Dit is een volledige samenvatting van alle slides + notities uit de lessen! + Het proefexamen dat overlopen werd in de laatste les
16/20 behaald :)
160 pagina's
Bruikbaar voor 2e bachelor communicatiewetenschappen en 1e bachelor sociaal economische wetenschappen
Psychologie
1 Inleiding
• Verlies je niet in details (men gaat nooit een naam, jaartal, experiment vragen)
• Studeer met inzichten
• Slides + handboek (behandelde delen)
1.1 Wat is psychologie?
• Wetenschappelijke studie van menselijk gedrag en de interne processen (bv mentale,
emotie) die hieraan ten grondslag liggen
o Wetenschappelijk: methoden uit exact-wetenschappelijke disciplines, maar
door de complexiteit van gedrag is de theorie vaak minder goed volledig
toetsbaar
o Methodologie, bv “werkloosheid en depressie”
§ Fase 1: observatie of beschrijving
§ Fase 2: stellen van hypothesen
§ Fase 3: onderzoeksplan, bv beslissen type design en meetmethode
§ Fase 4: dataverzameling en -verwerking
§ Fase 5: interpretatie en hypothesen voor verder onderzoek
o Gedrag: overt (waarneembaar) en covert (attitudes, emoties, opinies)
o Individueel gedrag: sociale context maar in eerder kleine kring
o Algemeen en specifiek gedrag: wetmatigheden, maar ook variatie
1.2 sociale psychologie als instrument in andere disciplines
• Sociale psychologie: studie naar hoe gedachten, gevoelens, motivaties en gedrag van
mensen worden beïnvloed door aanwezigheid van anderen en hoe we zelf een
invloed hebben op anderen
o Vooral alledaagse onderwerpen
o Voorbeelden:
§ Wat is de impact van groepsgrootte en groepsdynamica bij de
beraadslaging van een jury in rechtbank?
§ Van waaruit ontstaan discriminatie en vooroordelen bij een individu?
§ Hoe kiezen mensen hun partner?
1.3 Hoe verschilt sociale psychologie van sociologie?
• Sociale psychologie verschilt van sociologie naar:
o Focus: sociologie ruimere focus op maatschappij
1
, o Methode: in sociale psych vaker experimenteel onderzoek bij het individu en
in kleine groep; in sociologie vaker gebruik makend van grootschalig
bevolkingsonderzoek of volkstellingen
o Vb: sociale steun (psych) – sociaal kapitaal (socio)
1.4 Sociale psychologie
• Definitie:
o studie naar hoe gedachten, gevoelens, motivaties en gedrag van mensen
worden beïnvloed door aanwezigheid van anderen en hoe we zelf een invloed
hebben op anderen
o en hoe we zelf een invloed hebben op anderen
1.5 Aanwezigheid van anderen
• de feitelijke, voorgestelde of geïmpliceerde aanwezigheid van anderen
o beïnvloeding hoeft niet te gebeuren in de directe aanwezigheid vd personen
die verantwoordelijk zijn door de beïnvloeding
o we maken ook keuzes rekening houdend met de mening van personen die
niet aanwezig zijn; gedrag wordt meegestuurd door onzichtbare instanties
(veronderstelde aanwezigheid, maatschappelijke norm, sociale afkeuring)
vb: hoe wij beïnvloed worden door anderen
• als we denken dat anderen het leuk vinden gaan we zelf ook veel positiever staan (bv
als je de hele lachband weg zou halen is de vraag of je het nog leuk gaat vinden)
1.6 Belangrijke fasen in geschiedenis van sociale psychologie
• “ De jaren van bevestiging”
o onder invloed van beurscrash en wo2
o Heel wat maatschappelijke tendensen (bv: waarom hebben grote groepen vd
bevolking zich hebben laten meeslepen in gruwelijke daden)
o kurt Lewin: gedrag wordt bepaald door hoe we wereld zien en interpreteren;
afhankelijk van persoon en omgeving; sociale psychologie om
maatschappelijke problemen op te lossen
• periode van groei en debat
o er kwam steeds kritiek heb het soort experimenten die gebeurden (labo
experimenten konden weinig doen om het gedrag te verklaren of problemen
op te lossen)
o ethiek?
o Gedomineerd door (blanke) mannelijke onderzoekers
§
o Prison experiment à niet ethisch!
