Dit is een volledige samenvatting van het luik Jeugdcriminologie binnen het vak Jeugdrecht en Jeugdcriminologie aan de VUB. De samenvatting bevat notities van ALLE lessen, alle powerpoints en alle teksten zijn verwerkt in deze samenvatting. Het vak werd gegeven door Jenneke Christiaens in . Mijn ex...
Samenvatting Jeugdcriminologie
H1: Historische inleiding deel I
1.1. Geschiedenis van het heden
- Specifiek (Vlaams) jeugdrecht vandaag
- Juridische (en gerechtelijke apart zetting)
- Jongeren zijn ‘anders’ dan volwassenen → dit is niet altijd zo geweest
- Juridisch gezien vanaf 21 jaar volwassen, maar dit wil niet zeggen dat dit psychologisch ook zo is.
- Juridische leeftijdsgrens zijn gelinkt aan maatschappelijke ontwikkeling
- Over leeftijdsgrens veel discussies
- Vroeger pas vanaf 21 jaar nu vanaf 18 jaar
- Internationale vergelijking laat zien dat niet overal dezelfde standaarden gebruikt worden
- Bijv. in de UK kan je vanaf 12 jaar vervolgd worden als volwassenen, tenzij onder
voorwaarden. Op andere domeinen (onderwijs, stemmen, etc) ligt deze leeftijd anders
⇒ Is ons apart jeugdrecht evident?
- België hanteert een apart rechtssysteem voor minderjarige (tot 18 jaar)
- Bijv. je pleegt 2 dagen voor je 18 jaar een delict en wordt hier pas voor opgepakt op uw 18de, dan
wordt je nog steeds volgens het jeugddelinquentie recht veroordeeld ( er zijn uitzonderingen)
1.2 Naar het begin: een moderne genealogie van het hedendaags (Belgische) jeugdrecht
- De historie hierover laat ons zien waarom wij de dag van vandaag een jeugdrecht hebben.
- Tijdens de 19de eeuw waren 7 jarige mini volwassenen
- De samenleving is veranderd, het kind of de mija is ook veranderd. Vroeger waren jongeren veel
sneller volwassen.
› 1912 eerste wet op de kinderbescherming
› 1965 wet op de jeugdbescherming
Industrialisering: Kinderen waren betrokken in arbeid bij werkende mens
- Opkomst burgerij hangt samen met het proletariaat (arbeidersklasse)
- Proletarisering = inkomen structuur van gezinnen veranderd. Het inkomen van gezinnen wordt
gehaald uit arbeid. Ze gaan werken en krijgen een loon.
- Dit zorgt voor een bepaalde kwetsbaarheid (niet werken = geen loon)
- Opkomst burgerij = de kinderen krijgen onderwijs (thuis/school).
- Het onderwijssysteem wordt stap voor stap uitgebouwd.
- Filantropische bewegingen (=child-save movement)
- Gezinnen bijstaan op allerlei levensdomeinen, gericht op reden van kinderen (gezondheid,
zeden & school)
- Politieke en sociale bewegingen
- Geboorte van de jeugdige delictpleger
1
,1.2.2. 19de eeuwse apartstelling minderjarige daders
“Van ontdekking van het probleem jeugdcriminaliteit → naar juridische apartstelling”
Ontdekking jeugdcriminaliteit
- Door statistieken & sociale enquêtes kan men duidelijk weergeven welke jongeren voor welke
RB komen en in welke gevangenis zitten.
- Verzachting van het strafklimaat: heel vaak worden ze niet schuldig bevonden en krijgen ze
de vrijspraak.
→ Rond 1850 krijgt men een politiek debat omdat er geen efficiënt antwoord is op jeugdcriminaliteit. Men
heeft als 1 van de eerste maatregelen de straffen gecorrectionaliseerd dwz dat de jongeren voor een rechter
komen ipv een jury (die vaak voor vrijspraak kozen). Door de correctionalisering krijg je ook meer jongeren die
naar de gevangenis moeten gaan waardoor er een penitentiaire hervorming kwam.
- Penitentiaire hervorming door ducpétiaux
- Mannen & vrouwen apart
- Gestrafte & niet-gestrafte scheiden
- Eerste jeugdgevangenis (omdat de reguliere gevangenis een slechte reputatie had)
- Minderjarige dader naar jeugddelinquent
- Criminele klasse = werkende klasse
- Sociaal gevaarlijke milieu
- Child-saving beweging (filantropie)
- Lokaal comité, vrouwen uit burgerij zetten zich in voor het lot van alle moeilijke en gevaarlijke
kinderen.
- Deze hebben een impact op het beleid en politiek
- Filantropie = goed doen, liefdadigheid vanuit christelijke leer
- Van straffen naar heropvoeden
- Vermits men de link legt tussen opvoeding en criminaliteit gaat het antwoord zijn “goede
opvoeding”
- Van klassieke straffen → heropvoeden, verbeteren
- De zoektocht naar straf op maat, kan iemand effectief verbeteren? tools om recidive
te voorkomen? Wat is de doelstelling van de straf? Wraak? Retributie?
