Deze samenvatting gaat over het vak Sociale Psychologie uit jaar 1 van de opleiding Toegepaste Psychologie aan de Hanzehogeschool. De behandelde hoofdstukken zijn H1, H3 t/m H9 en H11 t/m H13.
Eigen eindresultaat met deze samenvatting: 7.3
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Inleiding tot de sociale psychologie................................................................................... 4
Paragraaf 1: Wat is sociale psychologie? ............................................................................................. 4
Paragraaf 2: De macht van de situatie ................................................................................................. 4
Paragraaf 3: De macht van sociale interpretatie.................................................................................. 4
Paragraaf 4: De oorsprong van constructen – fundamentele menselijke motieven ............................ 5
Paragraaf 5: Sociale psychologie en maatschappelijke problemen ..................................................... 5
Hoofdstuk 3: Sociale cognitie – hoe we denken over de sociale wereld ................................................ 5
Paragraaf 1: De sociale denker ............................................................................................................ 5
Paragraaf 2: Op de automatische piloot – denken zonder inspanning ................................................ 6
Paragraaf 3: De invloed van cultuur op sociaal denken ....................................................................... 8
Paragraaf 4: Gecontroleerde sociale cognitie – ingespannen denken ................................................. 8
Paragraaf 5: Terug naar Watson .......................................................................................................... 9
Hoofdstuk 4: Sociale perceptie – hoe we andere mensen begrijpen ..................................................... 9
Paragraaf 1: Non-verbale communicatie ............................................................................................. 9
Paragraaf 2: Eerste indrukken – snel en hardnekkig .......................................................................... 10
Paragraaf 3: Causale attributie – het beantwoorden van het waarom .............................................. 10
Paragraaf 4: Cultuur en sociale perceptie .......................................................................................... 12
Hoofdstuk 5: Het zelf – onszelf begrijpen in een sociale context ......................................................... 13
Paragraaf 1: De oorsprong en aard van het zelfconcept.................................................................... 13
Paragraaf 2: Zelfkennis ...................................................................................................................... 13
Paragraaf 3: Zelfcontrole – de uitvoerende functie van het zelf........................................................ 15
Paragraaf 4: Impressiemanagement – de wereld is een schouwtoneel ............................................ 15
Paragraaf 5: Zelfvertrouwen – hoe we over onszelf denken ............................................................. 15
Hoofdstuk 6: De behoefte om ons handelen te rechtvaardigen........................................................... 16
Paragraaf 1: Een stabiel, positief zelfbeeld in stand houden ............................................................. 16
Paragraaf 2: Zelfrechtvaardiging in het dagelijks leven...................................................................... 17
Paragraaf 3: Een negatief zelfbeeld en dissonantie ........................................................................... 18
Paragraaf 4: Terug naar Heaven’s Gate ............................................................................................. 18
Hoofdstuk 7: Attitudes en attitudeverandering – gedachten en gevoelens beïnvloeden .................... 18
Paragraaf 1: De aard en oorsprong van attitudes .............................................................................. 18
Paragraaf 2: Attitudes en het voorspellen van gedrag ....................................................................... 19
Paragraaf 3: Attitudeverandering ...................................................................................................... 20
Paragraaf 4: De macht van reclame ................................................................................................... 21
Paragraaf 5: Persuasieve boodschappen weerstaan ......................................................................... 21
Hoofdstuk 8: Conformisme – sociale invloed en aanpassing van gedrag ............................................. 22
2
, Paragraaf 1: Conformisme – wanneer en waarom ............................................................................ 22
Paragraaf 2: Informationele sociale invloed – de behoefte om te weten wat ‘juist’ is ...................... 22
Paragraaf 3: Normatieve sociale invloed – de behoefte om geaccepteerd te worden ...................... 22
Paragraaf 4: Strategieën voor het gebruiken van sociale invloed ...................................................... 23
Paragraaf 5: Gehoorzamen aan gezag ............................................................................................... 24
Hoofdstuk 9: Groepsprocessen – invloed in sociale groepen ............................................................... 24
Paragraaf 1: Wat is een groep? .......................................................................................................... 24
Paragraaf 2: Groepen en het gedrag van individuen ......................................................................... 25
Paragraaf 3: Groepsbeslissingen ........................................................................................................ 25
Paragraaf 4: Conflicten en samenwerking ......................................................................................... 27
Paragraaf 5: Intergroepsprocessen – processen tussen groepen ...................................................... 27
Hoofdstuk 11: Prosociaal gedrag – waarom helpen mensen? .............................................................. 28
Paragraaf 1: Basismotieven voor prosociaal gedrag .......................................................................... 28
Paragraaf 2: Persoonlijke kwaliteiten en prosociaal gedrag .............................................................. 29
Paragraaf 3: Situationele determinanten van prosociaal gedrag ....................................................... 29
Paragraaf 4: Het bevorderen van prosociaal gedrag.......................................................................... 30
Hoofdstuk 12: Agressie en agressief gedrag ......................................................................................... 31
Paragraaf 1: De definitie en oorzaken van agressie ........................................................................... 31
Paragraaf 2: Sociale situaties en agressie .......................................................................................... 32
Paragraaf 3: Geweld in de media ....................................................................................................... 33
Paragraaf 4: Agressie terugdringen ................................................................................................... 33
Paragraaf 5: De cyclus van afwijzing en woede doorbreken .............................................................. 34
Hoofdstuk 13: Vooroordelen – oorzaken en oplossingen ..................................................................... 34
Paragraaf 1: Vooroordelen – een alomtegenwoordig sociaal verschijnsel ....................................... 34
Paragraaf 2: Het opsporen van onderdrukte of onbewuste vooroordelen ...................................... 35
Paragraaf 3: De effecten van vooroordelen ...................................................................................... 35
Paragraaf 4: Drie aspecten van het sociale leven die vooroordelen kunnen veroorzaken .............. 36
Paragraaf 5: Het terugdringen van vooroordelen ............................................................................. 37
Kleuren:
Rood = belangrijke begrippen
Groen = sub-begrippen (bijbehorende termen van de belangrijke begrippen)
Blauw = begrippen die gerelateerd zijn aan de sub-begrippen
Paars = tussenkopjes
3
, Hoofdstuk 1: Inleiding tot de sociale psychologie
Paragraaf 1: Wat is sociale psychologie?
