College aantekeningen
College 2 - Democratische legitimiteit en de rol van politici
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Samenvatting college 2 met alle opmerkingen van de docent.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: sarawentink • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
College 2 – Verbindend management van Interactieg Bestuur1. Democratische legitimiteit en de rol van politici
Leerdoelen college
1. Verschillende modellen van democratische legitimiteit;
2. Roldilemma’s van politici in relatie tot interactief bestuur te analyseren en
verklaren;
3. Verschillende strategieën te bespreken om interactieve governance processen te
verbinden aan de instituties van de representatieve democratie.
In deze kennisclip kijken we naar de legitimiteit van interactief bestuur en de rol die politici daarin
spelen. Vorig college hebben we besproken dat om de competenties van interactief bestuur waar te
maken juist het managen van dit soort processen heel belangrijk is. Vandaag bekijken we de rol die
politici in dit management kunnen spelen.
We gaan kort de theorie bespreken rondom hoe je de democratische legitimiteit kan beoordelen en
vergroten en hoe je als politicus in dit soort complexe processen je kan opstellen en welke uitdagingen
daarbij komen kijken.
1. Modellen van democratie
1. Representatieve democratie
o Besluit legitiem als het is genomen door gekozen
vertegenwoordigers
2. Participatieve democratie
o Besluit is legitiem als het is genomen en geïnformeerd is door
belanghebbenden
3. Zelforganiserende democratie
o Besluit is legitiem als het is genomen door maatschappelijke
partijen en burgers
In de literatuur worden grofweg drie modellen van democratie beschreven: de representatieve
democratie, de participatieve democratie en d zelforganiserende democratie.
Binnen de representatieve democratie, ook wel de indirecte democratie genoemd, wordt
besluitvormingsmacht en het afwegen van waarden en belangen gedelegeert aan gekozen
vertegenwoordigers. Deze vertegenwoordigers worden gekozen door burgers die stemmen op
politieke partijen en personen gebaseerd op bepaalde partijeprogramma’s en beloftes. Het wordt
gezien als een effectieve procedure om collectieve besluiten te nemen in lijn met de uiting van de wl
van het volk. Binnen dit model is een besluit legitiem als het is genomen door gekozen
vertegenwoordigers. De bron van legitimiteit is dus politieke verantwoording en representatie.
Ten tweede heb je de participatieve democratie waarbij belanghebbenden de mogelijkheid krijgen om
te adviseren en te delibereren/overleggen over het beleid en processen. Per project of beleidsvoorstel
wordt een participatief proces georganiseerd om de belangen, perspectieven, problemen en
oplossingen te bediscussieren. Binnen dit model is het belangrijk dat de kwaliteit van die
deliberatie/overleg goed is en dat er ook een open en inclusieve manier is om onderwerpen te
,bespreken. Het besluit is an legitiem als het genomen is en geinformeerd is door belanghebbenden,
met een bron van legitimiteit, dan de inclusieve deelname, kwaliteit van deliberatie en transparantie.
Derde model van democratie die we in dit vak hanteren is zelforganiserende democratie. Hier
mobilieren burgers en organisaties dus eigenlijk van onderop. Ze nemen zelf het initiatief om met
publieke vraagstukken diensten om te gaan en te regelen. Burgers en organisaties werken samen,
nemen het voortouw en komen in actie als het gaat om het ontwerp en de uitvoering van
beleidsprojecten en die dienstverlening. De overheid is hierbij meer op de achtergrond. Het besluit is
dan legitiem als het genomen wordt door maatschappelijke partijen en burgers met als bron van
legitimiteit: reciprociteit, solidariteit en responssiviteit.
1. Democratische legitimiteit
• Algemene definitie legitimiteit: de bereidheid van actoren om een
besluit te accepteren los van de precieze inhoud van dat besluit
(Luhmann, 1975)
• Tyler (2006, 376) conceptualiseert legitimiteit als ‘’the beliefs that
authorities, institutions, and social arrangements are appropriate,
proper and just.’’
