Voedingsstoffen:
Welke? Waarvoor is het?
Suikers (koolhydraten) Brandstoffen, beetje bouwstoffen
Vetten (lipiden) Bouwstoffen en brandstoffen, isolatie,
oplosmiddel voor bepaalde vitaminen
Eiwitten (proteïnen) Bouwstoffen, hulpstoffen, in noodgeval:
brandstoffen
Mineralen (zouten) Bouwstoffen en hulpstoffen
vitaminen hulpstoffen
water Oplosmiddel, transportmedium, warmtebuffer,
steunstof, vulmiddel.
Suikers
bestaan uit:
Koolstofatomen (C)
Waterstofatomen (H)
Zuurstofatomen (O)
Worden ook gebruikt voor de aanmaak van moleculen zoals DNA en RNA.
Enkelvoudige suikers (monosachariden)
Kleinste suikers die er zijn.
Bestaan uit een ringvormig molecuul.
3 belangrijke enkelvoudige suikers zijn:
Glucose/druivensuiker
Fructose/ vruchtensuiker
Galactose
Alle suikers in het voedsel word afgebroken tot enkelvoudige suikers.
Via darmwand naar het bloed getransporteerd worden.
Lever is in staat om fructose en galactose om te zetten in glucose.
Tweevoudige suikers (disachariden)
Twee aan elkaar gekoppelde eenvoudige suikers
3 tweevoudige suikers zijn:
Maltose/moutsuiker : glucose + glucose
Lactose/melksuiker: glucose + galactose
Sacharose/bietsuiker: glucose + fructose
Tijdens de spijsvertering worden ze gesplitst tot 2 enkelvoudige suikers.
Meervoudige suikers (polysachariden)
Veel aan elkaar gekoppelde suikers kunnen er wel 25000 zijn. Ziet eruit als een kralenketting.
3 meervoudige suikers zijn:
Zetmeel
Cellulose
Glycogeen
,Zetmeel en cellulose zijn plantaardige meervoudige suikers. Naar binnen door rijst granen aardappel.
Stap voor stap omgezet in glucose.
Cellulose kan niet worden afgebroken, maar heeft een functie in stimulering van de darmbeweging.
Afbraak van suikers
Koken
Mechanisch verkleinen: door kauwen
Chemische afbraak: spijsverteringsenzymen werken in op de molecuulstructuur
Chemische zetmeelafbraak:
Het enzym (amylase) knipt de ‘zetmeelketting’ in stukjes van tweevoudige suikers->
maltasemolecuul.
Maltase splitst de maltasemolecuul verder in glucose.
Lactase splitst lactose in glucose en galactose.
Sacharase spitst sacharose in glucose en fructose.
Cellulose vormt vezels.
Glycogeen zit in lever en skeletspieren-> glucose opslag.
Vetten:
Bestaan uit:
Koolstofatomen (C)
Waterstofatomen (H)
Zuurstofatomen (O)
Vetten kunnen niet in water oplossen.
Functies vetten:
Belangrijkste bouwstof voor alle cellen
Belangrijke brandstof
Energiereserve
Isolatiemateriaal
Steunvet (stootkussen)
Transport van vitaminen
indeling van vetten:
Tryglyceriden
Fosfolipiden
Steroïden
Tryglyceriden
Bestaat uit:
1 molecuul glycerol
3 vetzuurmoleculen
Vetmoleculen zijn verzadigd met waterstofatomen of juist onverzadigd.
Op grond hiervan verdeel je tryglyceriden in verzadigde vetten en onverzadigde vetten.
Verzadigde vetten zijn in kamertemperatuur gestold, onverzadigde zijn meestal vloeibaar-> olien.
, Zit aan de glycerol vetzuren en fosfaatmolecuul.
Kant van de vetzuren -> waterafstotend de hydrofobe kant
Kant van de fosfaatmolecuul-> keert zich naar het water de hydrofiel kan.
In celmembraan zit dubbele laag fosfolipiden
Steroïden
Grote vetten die afwijken van andere vetten
Belangrijke is: cholesterol
Afbraak vetten:
Worden afgebroken tot:
Glycerol en vetzuren.
Het enzym lipase splitst de vetten.
Vetzuren bestaan uit 12 koolstofatomen en zijn heel klein, ze kunnen via de darmwand direct in het
bloed worden opgenomen.
Andere vetten worden via de darmwand in lymfehaarvaten opgenomen en via daar in het bloed.
Eiwitten:
Bevatten:
Koolstofatomen (C)
Waterstofatomen (H)
Zuurstofatomen (O)
Stikstofatomen (N)
Aantal functies:
Geven van structuur
Versnellen chemische omzettingen
Transport
Informatie doorgeven via-> receptoreiwit
Spierwerking door-> actine en myosine
Bescherming
Energiebron
Indeling eiwitten
Ketens van aan elkaar gekoppelde aminozuren
Er zijn 1000den verschillende combinaties van eiwitten en aminozuren
Koppeling tussen 2 aminozuren noem je: peptidebinding
Drie groepen eiwitten:
Dipeptiden -> twee aminozuren
Kleine polypeptiden -> kleine eiwitten met minder dan 100 aminozuren
Grote polypeptiden-> gewone eiwitten met 100-10.000 aminozuren
Aminozuren hoeven niet in voedsel te zitten je lichaam maakt het zelf-> niet- essentiële aminozuren
Aminozuren die wel in voedsel zitten-> essentiële aminozuren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisannevandenbrink01. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.