§ De proefleider had bepaalde zaken gemanipuleerd zodat het uitkwam
zoals hij zelf wou
§ Heel wat deelnemers kampten nog jaren met psychische problemen
2
, • Methodologisch en inhoudelijk pluralisme
o Emotie en cognitie
o Pluralisme, internationalisering
o Variaties op methodologisch vlak (niet enkel labo)
o Nu: uitbreiding sociale neurowetenschap, internet, multicultureel onderzoek,
open science
1.7 Waarom leren over onderzoeksmethoden
• Ontwikkelen van een kritische blik
o Op persuasieve communicatie
o op onderzoek dat in media wordt gerapporteerd
o Op wetenschappelijke studies
• Onderscheid maken tussen intuïtie en gezond verstand enerzijds en psychologie als
wetenschap
zie voorbeelden slides!
1.8 Specifiek aan onderzoek over menselijk gedrag en (mentale processen)
• Element van persoonlijke controle en eigen keuzes
o ≠ natuurwetten (vrije wil ligt tussen stimulus uit omgeving en respons door
persoon)
o Wel sterk geïnspireerd door natuurwetenschappen qua toetsingsmethoden
o Cyclisch proces:
§
1.9 Cyclisch onderzoeksproces
1. Ideeën ontwikkelen
a. Observatie en praktijkervaring
b. Theorie
c. Wetenschappelijke literatuur (primaire en secundaire bronnen)
2. Ideeën verfijnen
a. Operationaliseren van variabelen
b. Meten van variabelen:
i. Zelfbeschrijving
ii. observatie
3. Ideeën testen
a. Beschrijvend onderzoek: vragen naar trends en tendensen
i. Observationeel
3
, ii. Archiefonderzoek
iii. Opiniepeilingen
b. Correlationeel onderzoek
c. Experimenteel onderzoek
d. Meta-analyse
4. Ethiek en waarden
1.9.1 Operationaliseren van variabelen
• Hypothese: specifieke voorspelling
o Bijv. in kleinere klassen is er meer agressie
• Conceptuele variabelen: maken deel uit van hypothese
o Abstracte aspecten, verschillende interpretaties mogelijk
o Bijv. ‘klasgrootte’; ‘agressie’
• Conceptuele variabelen omzetten naar operationele variabelen
o Manipuleerbaar (experiment op klasgrootte) of meetbaar (m² van bestaande
klas meten) maken
o Bijv. klasgrootte definiëren als m², of als aantal kinderen, of als aantal
kinderen per m²
o Bijv. agressie: fysieke of ook verbale? Enkel vechten of ook schelden?
1.9.1.1 Marshmallow test
• Doel was de drang naar onmiddellijke beloning te meten, die een voorspeller zou zijn
voor latere testresultaten en carrière- mogelijkheden
• Kinderen krijgen een marshmallow voor hun en worden gevraagd om te wachten met
eten tot begeleider terug was
1.9.2 Operationaliseren van variabelen
• Begripsvaliditeit:
o Meet de variabele wat het zegt te meten?
§ Bijv. Por met glimlach: agressie of iets tussen vrienden, bij een grap?
§ Expert consensus
o Zorgen de experimentele manipulaties voor variaties in de variabelen die ze
bedoelen te manipuleren?
§ Bijv. Groter: hoeveel groter moet die zijn om als groter ervaren te
worden?
§ Manipulatiecheck (bijv. bij foto’s ipv werkelijke manipulaties)
• Verschillende operationaliseringen zijn mogelijk
• Twee vaak voorkomende vormen van metingen in sociale psychologie:
o Zelfrapportage
o Observatie
1.9.2.1 Meten van variabelen door zelfrapportering
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper julievandermueren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,19. Je zit daarna nergens aan vast.
