Godsdienst
Hoofdstuk1: Met de bijbel op verhaal komen
Leerdoelen
Na het studeren van dit onderdeel ben je in staat om:
o Het ontstaan van de bijbel als geloofsboek te schetsen.
o Het verschil te kennen tussen bijbelse en algemeen geschiedschrijving
o Uit te leggen waarom de bijbel een bibliotheek genoemd wordt
o Alle gebruikte begrippen te kennen en te verduidelijken (bvb. Canon,
Tenach, …)
o Verhalen op t zoeken in de bijbel en de verwijzing ernaar correct weer te
geven.
o Te verwoorden wat leessleutels zijn
o Weer te geven op welke manier je met leessleutels bijbelverhalen kunt
interpreteren
o Veel voorkomende leessleutels in bijbelteksten te herkennen en te
interpreteren
o Enkele voorbeelden van leessleutels te geven
o De term ‘literair gerne’ uit te leggen
o Verschillende literaire genres in de bijbel te benoemen, te herkennen en
van daaruit de betekenis van het verhaal mee uit te leggen
o Voorbeelden te geven van redenen waarom de bijbel wordt gezien als
een complex boek
o Het belang en de waarde van bijbelverhalen weer te geven voor
gelovigen vroeger, nu en in de toekomst
o Te verwoorden waarom het belangrijk is dat de lezer van de bijbel de
bijbelbril opzet
1. inleiding
Bijbelse verhalen: hoe moeten we ze verstaan?
• Zijn het sprookjes, mythes of historische verhalen?
• Bevatten ze feiten en anekdotes of levenswijsheden?
Moeilijk te vatten?
Een voorbeeld: 2 scheppingsverhalen
→ heel broederlijk juist na elkaar laten bestaan!
→ bevatten tegenstrijdigheden!
Waarom dan alle twee in de Bijbel na elkaar?
NIET het doel om een wetenschappelijke verklaring te geven voor het
ontstaan van de aarde
WEL om een boodschap mee te geven
2. een eeuwenoud boek
,De Bijbel…een boek met een verleden
Geloofservaringen krijgen een neerslag
• Mensen bewaren graag herinneringen aan dingen die meemaakten
• Soms raakten deze ervaringen de kern van het leven en samenleven
en gaven ze daardoor zin aan zijn leven. Die ervaringen verbond de
mens met Jahweh, met God.
• Van mondelinge naar schriftelijke traditie
Van losse verhalen naar verzamelingen in Bijbelboeken
De canon van de bijbel/ de ‘kaft’ van de Bijbel
Canon= liniaal, meetstok,.. = richtsnoer, maatstaf
= lijst van bijbelboeken die als heilig beschouwd werden.
• Niet alles werd zomaar in de Bijbel opgenomen ~> lange discussies
→ O.T.: canon in ca. 100 n.C. vastgelegd
→ N.T.: canon in ca. 500 n.C. vastgelegd
De bijbel, een bibliotheek
De Bijbel = verzameling boeken
De Bijbel = een bibliotheek: in een bibliotheek zijn de verschillende
boeken:
ü van verschillende auteurs
ü uit verschillende tijden afkomstig
ü soms in verschillende talen geschreven
ü met een andere bedoeling geschreven
ü in een verschillende schrijfstijl geschreven
ü geschreven voor verschillende mensen
Welke boeken vinden we terug in de Bijbel?
A. De joodse ‘bijbel’ of Tenach
• O.T. heeft haar begin in de joodse Tenach (Jezus was een jood!)
B. De christelijke bijbel
2 belangrijke verschillen tussen Tenach en O.T.:
• Andere volgorde van de boeken
• O.T. bevat meer boeken (nl. de deuterocanonieke boeken)
Examenvraag:
Verschil tussen oud testament en tenach?
Volgorde & meer boeken
Juist of fout?
De rooms katholieke bijbel en tenach zijn een en dezelfde?
,Nee, volgorde, & meer boeken maar het heeft ook nog het nieuw
testament
N.T. bestaat uit:
– de vier evangeliën
– de handelingen van de apostelen
– de brieven
– de Apocalyps (einde ter tijden) of openbaring
Logische opeenvolging in de christelijke Bijbel:
van het ontstaan van de aarde (Genesis) over de geschiedenis van de
mens tot en met het einde van de wereld (Apocalyps)
Hoe zoeken we op in de bijbel?
2 delen:
• O.T.
• N.T.
Referenties naar Bijbelverhalen bestaan uit afkortingen:
het B-H-V-verhaal: Boek, Hoofdstuk, Vers
Voorbeelden:
Jon (Jona)
Ex 2,1-10 (Exodus hfst 2, vers 1 tem10)
Gn 1,1-2,4a (Genisis hfst 1, vers 1 tem hfst 2, vers 4a)
1 Kor 12,12-30 (1ste brief naar de korentiers, hfst12, vers 12 tem 30)
Mt 26,39-46.57-58; 27,1.45-66 (evangelie volgens mattheus hfst 26, vers
39 tem 46 en vers 57 tem 58 en hfst 27…..
Hoe zoek je iets op?
– Opzoeken in een fysiek exemplaar van de Bijbel:
inhoudstafel
afkortingen bovenaan
tekstaanduidingen van hoofdstukken en verzen
soms: voetnoten of eindnoten
– De Bijbel online: https://rkbijbel.nl/kbs/bijbel/willibrord1975/
3. Een geloofsboek
Een complex boek
• Het is een gegroeid boek
(ook omwille van: van mondelinge naar schriftelijke traditie)
• Er is een veelheid aan tekst(fragment)en
• Er is een culturele kloof
• Er is een chronologische kloof
• Geschreven in verschillende talen
, Een boek met een geloofsboodschap
• Het is een neerschrijven van de ervaring van mensen met God
• Het is een:
– Venster naar het verleden
– Spiegel voor het heden
– Schilderij van de toekomst
→ Wisselwerking tussen toen, nu en straks
Hoe komen we op het spoor van de boodschap?
NIET: Bijbelverhalen niet letterlijk lezen!
WEL: boodschap achterhalen
HOE?: rekening houden met: historische context en de bedoeling van de
auteur
A Via de historische context
Waarover het verhaal vertelt
Waarin de auteur leefde
B. Via de bedoeling van de auteur
C. Via bijbelse en buitenbijbelse bronnen
• Hulpmiddelen bij achterhalen historische context en bedoeling van
de auteur: Bijbelse en buitenbijbelse bronnen
• Opletten: er is een onderscheid tussen de Bijbelse geschiedenis en
de algemene geschiedenis!
Hoe lezen we de bijbel dan?
Bijbelbril niet kennen
Belang van een diepgaande vraagstelling!
– Observatievragen
– Interpretatievragen
• Vragen naar de boodschap/inhoud
• Vragen naar de leefwereld/naar het actuele
Examen:
Bijbelverhaal en geef een goede vragenreeks (denk aan de type vragen en
de volgorde)
Rekening houdend met het literair genre van de tekst
• De Bijbel bevat een veelheid aan literaire genres
Ø O.T.: bijvoorbeeld: wetteksten, psalmen, poëzie …
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper valerieruysschaert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.