Dit jaar hadden wij online les, wat betekend dat alle colleges opgenomen waren, waardoor ik alles wat Filip Buekens zei kon opschrijven.
Ik heb de college aantekeningen aangevuld met de informatie uit het boek.
Veel succes met leren
Inhoudsopgave
College 1/Hoofdstuk 1 .................................................................................................................................... 11
Video 1 ........................................................................................................................................................... 11
Wat is filosofie? .................................................................................................................... 11
Centrale stelling.................................................................................................................... 11
Waarom is begrijpen (en begrip) zo fijn? ............................................................................. 11
iets niet begrijpen = onzekerheid......................................................................................... 12
Wat gebeurd er als je iets WEL begrijpt? ............................................................................. 12
‘Filosofie streeft naar een inzicht dat de totaliteit der dingen betreft’ ............................... 12
Drie klassieke filosofen Socrates, Plato en Aristoteles .................................................... 12
Thales van Milete ............................................................................................................. 13
Anaximenes ...................................................................................................................... 13
Anaximander .................................................................................................................... 13
Herakleitos ....................................................................................................................... 13
“Filosofie houdt zich met allesomvattende bezig” .............................................................. 13
Harry Mulisch (1926-2010)............................................................................................... 13
Waarom vinden we Mulisch’ beeld aantrekkelijk? .............................................................. 13
Drie veronderstellingen + eronder klopt dit/kanttekeningen? ........................................... 14
Helaas… dit is een ontspoorde vorm van begrip ................................................................. 14
Filosofie als inzicht in de totaliteit der dingen ..................................................................... 14
Waarom is begrijpen zo fijn?................................................................................................ 14
Het gevoel van begrip heeft een stuwende functie ......................................................... 14
Je hebt ook illusies van begrip als je namen voor dingen gaat genereren. ......................... 14
Zekerheid en zekerheid uitstralen ....................................................................................... 15
Twijfel zaaien en samenzweringstheorieën ......................................................................... 15
Publiek twijfel zaaien............................................................................................................ 15
Begrip en wederzijds begrip ................................................................................................. 16
Illusies van begrip in de filosofie .......................................................................................... 16
René Descartes als slachtoffer van een begripsillusie ......................................................... 16
Onwetend over onze onwetendheid (= Het Kruger-Dunning Effect). ................................. 17
Video 2 ........................................................................................................................................................... 17
Alternatief: geeft wetenschap allesomvattende verklaringen? (Samenvatting tot nu toe) 17
Van wetenschap naar sciëntisme ......................................................................................... 17
1
, Feiten en waarden zijn totaal verschillende dingen ............................................................ 18
Twee verklaringen voor onze dieptezucht: essentialistisch denken en agentief denken ... 18
Onderliggende essenties zoeken: drie kenmerken .............................................................. 18
Essentialistisch denken (vervolg) ......................................................................................... 19
Grenzen aan essentialistisch denken ................................................................................... 19
Agentief denken ................................................................................................................... 20
De adaptieve functie van agentief denken: andere personen begrijpen ............................ 20
Agentief denken: misplaatste toepassingen ........................................................................ 20
Samenvatting........................................................................................................................ 21
Essentialisme en vooroordelen ............................................................................................ 21
Problemen rond het woord ‘wereld’ in de wereld als dusdanig begrijpen’ ........................ 21
‘De wereld bestaat’ is een triviale uitspraak ........................................................................ 21
Conclusie: Ludwig Wittgenstein over allesomvattende verklaringen ................................. 22
Ludwig Wittgenstein over ‘allesomvattende verklaringen’ ................................................. 22
Wittgenstein’s argument, gereconstrueerd door Thomas Nagel ........................................ 22
Wat voorafging… .................................................................................................................. 23
Filosofie als onderzoek naar samenhang binnen en tussen wereldbeelden ....................... 23
Vorig college…. ..................................................................................................................... 23
Wat leer je in dit hoofdstuk? ................................................................................................ 23
Het Manifeste Wereldbeeld (MW) ...................................................................................... 24
Het manifeste beeld is een gedeeld beeld van de wereld ................................................... 24
Is het Manifeste Wereldbeeld als een ‘landkaart’ ............................................................... 25
‘De wereld zoals we hem aantreffen’ vs. ‘de werkelijkheid’ ............................................... 25
‘Wereld’ vs. ‘werkelijkheid’ .................................................................................................. 25
‘We bestuderen de werkelijkheid zoals ze écht is’ .............................................................. 25
Nogmaals essentialistisch denken........................................................................................ 26
Belangrijkste eerste inzicht .................................................................................................. 26
Drie topologieën van het manifeste beeld .......................................................................... 26
Een vergelijking .................................................................................................................... 27
Wat zijn concepten? ............................................................................................................. 27
Filosofische vragen over het manifeste wereldbeeld .......................................................... 27
‘Centrale opvattingen’ in het manifeste wereldbeeld’: voorbeelden ................................. 27
Drie topologieën van het manifeste wereldbeeld ............................................................... 28
Hier maak je kennis met filosofen ........................................................................................ 28
2
, W.V.Quine: wereldbeelden als weefsel van overtuigingen ................................................. 28
Voorbeelden van centrale denkwetten (Quines 1908-2000) .............................................. 29
Quine’s netwerkmodel ......................................................................................................... 29
W.V. Quine voegt hier ook een vorm van fysicalisme aan toe: ....................................... 29
Maar er zijn ook grenzen aan naturalisme....................................................................... 30
Waarom een glansrol voor fysica? ................................................................................... 30
‘Supervenience’ ................................................................................................................ 30
Het WB en het MB................................................................................................................ 31
College 3 Vervolg H2 ...................................................................................................................................... 31
Tweede model: Wittgenstein’s raamwerk model ................................................................ 31
Wittgenstein, ‘On Certainty’ ................................................................................................ 32
Eén citaatje uit Wittgenstein ................................................................................................ 32
Wittenstein: voorgrond/achtergrond .................................................................................. 32
Kenmerken van de ‘zekerheden die we nooit betwijfelen’ ................................................. 32
Toepassing: zinvolle discussies vereisen altijd een gedeelde achtergrond ......................... 33
Wittgenstein: Wetenschappelijke kennis is preciezer dan het manifeste wereldbeeld ..... 33
Warmte/koude en temperatuur .......................................................................................... 33
Wat zegt Wittgensteins model over het WB? ...................................................................... 34
Drie topologieën ................................................................................................................... 34
Derde model: sterk ingebedde opvattingen -> identificerende opvattingen (SIO’s) .......... 34
Algemene kenmerken van sterk ingebedde opvattingen (SIO’s) ........................................ 34
Excursie: Confirmation Bias (bevestigingsbias) .................................................................... 35
Sir Francis Bacon (1561-1621) in New Atlantis .................................................................... 35
De bevestigingsbias: kernpunt ............................................................................................. 35
Remedie................................................................................................................................ 36
Hoe komt de identificatie tot stand? Onze ‘Spinozistische mindset’ .................................. 36
SIO’s hebben een verbindende functie ................................................................................ 36
SIO’s en aversie voor verlies................................................................................................. 37
SIO’s en de afstemming van houdingen ............................................................................... 37
Hoe ga je kritisch om met SIO’s? Nietzsche’s inzicht ........................................................... 37
Nietzsche kijkt naar SIO’s ..................................................................................................... 38
College 4: Video 1 ........................................................................................................................................... 38
Vorig college ......................................................................................................................... 38
Samenhang verhelderen ...................................................................................................... 38
Is het Wetenschappelijke wereldbeeld structureel onvolledig? ......................................... 40
3
, Inhoud van dit college .......................................................................................................... 40
1. Wat maakt wetenschappelijke conceptualiseringen dan ‘beter’? ......................................................... 40
Wetenschappelijke concepten zijn (in ideale gevallen) projecteerbaar .............................. 40
Het wetenschappelijke beeld: Projecteerbaarheid (2) ........................................................ 41
Generaliseren is evenwel geen noodzakelijke voorwaarde om aan wetenschap te doen . 41
2) Kenmerken van manifeste concepten/conceptualiseringen ....................................................................... 42
Het Manifeste Wereldbeeld maakt gebruik van antropocentrische karakteriseringen ...... 42
Antropocentrisch: warm, koud/wetenschappelijk: temperatuur........................................ 42
Voorbeelden van antropocentrische concepten ................................................................. 42
Video 2 ........................................................................................................................................................... 43
Egocentrisch vs. allocentrisch denken ................................................................................. 43
3) Eerste voorbeeld: zelfsituering en indexicale concepten ............................................................................ 43
Niet-indexicale situeringen .................................................................................................. 44
Indexicale situering in de tijd ............................................................................................... 44
Tijdig op de afspraak zijn: indexicale en descriptieve informatie met elkaar verbinden .... 44
Wetenschap werkt met allocentrische conceptualiseringen… ............................................ 44
Hermeen de ‘weten waar je bent’-puzzel ............................................................................ 45
Zelf-situering en locaties ...................................................................................................... 45
4) Tweede voorbeeld: recognitionele concepten – iemand herkennen .......................................................... 45
5) Derde voorbeeld: fenomenale concepten: pijn (en andere ervaringen) ..................................................... 46
Tandpijn! .............................................................................................................................. 46
Conclusie: het manifeste beeld bevat niet-reduceerbare antropocentrische concepten .. 46
MB vs. WB ............................................................................................................................ 46
College 5 ........................................................................................................................................................ 47
6) Spanning tussen WB en MB? ...................................................................................................................... 47
Wat is determinisme? .......................................................................................................... 47
Wat is ‘vrij zijn’? ................................................................................................................... 47
We kiezen, verkiezen iets boven iets anders, …................................................................... 48
Determinisme en toeval: zelfde effect? ............................................................................... 48
Compatibilisme vs. incompatibilisme (toegepast op determinisme) .................................. 48
7) We bekijken het probleem vanuit Wittgensteins raamwerk-model (zie hoofdstuk I) .... 48
Wittgensteins raamwerk-model .......................................................................................... 49
Soms zeggen we dat iemand niet heeft gekozen................................................................. 49
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmedendulk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,39. Je zit daarna nergens aan vast.
