Dit document is een samenvatting van de kennisclips en colleges van het vak Methoden van Kwalitatief Onderzoek dat wordt gegeven aan de Universiteit Leiden.
Hoorcolleges: Methoden van Kwalitatief Onderzoek
College 1: Inleiding in kwalitatief onderzoek
Wat is kwalitatief onderzoek?:
De kernverschillen tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek zijn de verschillen in doelen en
assumpties. Er zijn 3 belangrijke stromingen/benaderingen binnen kwalitatief onderzoek die vaak als
een soort basis van het onderzoek dienen, ze liggen eraan ten grondslag:
Inductieve benadering:
De inductieve benadering, is een benadering waar je op basis van wat je observeert (horen, voelen,
zien) theorie gaat bouwen. Dat staat dan tegenover theorie toetsen. Ik veel kwalitatief onderzoek is
dat toetsen van zo’n theorie niet het doel. Het doel is om eerst eens concepten en theorie te gaan
genereren en in een later stadium of een ander soort studie kan je dan eventueel die concepten en
theorieën wel gaan toetsen.
Constructivistische visie:
De constructivistische visie die hoort bij de wetenschapsfilosofische stroming van de ontologie. Dat
gaat over hoe zit onze werkelijkheid in elkaar? Vanuit die constructivistische visie zie je de sociale
werkelijkheid als iets dat door mensen wordt gecreëerd of gebouwd en dat is daarmee geen
vaststaand gegeven of feitelijkheid, maar het is afhankelijk van de mensen en de tijd waarin het zich
afspeelt en beweeglijk/veranderlijk. Denk bijvoorbeeld aan cultuur. De constructivistische visie vormt
in kwalitatief onderzoek dus een soort assumptie of onderliggende aanname.
Interpretatieve visie:
De interpretatieve visie is ook wel het interpretivisme en dat past bij de epistemologie van de
wetenschapsfilosofie. Epistemologie past bij de gedachten van hoe je goede kennis kunt vergaren?
En hoe ga je die kennis vergaren? Volgens deze visie kan je niet systematiek gebruiken zoals je die in
de harde natuurwetenschappelijke sciences gebruikt, dit is dus een tegenhanger van het positivisme.
Je kunt namelijk niet zo makkelijk spreken over causaliteit en mensen werken niet met
gestructureerde manieren waar A altijd leidt tot B. De interpretatieve visie zegt juist dat je moet
kijken naar hoe mensen de wereld om hen heen interpreteren. Dat is dus kennis op basis van
interpretaties van actoren.
Diverse onderzoeksmethoden:
Naast een gestructureerde vragenlijst of een observatie checklist zoals gebruikt wordt in kwantitatief
onderzoek, zijn er ook hele andere methoden om informatie te verzamelen voor kwalitatief
onderzoek:
Gebruik van concepten:
Om het verschil tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek nog iets duidelijker te maken kun je ook
denken aan het gebruik van concepten. Je hebt bijvoorbeeld “Definitive concepts”. Hier gaat het om
, operationalisatie en dat is het meetbaar maken van een concept. Indicatoren leggen dus het concept
vast en de nadruk komt te liggen op de “gewone” aspecten van het fenomeen. Hiermee leg je jouw
theorie dus vast op die werkelijkheid. Deze kijk op concepten past bij een kwantitatieve visie. Volgens
een kwalitatieve visie kan het ook anders, deze visie gaat uit van “Sensitizing concepts” dat zijn
richtinggevende begrippen. In dit geval wil je niet zo’n vaste en strikte operationalisatie maar wil je
meer ruimte bewaren om meerdere interpretaties te pakken te krijgen, er is dus een meer algemeen
referentiekader. Dit stelt je instaat om allerlei vormen van een fenomeen te ontdekken.
Wanneer kwalitatief onderzoek:
Wanneer wordt er eigenlijk gekozen om gebruik te maken van kwalitatief onderzoek? Dan kun je een
globaal idee geven, namelijk bij:
Betekenisverlening
Achterliggende motivaties en interpretaties vinden
Kwantitatieve cijfers interpreteren en toelichten
Weinig over het onderwerp bekend
Beschrijving van complexe (veranderende situaties)
Een weergave van de verschillen tussen kwantitatief en kwalitatief onderzoek ziet er als volgt uit:
Let wel op dat deze weergave te zwart wit is
en dat het verschil tussen de twee grotendeels
een grijs gebied is.
Is er wel een verschil:
In hoeverre zijn kwantitatief en kwalitatief dan heel erg los van elkaar? Zijn ze tegengesteld? Er zijn
redenen waarom dat niet het geval is. Dit heeft te maken met het feit dat het een negatieve definitie
is waarbij er heel erg gezegd wordt dat “kwalitatief onderzoek is wat kwantitatief onderzoek niet is”.
Dus kwalitatief onderzoek is niet dat onderzoek met de getalletjes en is niet het met SPSS en
gestandaardiseerde vragenlijsten. Maar als je juist gaat kijken wat het wel is dan kom je erachter dat
het onderscheid veel minder zwart wit is. Het onderscheid is wel nuttig, maar er is geen noodzakelijk
verband tussen kwalitatief en kwantitatief, én epistemologische en ontologische visies (bv. een
kwalitatief onderzoek hoeft niet altijd een constructivistische traditie in zich te dragen). Veel
genoemde uitgangspunten zijn niet standaard.
Kwaliteit:
De kwaliteit van kwalitatief onderzoek is een veel besproken onderwerp. De vraag is in hoeverre de
begrippen en concepten van kwantitatief onderzoek zoals validiteit en betrouwbaarheid ook
toepasbaar zijn bij kwalitatief onderzoek. Er zijn veel punten van kritiek op kwalitatief onderzoek
zoals:
Te subjectief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasmijnvdhoff. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
