit wetenschappelijk onderzoek over hoe vaak non-disclosure voorkomt.
Alaggia (2005): er wordt geschat dat 30-80% van de slachtoffers niet aan doelbewuste
disclosure van seksueel misbruik doen voor de volwassenheid. Dit patroon is constant gevonden
over de afgelopen twintig jaar onderzoek naar seksueel misbruik. Er is geen duidelijkheid over
het percentage mensen dat aan non-disclosure doet. De percentageschattingen zijn te breed om
conclusies te trekken.
Onderzoek London (2005): hoe vaak komt non-disclosure voor en hoe wordt het onderzocht?
Het artikel beschrijft twee manieren van onderzoek:
1. Retrospectief onderzoek: grote verschillen in prevalentieschattingen van retrospectieve
studie (31-87%). De verschillen kunnen worden verklaard door methodologische
verschillen van de studies: andere steekproef, leeftijdsgroepen, methode en andere
definities van disclosure. Conclusie: een grote groep van de slachtoffers doet aan non-
disclosure.
Kritiek op London:
- Nadeel retrospectieve studie
, - Zelfrapportage voor misbruik kindertijd EN disclosure
- Hoe betrouwbaar zijn deze verklaringen?
- Wat betekent non-disclosure?
- Hebben slachtoffers het zelf geheim gehouden of ontkend bij directe
vraag?
- Methodologische verschillen in definities van non-disclosure
2. Klinische onderzoeken: bij meer bewijs van misbruik zijn de percentages van
disclosure hoger. Zonder bewijs van misbruik zijn de percentages van disclosure lager.
Bewijs heeft dus wel een effect, maar is niet doorslaggevend voor disclosure.
Onderzoek Leander, Christianson & Granhag (2007): onderzoek met evidentie (documentatie
van de dader) van misbruik. Het onderzoek is een echte casus uit Zweden: de politie doorzoekt
een huis en vindt in plaats van drugs bewijs voor misbruik van 17 kinderen. Niet alle
geïdentificeerde slachtoffers zijn bekend bij de politie. In totaal waren 8 kinderen (3-10 jaar)
bekend bij de politie. Er zijn verschillen in de tijd waarop de kinderen aan disclosure hebben
gedaan: het gaat om dagen of jaren. Zijn dagen/jaren representatief voor een algemeen
disclosure proces? Ja, een veel gerapporteerd patroon in disclosure inderdaad:
- Ofwel vrijwel snel (binnen enkele maanden)
- Ofwel pas na vele maanden/jaren)
Non-disclosure in de studie van Leander:
- Helft van de kinderen is niet geïdentificeerd door politie → non-disclosure
- Van de kinderen die misbruik wel vertellen, vertellen maar weinig kinderen over het
misbruik zelf. Verklaringen hiervoor zijn:
- Kinderen hebben geen herinneringen meer. Onwaarschijnlijke verklaring want:
- Zeer gedetailleerde herinneringen over pre- en postmisbruik
- Kinderen hebben normaal een goed geheugen over trauma
- Er is blijkbaar een drempel om over het misbruik te vertellen
Onderzoek Lawson & Chaffin (1992): 28 kinderen met een gemiddelde leeftijd van 7 jaar
krijgen een diagnose van een geslachtsziekte. Procedure:
1. Diagnose geslachtsziekte
2. Oproep terug te komen naar het ziekenhuis
3. Verzorger informeren over de diagnose, praten over seksuele transmissie en mogelijk
misbruik. De reactie van de verzorger wordt geobserveerd.
4. Kind wordt apart geïnterviewd (disclosure of non-disclosure?)
Resultaten:
- Van de 28 kinderen doen 12 kinderen (43%) aan disclosure
- Van de 28 kinderen doen 16 kinderen (57%) aan non-disclosure ondanks evidentie van
misbruik
Conclusie: bewijs van misbruik is geen garantie voor disclosure bij kinderen. Disclosure
percentages zijn wel hoger wanneer de evidentie van misbruik sterker is.