• De acceptatie resulteert niet direct uit de inhoud van het besluit
maar uit de manier waarop het besluit tot stand is gekomen: door
bepaalde gezaghebbende organisaties, procedures of personen
(Connelly et al., 1996; Klijn and Edelenbos 2012).
Wat is dan democratische legitimiteit? De algemene definitie (volgens Luhman) hiervan is: de
bereidheid van actoren om een besluit te accepteren los van de precieze inhoud van dat besluit.
De acceptatie resulteert niet direct vanuit de inhoud van het besluit, maar juist uit de manier
waarop het besluit tot stand is gekomen. Bijvoorbeeld door bepaalde gezaghebbende
organisaties, procedures of personen.
In de VS zag je dat de uitslag van verkiezingen in twijfel wordt getrokken. Sommige burgers en
Trump zelf twijfelde dus aan de legitimiteit van het besluit.
2. Politiek leiderschap in interactief bestuur
Nu we weten wat legitimiteit betekent en
welke verschillende opvattingen er zijn van
legitimiteit, gebaseerd op de modellen van
democratie, kunnen we een brug maken naar
politiek leiderschap binnen complexe
interactieve systemen.
Van politiek leiderschap worden andere
dingen verwacht als je kijkt vanuit die drie verschillende modellen van democratie.
Binnen het representatieve model van democratie gaat het om de representatie van burgers. Politici
maken hier gebruik van regels, sturing, ze bepalen het spel en maken beleid.
, Binnen het participatieve model van democratie nemen ze meer een kader-stellende rol in. Ze
begeleiden het spel tussen actoren en organiseren participatie. Het monitoren op gestelde doelen en
kaders is hier belangrijk.
Binnen het zelforganiserende model op democratie is het juist de rol van politici om publieke waarde
veilig te stellen. Er wordt dus gekeken of zelforganisatie bijvoorbeeld niet leidt tot uitsluiting. Het
faciliteren en maken en geven van ruimte is hierbij erg belangrijk. Interactief politiek leiderschap richt
zich vooral op het delen van de macht en niet enkel op het hebben van ‘power over’ maar op ‘the
power to’. Dit zie je ook terug in het hoofdstuk. Het is belangrijk dat politici het idee loslaten om de
interactieve governance arena te beheersen. Ze moeten juist wat meer een metagovernance-rol
oppakken. Hierover zo meteen meer.
2. Politiek leiderschap in interactief bestuur
• Interactief politiek leiderschap:
o ‘’a strategic effort to engage relevant and affected members of the political
community in the formation and implementation of political visions, strategies, and
policy solutions. Interactive political leaders design collaborative policy-making
arenas, participate in collaborative policy-making and authorize policy outputs and
outcomes.’’
▪ Politici moeten het idee loslaten om de IG arena te beheersen
▪ Van soevereine besluitvormers naar een meer faciliterende rol als politieke meta-governor
Hier zie je de definitie van interactief politiek leiderschap.
We gaan eerst een case bekijken waar politici hebben geprobeerd om meer die metagovernance-rol
te pakken. Dit ging niet zo gemakkelijk. Wat we in die case zagen (zie ook artikel die we hebben
gelezen) is dat het voor politici erg lastig is om volledig in de rol te zitten, dus om die ‘power with’ wat
je in deze definitie terugziet. Omdat je er zit als politicus binnen de representatieve democratie is het
toch wel lastig om je rol al blijvend te innoveren.
2. Politiek leiderschap in interactief bestuur
Waar gaat die case dan over? De lokale gemeenschap
verzette zich tegen plannen van de provincie om bepaalde
plattelandswoningen te bouwen in het poldergebied links van
Rotterdam. Na allerlei protesten kwamen de gemeente en de
burgers overeen dat e burgers het gebied mochten
herinrichten en onderhouden.
Het geven van zo’n rol aan burgers is best innovatief. Politici moesten hun rol verschuiven naar ‘het
delen van power’ met het collectief. Echter was dit voor politici toch op de lange termijn lastig. Ze
vielen namelijk terug op hun traditionele rol gerelateerd aan de representatieve democratie. Die
nieuwe rol beklijfde dus niet.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margotvanHouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen