Samenvatting van hoofdstuk 2 en 3 voor de opleiding Dierenartsassistent paraveterinair van de LOI. De samenvatting bevat informatie over anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel, de zintuigen, het bewegingsapparaat en de huid (hoofdstuk2) en anatomie en fysiologie van het bloed, circulatieappara...
Hoofdstuk 2 Anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel, de zintuigen, het
bewegingsapparaat en de huid
De belangrijkste functie van het zenuwstelsel is de verwerking van binnenkomende informatie op
zodanige wijze dat adequate reacties volgen. Het zenuwstelsel is gevoelig voor sensorische
(zintuigelijke) prikkels en prikkels van buitenaf of in het lichaam zelf.
Alle beschikbare informatie wordt door receptoren omgezet in een elektrisch signaal dat door
neuronen (zenuwcellen) wordt doorgestuurd. Deze zenuwimpuls wordt voortgeleid langs de
zenuwvezels en zetten andere zenuwcellen of spiercellen aan tot actie.
Het zenuwstelsel kan anatomisch onderverdeeld worden in het centrale zenuwstelsel en het perifere
zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel ligt in de schedel en het wervelkanaal (hersenen en
ruggenmerg). Het perifere zenuwstelsel ligt buiten de schedel en het wervelkanaal (verbindingslijnen
tussen het centrale zenuwstelsel en de zintuigen/spieren)
Andere indeling mogelijk op grond van de richting van het signaal:
Afferente systeem: impulsen worden naar hersenen gevoerd
Efferente systeem: impulsen worden van hersenen afgevoerd
In het perifere zenuwstelsel spreek je ook wel van de sensibele zenuw (afferente zenuw) en de
motorische zenuw (efferente zenuw)
Centraal zenuwstelsel: ruggenmerg en hersenen
Ruggenmerg
Lange streng bestaande uit veel zenuwen die hersenen en perifere zenuwstelsel verbinden
Voornaamste taak doorgeven van signalen van de hersenen naar perifere deel van het
zenuwstelsel en omgekeerd
Tweede taak belangrijke functie als reflexencentrum (schakel tussen prikkel en antwoord op
prikkel)
Reflex is er om tijd te besparen en zodoende ergere schade te voorkomen
Reflex: zenuwimpuls die over het ruggenmerg loopt waarbij reactie plaatsvindt zonder dat
de hersenen hierbij betrokken zijn
Hersenen slaan ervaring op en leren ervan
Ruggenmerg is opgebouwd uit de centraal liggende grijze substantie en de daaromheeen
gelegen witte substantie
Witte substantie wordt gevormd door de uitlopers van de neuronen (de axonen)
Grijze substantie wordt gevormd door de cellichamen van diverse neuronen
Tussen elke twee wervels komt zowel links als rechts een ruggenmergzenuw uit (perifere
zenuw). Ruggenmergzenuwen krijgen de naam van de wervel waarachter ze tevoorschijn
komen
Drie vliezen die het ruggenmerg beschermen:
o Dura mater (harde vlies), stevig bindweefselvlies
o Arachnoïdea (spinnenwebvlies), fragiel bindweefselvlies
o Pia mater (vaatvlies), ligt direct op ruggenmerg en liggen bloedvaten in die
ruggenmerg van bloed voorzien
, Epidurale ruimte: ruimte tussen periost van het wervelkanaal en de dura mater
Bij onvolgroeide dieren loopt het ruggenmerg helemaal door tot achter in het wervelkanaal.
Bij volwassen dieren komt het niet verder dan de een na laatste lendenwervel
Aan het einde zit een bundel ruggenmergzenuwen de cauda equina
Hersenen
Schedel vormt de belangrijkste eerste bescherming
Hersenen worden omhuld door drie hersenvliezen (meningen)
Zelfde namen als ruggenmergsvliezen (dura mater, arachnoïdea en pia mater)
Tussen deze vliezen ligt ook weer liquor (hersenvocht) dat een bescherming vormt voor de
hersenen
De hersenen bestaan uit: hersenstam, de groter hersenen (cerebrum), de kleine hersenen
(cerebellum)
o Hersenstam
Ligt aan de onderkant (ventraal) en is bijna geheel bedekt door kleine
hersenen
Bestaat uit verlengde merg, de pons en de middenhersenen
Verbindt de grote hersenen en tussenhersenen met de kleine hersenen en
het ruggenmerg
Bestuurt vitale levensfuncties (hartslag enz.)
