1. Visie op superdiversiteit
1.1. Wat is super diversiteit?
Diversiteit = alle mogelijke verschillen die kunnen bestaan tussen mensen die onze maatschappij
samenleven, op vlak van:
21e eeuw wordt gekenmerkt door een groeiende diversiteit en door een groeiende diversiteit in de
diversiteit.
Niet alleen diversiteit tussen groepen en gemeenschappen, ook binnen groepen en
gemeenschappen.
Meerderheid aan minderheden
1.2. Waarom omgaan met (super)diversiteit in ons onderwijs?
leren voor diversiteit leren omgaan met verschillen, burgerschapsvorming
Scholen zijn plaatsen waar kinderen, leerlingen, studenten begeleid kunnen worden om op een
adequate manier deel te nemen aan een pluriforme democratische samenleving.
Leren in diversiteit:
Creëren van gelijke leerkansen in omgevingen waar lerenden vanuit sociale en culturele milieus met
een ongelijke status diverse perspectieven in het leerproces inbrengen.
Diversiteit bij leerlingen niet negeren maar beschouwen als basis van het leerproces.
Aandachtspunt: goed evenwicht tussen rekening houden met de verschillen en de universele
behoeften van elk kind die de gelijkheid duidelijk weergeven.
,Leren zien, benoemen en expliciteren van die gelijkenissen biedt mogelijkheden om de cohesie
binnen een groep te versterken.
1.3. Diversiteit herkennen: breed observeren
Belangrijk om als leerkracht onbevooroordeeld te observeren.
Breed observeren: kijken naar kinderen, los van wat je met hen wenst te bereiken.
inzicht in de diversiteit en op de betekenis die kinderen daaraan geven
Doel: zicht krijgen op de aanwezige diversiteit in functie van superdivers werken in de kleuterklas.
Diversiteitsaspecten:
1. Zelfbeeld van kleuters uitingen van schaamte, trots, jaloezie, durf,…
2. Verbondenheid tussen kleuters wat doen ze graag samen, hoe verlopen de interacties
3. Gender en sekserol gedrag jongens en meisjes, klasverrijking
4. Lichamelijke diversiteit huidskleur, lichamelijke beperkingen,…
5. Taaldiversiteit verschillen in thuistaal/ moedertaal
6. Woonsituatie en woon-schoolomgeving woonomgeving, buurt, mobiliteit,…
7. Gezinssituatie gezinssamenstelling, migratieachtergrond
8. Culturele diversiteit voedingsgewoontes, kledij, etniciteit,…
9. Religie religieuze gewoonten en rituelen, feesten, …
10. Interesses interesses en betrokkenheid, materialen die ze meebrengen
11. Vooroordelen i.v.m. gender, uiterlijk, taal, woonsituatie, gezinssituatie, voeding,…
12. Stereotypen
Zinvol om kleuters breed te observeren op verschillende momenten en plaatsen, op verschillende
manieren en door verschillende personen.
Om diversiteit te observeren en te herkennen is het belangrijk ook eens te reflecteren over je eigen
achtergrond. bewust worden van eigen perspectief en je eigen vooroordelen.
Diversiteitsstimulerende grondhouding: aannemen van een onderzoekende houding, zich laten
verwonderen door nieuwe indrukken, ontwikkelen van een bepaalde opmerkingsgave,…
1.4. Meervoudige identiteit
Onze identiteit wordt bepaald door verschillende groepen waartoe we behoren of behoorden in het
verleden (referentiegroepen).
Referentiegroepen: groepen waar je veel dingen mee deel, die een deel je zelfbeeld hebben bepaald
of bepalen.
Identiteit is dynamisch: mate van belangrijkheid van de referentiegroepen kan wijzigen.
Het vormen van de identiteit staat nooit los van anderen.
,Relatie tussen meervoudige identiteit en vooroordelen:
Behorend tot een groep krijg je boodschappen mee over jezelf en anderen die je identiteit
beïnvloeden. Ook te maken met oordelen over de groep waartoe je behoort, soms positief of
negatief.
Het is heel wat anders als 1 van je belangrijke referentiegroepen een meerderheids- of
minderheidsgroep is. Makkelijker als je met velen bent. Ook een verschil of je tot een groep behoort
met meer privileges en status.
In onze samenleving gaat men vaak mensen etiketteren alsof ze maar tot 1 categorie behoren, terwijl
onze identiteit meervoudig is.