,INVLOED VAN FACTOREN OP DISCLOSURE
Ecologisch model disclosure (Bronfenbrenner): factoren op het individueel, micro, meso, exo
en macroniveau belemmeren de disclosure:
- Individu
- Microsysteem
- Mesosysteem
- Exosysteem
- Macrosysteem
Onderzoek Lemaigre, Taylor & Gittoes (2017): belemmeringen en facilitators van disclosure
bij seksueel misbruik. De review ging over 13 studies met 752 respondenten (kinderen en
adolescenten). Factoren:
- Leeftijd: wisselende resultaten van de effecten. Er is een U-vorm voor de invloed van
leeftijd op disclosure.
- Jonge kinderen: afname disclosure door verbaal zwakker en geen besef dat
misbruik verkeerd is. Accidental disclosure komt vooral voor bij jonge kinderen.
- Kinderen: toename van disclosure
- Adolescentie: afname van disclosure (tamboe en gevolgen).
- Geslacht:
- Jongens wachten langer met het vertellen van misbruik en doen minder aan
disclosure. Redenen:
- Jongens worden als slachtoffer minder geaccepteerd
- Jongens hebben angst voor associatie met homoseksualiteit
- Jongens willen zelf geen zwakte laten zien.
- Niet in alle studies worden geslachtsverschillen gevonden. Verklaringen voor het
vinden van geslachtsverschillen voor disclosure zijn:
- De prevalentie van misbruik is lager bij jongens
- Verschil in hulp zoeken, jongens zoeken mogelijk minder snel hulp
Hershkowitz, Lamb & Horowitz (2007): samenhang tussen intellectuele beperkingen en
disclosure. Kinderen met een beperking zijn een kwetsbare groep:
- Vaker slachtoffer van misbruik
- Minder kennis van seksualiteit
- Afhankelijk van de verzorger (de verzorger maakt belangrijke keuzes en er is
meer fysiek contact).
- Verzorgers die met kinderen met een beperking werken zijn vaker een dader
(interactie kenmerken slachtoffer en dader).
- Hebben hogere kans delayed of non-disclosure?
- Kinderen met een beperking hebben beperkingen op communicatief gebied
(moeilijker om incidenten te omschrijven).
- Kinderen met een beperking vinden het moeilijker om stappen te ondernemen
(justitieel)
, - Kinderen met een beperking hebben het gevoel dat ze minder serieus worden
genomen
Resultaten:
- Kinderen met een ernstige beperking doen minder aan disclosure dan kinderen met een
lichte beperking of kinderen zonder beperking.
Onderzoek Malloy et al. (2011): wat zijn de drempels om te vertellen over misbruik? Disclosure
wordt vaak geassocieerd met negatieve gevolgen (neemt toe naarmate kinderen ouder
worden):
- Fysieke schade
- Verlies van relatie (loyaliteitsconflict)
- Negatieve gevolgen zichzelf of anderen (inclusief de dader)
In het CSAAS model spelen angst, schuld en verantwoordelijkheidsgevoelens een belangrijke
beperking voor disclosure. Onderzoek Goodman-Brown et al. (2003): waarom vertellen
kinderen over seksueel misbruik. In totaal waren er 218 kinderen tussen de 2-16 jaar waarbij
een rechtszaak over seksueel misbruik liep. Onderzoeksvraag: hoelang duurt het voor een kind
aan disclosure doet over het misbruik? Er wordt onderzocht of angst en
schuld/verantwoordelijkheid mediatoren zijn tussen leeftijd, geslacht en de dader en de tijd voor
disclosure. Resultaten:
- Meer angstgevoelens en gevoelens van verantwoordelijkheid zorgen voor een
langere delayed disclosure
- Hoe ouder kinderen zijn hoe meer angstgevoelens en gevoelens van
verantwoordelijkheid
- Een bekende dader zorgt direct voor een langere delayed disclosure en indirect voor
een langere delayed disclosure via angstgevoelens.
- Er zijn geen effecten van gender gevonden (de studie had ook weinig jongens)
- Er is een complex samenspel van factoren: angstgevoelens zijn groter als ouders niet-
supportive zijn of als het kind anticipeert op niet-supportive reacties.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper socialewetenschappeneur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