Pons is verbinding tussen grote en kleine hersenen wisselt informatie
tussen deze structuren uit
In middenhersenen liggen de reflexcentra die voor optische reflexen zorgen
o De grote hersenen
Bestaat uit twee bolvormige helften
Buitenste schil is de hersenschors of cortex
In het binnenste van de hersenen bevinden zich holtes gevuld met
hersenvocht (de ventrikels)
Grote hersenen verantwoordelijk voor motoriek en dan voornamelijk de
simpele voortbewegingen
Plek waar alle processen van denken, geheugen en emotie plaatsvinden
Tussenhersenen behoren tot grote hersenen bevat hypothalamus en
hypofyse (hormoonproducerende organen oftewel endocriene organen)
o De kleine hersenen
Twee bolvormige helften
Fijne coördinatie waardoor bewegingen gedoseerd en in detail kunnen
worden uitgevoerd
Het perifere zenuwstelsel
Zodra zenuwen uit de schedel of het wervelkanaal treden, heten ze perifere zenuwen ook
wel spinale zenuwen genoemd
o Spinale zenuwen
, Voeren prikkels van de zintuigen naar het centrale zenuwstelsel (afferent) en
brengen bevelen van het centrale zenuwstelsel naar de rest van het lichaam
(efferent)
Bestaan uit uitlopers van neuronen (axonen), waarvan de cellichamen in het
wervelkanaal liggen
o Kopzenuwen
Perifere zenuwen die uit de kop komen (bijvoorbeeld oogzenuwen of
reukzenuwen)
o Afferent(sensorisch) en efferent (motorisch)
Sensorische zenuwen ontvangen prikkels van allerlei zintuigen en voeren die
naar het centrale zenuwstelsel toe
Komen het ruggenmerg binnen via de dorsale hoorn
Motorische zenuwen geven bevelen van het centrale zenuwstelsel door naar
de spieren en de klieren
Deze zenuwen lopen van de hersenen af, worden in het ruggenmerg
doorgeschakeld en verlaten vervolgens als perifere zenuw het ruggenmerg
via de ventrale hoorn
o Plexus
Knooppunt van zenuwen in de oksels plexus brachialis
Uit deze plexus ontspringt een aantal grote zenuwen dat naar de voorpoten
en de borstkas loopt
Ligt diep in het lichaam en daardoor goed beschermd
o Functionele verdeling: willekeurig en onwillekeurig
Willekeurige zenuwstelsel (somatische zenuwstelsel) houdt zich
voornamelijk bezig met het reageren op veranderingen in de wereld om het
dier heen. Stuurt de dwarsgestreepte spiergroepen aan
Onwillekeurige zenuwstelsel (autonome zenuwstelsel) stuurt zelfstandig en
onbewust de gladden spieren van organen, de bloedvaten, de klieren en de
hartspier aan
Het autonome zenuwstelsel is onder te verdelen in het sympathische en
parasympatische zenuwstelsel. Zij hebben een tegengestelde werking.
Sympathisch: verantwoordelijk voor de lichaamsactiviteiten tijdens
inspanning
Parasympatisch: verantwoordelijk voor herstel en ontspanning
De zintuigen
De bekendste zintuigen zijn de ogen, oren en de neus. Maar ook binnen in het lichaam zijn zintuigen
aanwezig. Zintuigen bevinden zich dus overal op en in het lichaam.
De algemene taak van zintuigen is het opdoen van bepaalde indrukken. Via de perifere zenuwen
worden deze indrukken doorgegeven naar de hersenen. De hersenen laten het lichaam dan op een
zog goed mogelijke manier op deze indrukken reageren.
Meestal is de reactie op invloeden van buitenaf ook naar buiten gericht
, Het zicht (vivus)
Het oog is in principe een lens die beelden projecteert op een lichtgevoelig scherm. Dat scherm
produceert elektrische signalen. Het oog geeft de signalen door naar de optische schors (visuele
cortex) in de hersenen.
Oogleden (palpebrae)
o Dieren hebben drie oogleden: onderste ooglid, bovenste ooglid en derde ooglid
o Eerste twee bestaan aan de buitenkant uit huid en aan de binnenkant uit slijmvlies
(bindvlies oftewel conjuctiva)
o Tussen de conjuctiva zit een bindweefselplaatje en spiertjes. Met behulp van deze
spiertjes kan een dier zijn oog dichtknijpen
o Oogleden bevatten wimpers (cilia) dienen stof uit ogen te weren
o Het derde ooglid (membrana nictitans) bevindt zich in de mediale (binnenste)
ooghoek
o Is erg dun maar verkrijgt zijn stevigheid door een zeer dun T-vormig stukje kraakbeen
dat erin zit
o Bevat een kliertje dat meehelpt met het vormen van traanvocht
o Beschermt daarnaast het oog
Traanklieren
o In het bindweefsel boven het oog bevindt zich de grote traanklier (landula lacrimalis)
o Vormt het grootste deel van het traanvocht (ongeveer 60%)
o De traanfilm is ongeveer 0,01 mm dik en heeft een aantal functies:
Houdt het hoornvlies en conjuctiva vochtig
Bevat stoffen die een afwerende rol spelen tegen bacteriën
Oogbol (bulbus oculi)
o Varieert in diameter bij de hond en de kat van 20-25 mm
o Wordt op zijn plaats gehouden en bewogen door vier rechte en twee schuine
oogspieren
o Een grote spier aan de achterzijde van het oog kan de oogbol doen terugtrekken in
de oogkas
o Oogbol bestaat uit drie lagen: buitenste laag bestaat uit de sclera (harde oogrok) en
het hoornvlies (cornea), middelste laag heet de uvea, binnenste laag bestaat
voornamelijk uit het netvlies (retina)
Sclera is het oogwit en bestaat uit stevige, doorbloede structuur die het oog
beschermt
Hoornvlies (cornea) vormt het venster waardoor licht het oog kan
binnentreden en een dier dus kan zien. Blijft helder doordat deze voor 82%
uit water bestaat en er geen bloedvaatjes aanwezig zijn. Wanneer deze
beschadigd neemt hij veel water op en zwelt op. Dit veroorzaakt een
troebele kleur.
Uvea gelegen tussen de beschermende, stevige sclera aan de buitenkant en
de retina aan de buitenkant. Bestaat uit drie onderdelen : choriodea
(vaatvlies) zorgt voor voeding, iris (regenboogvlies) variabel diafragma,
corpus ciliare (straallichaam), ophanging, productie kamervocht,
lensverbuiging
Retina (netlvies)
o Plaats waar licht wordt omgezet tot zenuwprikkels
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sigridbouwhuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