1.5. Belang voor de kleuterschool
Thuis: vaak opgroeien in homogeen milieu
- School: heterogeen milieu
vooroordelen in de kleuterklas
Leidt tot kleuters die beschaamd zijn, zich minderwaardig voelen, negatief zelfbeeld
ontwikkelen,…
Kinderen tussen 4 en 5 jaar kunnen al goed onderscheid maken tussen wat rechtvaardig is en
wat niet.
o Kwetsende uitspraken aanduiden en leren inzien hoe mensen gekwetst worden door
houdingen, stereotiepe beelden en uitspraken.
belangrijke taak voor de kleuteronderwijzer: kleuters kritisch leren denken over vooroordelen
Maken een onderscheid tussen diversiteitsbeleid met:
- Kleurenblinde aanpak: De school ziet culturele diversiteit als irrelevant. De nadruk ligt op
religieuze neutraliteit en individualistische waarden: iedereen is uniek.
o Gevolgen van deze aanpak:
De leerlingen voelen zich minder thuis op deze scholen.
Na verloop van tijd dalen de schoolprestaties.
- Assimilatie aanpak: Culturele diversiteit wordt verworpen. Leerlingen moeten hun niet
Belgische cultuur aan de schoolpoort achterlaten. Bijvoorbeeld: verbod op het dragen van
een hoofddoek, de eis dat leerlingen enkel Nederlands spreken op school,…
o Gevolgen van deze aanpak:
Hoe sterker de assimilatie-aanpak van een school, hoe minder leerlingen met
een migratie-achtergrond zich thuis voelen.
Ook de kloof in prestaties blijft behouden.
, - Multiculturele aanpak: focust op de meerwaarde van het leren uit culturele verschillen en
het opleiden van de leerlingen tot wereldburgers. Bijvoorbeeld: Men ondersteunt initiatieven
die het samenleven van de verschillende culturen kunnen bevorderen; het confronteren van
meningen, waarden en overtuigingen die in de gemeenschap leven, ziet men als een
verrijking voor de hele schoolbevolking.
o Gevolgen van deze aanpak zijn positief:
In scholen met een sterkere multiculturele aanpak was er geen kloof in het
welzijn en de prestaties van leerlingen met en zonder migratie-achtergrond.
Leerlingen met migratie-achtergrond voelden zich meer thuis en haalden
hogere punten op Nederlands en wiskunde, terwijl het welzijn en de
prestaties van leerlingen zonder migratie-achtergrond even goed bleven
1.6. Valkuilen: kleurenblindheid en toerisme
Evenwicht bewaren tussen teveel nadruk leggen op verschillen (toerisme) en te weinig aandacht
hebben voor diversiteit ( kleurenblindheid).
Kleurenblindheid: de neiging die men heeft om verschillen te negeren of als onbelangrijk te
beschouwen
- Gelijkheidsschaal
o Men gaat vaak kinderen gelijk behandelen.
o Gelijk behandelen kinderen moeten zich aanpassen aan 1 norm en dat is meestal
de norm waartoe ook de norm van de kleuterjuf hoort.
Voor vaderdag maakt iedereen een cadeautje voor zijn papa, sommige
hebben geen papa
- Ongemak
o Als kinderen verschillen opmerken en die spontaan verwoorden
o Als je reageert met sst dat mag je niet zeggen groeien er taboes
o 2 opdrachten
Ingaan op de opmerkingen, verschillen benoemen en bespreken
Spiegel voorhouden: leren wat kwetsend is en wat niet
- Etnocentrisme
o Eigen normen als maatstaf nemen en daarmee anderen beoordelen
o Effect
Kinderen van minderheidsgroep voelen zich in hun eigenheid te kort gedaan
Kinderen van meerderheidsgroep, kans om met diversiteit om te gaan wordt
ontnomen.
Toerisme: een aanpak die de diversiteit in de groep binnenbrengt via speciale activiteiten zoals een
interculturele dag, feestje,… Na de activiteit keert men terug tot de orde van de dag.
Soms ziet men een kind van een bepaalde etnische afkomst ook als een vertegenwoordiger van zijn
cultuur, iemand die allerlei zaken binnenbrengt vanuit zijn land van herkomst
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yelinejanssens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,59. Je zit daarna nergens aan vast.