- Oordeels des onderscheid (term voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid) = de rechter
moet nagaan of de mija (tot leeftijd 16) beschikt of niet over het oordeel des onderscheid
- Zo ja: kan hij gestraft worden (schuldinzicht onderscheiden) → krijgt een straf met
vermindering door leeftijd
- Zo nee: niet verantwoordelijk, niet juridisch schuldig
- Vrijspraak (geen straf)
- In een instelling plaatsen (penitentiaire instelling)
- uitgangspunt: tot 16 geen strafrechtelijke verantwoordelijkheid
- probleem 2de helft 19de eeuw: heel weinig instelling, met weinig plaatsen
dus de vrijspraak is efficiënter.
- De recidivist ⇔ homo criminalis (invloed op SR) → sociaal verweer
- Lombroso: “jeugdige daders zijn de volwassen delinquenten van morgen”
- Er is een onderzoek gedaan naar de oorzaken van criminaliteit (onderzoek naar het
risico van het individu van de dader)
⇒ Einde 21ste eeuw: men spreekt van weldadigheidsscholen
2
,1.2.3. Kinderbeschermingswet is een Sociaal Verweer-wet
Klassieke strafrecht Sociaal verweer
- Wilsautonomie = zelf beslissen, - Principes in vraag stellen (bijv.
verantwoordelijkheid wilsautonomie)
- Legaliteit - Individu niet als vrije burger maar
vertegenwoordigd een risico
- Proportionaliteit = ernst van de straf (gevaarsnotie)
afgewogen met het misdrijf → De
strafmaat ligt vast - Risicodenken
- Gelijkheidsbeginsel = zelfde misdrijf = - Straf = bescherming van de
dezelfde straf maatschappij
- Oordeel des onderscheid = keuze - Kijken naar het individu ipv het misdrijf
maken tussen goed/fout of de ernst ervan → individualisering
van de straf
1.3. Wet op de kinderbescherming
Examenvragen
● De wet op de kinderbescherming is een typisch product van het sociaal verweer
● De kenmerken van de wet op de kinderbescherming passen volledig in het sociaal verweer
● In het afstappen van het klassieke strafrecht en overstappen naar het sociaal verweer.
1.3.1. Wet van 15 mei 1912
- Minister van justitie begin 20ste eeuw: wet van 1912 doorgehaald → Carton de Wiart
- Een eigen soort recht, specifiek voor jongeren/kinderen/minderjarige
- De nieuwe rechter wordt ingevoerd en is een sociaal verweer rechter
- Nieuwe magistraat ingevoerd
- Eigen soorten principes, een eigen soorten manieren van doen en eigen soorten magistraten.
- Preventief-interventionistisch idee (we gaan vroeg ingrijpen)
- Centraal = belang van het kind
- Belang vh kind kan ingevuld worden met een soort algemeen belang: voorkomt dat → preventie
doelstelling
- JR nemen beslissingen in het belang vh kind, als je hier tegenin gaat heb je een probleem omdat je
niet kan zeggen dat de rechter niet in het belang vh kind denkt.
- Idee is → ingrijpen via gerechtelijke ingrepen
- Daarom: kinderbescherming!
- Kinderbescherming maar geen sociale bescherming dwz geen kinderbijslag, geen
hulpverleningscentra, geen officiële weg om aan hulpverlening te geraken → zit niet in het wetgevend
kader)
3
, 1.3.1.1. A-typische strafrechter
- Kinderrechter = strafrechter
- Kan alles beslissen, heeft veel discretionaire bevoegdheid (krijgt nieuwe bevoegdheden, alle fasen vd
procedure is voor eenzelfde rechter)
- kinderrechter = onderzoeksrechter, vonnisrechter, strafuitvoeringsrechter in 1
- Hij kan vrij beslissen welke maatregelen hij/zij oplegt
- Hiermee wordt gelijkheid (principe klassieke strafrecht) overboord gegooid).
- Ook proportionaliteit (link tussen gedrag en strafmaat) wordt losgelaten
- Sinds 1912 worden kinderen niet meer gestraft, wat ze ook zeggen (juridisch) → beschermingsmodel
- Men grijpt in om de mija te beschermen in eigen belang en in belang van maatschappij
- Iedereen treedt op in het belang vh kind
- Op deze manier krijgt men een confessionele rechtspraak (= systeem van paternalisme,
volwassen weten het belang van het kind) → rechter wil doordringen in geest vd mija
1.3.1.2. Wie zijn de kinderen van de kinderbescherming (= interventiegronden)
- Wangedrag tot 18 jaar
- Misdrijf omschreven feit tot 16 jaar
- Strafrechtelijke meerderjarigheid
- 16 ⇔ geen OO
- Geen straffen → maatregelen!!!
- Landlopers en bedelaars tot 18 jaar
- Pre Delinquentie: prostitutie, ontucht, handeling of bezigheden die kunnen leiden tot bedelarij,
landloperij of delinquentie tot 16 jaar
- Overtreding leerplicht 6-14 jaar
- Niet “het ongelukkige kind” !!
⇒ Gericht op problematische minderjarigen
1.3.1.3. Welke kinderbeschermingsmaatregelen
Ten aanzien van minderjarige:
- Berisping “dat mag niet”
- plaatsing: particulieren, privé instellingen, openbare instellingen → weghalen uit milieu
- Terbeschikkingstelling van de regering → duurt heel lang tot in de meerderjarigheid
Ten aanzien van ouders:
- Geen bevoegdheid van de kinderrechter
- De KR kan zelf geen beslissingen nemen tav ouders
- Ontzetting uit ouderlijke macht → Rechtbank van eerste aanleg
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Cvdhahaha. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