Psychologie is de wetenschap van het gedrag en de psychische processen van het individu. Sociale
psychologie is een onderdeel van psychologie dat de wetenschappelijke studie inhoudt naar de
manier waarop gedachten, gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de
werkelijke of imaginaire aanwezigheid van andere mensen. De kern van de sociale psychologie is
sociale invloed: het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere mensen
hebben op onze gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag. De aanwezigheid van anderen beïnvloedt
ons omdat we worden gestuurd door de goedkeuring of afkeuring van onze omgeving, en door hoe
we verwachten dat zij op ons reageren.
In de sociale psychologie is een serie wetenschappelijke methoden ontworpen waarmee we
onze aannames, vermoedens en ideeën over menselijk gedrag systematisch en empirisch kunnen
testen: op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methodes voor het toetsen van hypothesen.
Om vraagstukken te beantwoorden, moeten sociale psychologen eerst een schatting doen op basis
van onderbouwde aannames, oftewel een hypothese doen: een als voorlopige waarheid
aangenomen maar nog te bewijzen vooronderstelling. De sociale psychologie onderscheidt zich van
andere disciplines doordat ze zich niet zozeer bezig houden met sociale situaties in een objectieve
betekenis, maar doordat ze zich richt op de manier waarop mensen beïnvloed worden door hun
interpretatie van hun sociale omgeving. Deze interpretatie wordt construct genoemd, en is dus de
manier waarop mensen de wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren. Sociale psychologen
besteden speciale aandacht aan de wortels van deze interpretaties. Determinanten zijn bepalende
factoren in een ontwikkeling of toestand, die dus bijdragen aan menselijk gedrag.
Er zijn verschijnende verschillen tussen sociale psychologie en andere takken van de
psychologie. Zo besteden persoonlijkheidspsychologen vooral aandacht aan individuele verschillen:
de aspecten van de persoonlijkheid van de betrokkenen die ervoor zorgen dat ze anders zijn dan
anderen. Ook de klinische psychologie richt zich op het individu. De sociologie richt zich dan weer op
sociale klasse, sociale structuur en sociale instituties. Voor sociaal psychologen is het analyseniveau
het individu in de context van de sociale situatie.
Paragraaf 2: De macht van de situatie
De veelgemaakte fout dat menselijk gedrag wordt verklaard vanuit hun persoonlijkheidstrekken,
wordt de fundamentele attributiefout genoemd: de neiging om de mate waarin iemands gedrag
wordt veroorzaakt door de rol van persoonlijke eigenschappen en andere interne factoren te
overschatten en de rol van externe, situationele factoren te onderschatten. Gedrag wordt dus op een
attributieve manier verklaard, wat niet goed is. Attributie is het toeschrijven van oorzaken aan het
eigen of aan andermans gedrag en het daarmee voorzien van verklaringen.
Paragraaf 3: De macht van sociale interpretatie
Een stroming in de psychologie die zich focust op gedragsverandering door middel van beloning en
straf, is het behaviorisme. Deze stroming werd ontwikkeld door Skinner, en verdedigt de stelling dat
men, om menselijk gedrag te kunnen begrijpen, slechts hoeft te kijken naar de bekrachtigende
eigenschappen van de omgeving. Hoewel deze vorm van kijken effectieve verklaringen kon bieden
voor bepaalde sociale situatie, werd er wel een belangrijke fout gemaakt; behavioristen namen de
cognitieve aspecten (denken, voelen, etc.) niet mee in hun verklaringen, en vergaten dus het belang
van de manier waarop mensen hun omgeving interpreteren.
Een andere stroming is de gestaltpsychologie, die het belang benadrukt van het bestuderen
van de persoonlijke (subjectieve) manier waarop een object wordt waargenomen (het “gestalt” of
geheel), in plaats van het bestuderen van de manier waarop de objectieve, fysieke eigenschappen
van het object zijn samengevoegd. Je moet je richten op de fenomenologie van de waarnemer,
namelijk hoe een object op hem of haar overkomt, en niet focussen op de afzonderlijke objectieve
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fmvandermeer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
