Identiteit en de diverse mens
Belle Derks kennisclip: sociale en organisatie psychologie
Identiteit:
- Personal identity: personal history, age, character, personal achievements, hobbies
- Social identity: gender, nationality/ethnicity, religion, age groups, collective history
Invloed van stereotypen. Hoe kunnen we diversiteit en inclusie vergroten? Doelgroepen zijn
zichtbare diversiteit (gender/etniciteit etc) en onzichtbare diversiteit (thuissituatie/werkstijlen etc.)
Methoden:
- Vragenlijsten, interviews
- Experimenteren (lab en in organisaties)
- Dagboekstudies
Sterke punten discipline:
- Kijken naar interactie tussen persoon en omgeving: systeembenadering
- Goed in identificeren van mechanismes
- Inzichten die toepasbaar zijn in werksituaties
- Concrete toepassingen, en samenwerkingen met organisaties
Beperkingen/grenzen discipline:
- Minder kennis over het systeem zelf (hoe werken organisaties, regelgeving, beleid?)
- Studies vaak kleinschalig (minder goed in beschrijven van situatie)
Logische samenwerkingen:
- Klinische psychologie (burn-out/depressies)
- Ontwikkelingspsychologie (hoe ontstaan stereotypen, waarom kiezen jongens vaker beta
studies?)
- Neuropsychologie
- Sociologie (kennis van systeem, representatieve systeemproeven), rechten, bestuurskunde
Jaap Denissen kennisclip: persoonlijkheidspsychologie
Identiteit = centraal onderzoeksgebied. Gezien als ‘laag’ van de persoonlijkheid.
- Antwoord op de vraag ‘wie ben ik’
- Maken van keuzes, bv ‘wat wil ik later worden’
Diversiteit = persoonlijkheid als unieke combinatie van individuele verschillen.
- Die verschillen noemen we ‘trekken’.
- Verschillen in hoe mensen op omgeving reageren. Zulke verschillen kunnen (maar hoeven
niet) cultureel bepaald te zijn
Vraagstukken: welke dimensies van persoonlijkheid zijn er? Hoe hangen levensverhalen samen met
factoren? Hoe verandert persoonlijkheid gedurende het leven?
,Doelgroepen: heel breed! Veel adolescenten en jonge volwassenen. Maar ook klinische groepen.
Cross-cultureel onderzoek.
Methoden:
- Vragenlijsten
- Interviews
- Smartphone onderzoek
- Observatie onderzoek
Sterke punten discipline:
- Focus op de mens, het individu
- Veel methodologische expertise
- Centrale positie in het netwerk van psychologische kennis
Beperkingen/grenzen discipline:
- Hoog abstractie niveau
- Blijft vaak hangen in vragenlijsten van brede eigenschappen
- Omgevingsfactoren minder in beeld (al zijn er wel nieuwe ontwikkelingen!)
Haza Rahim kennisclip: Klinische psychologie
Identiteit = aspecten van het zelf, gevormd door persoonlijke factoren (bv persoonlijkheid) en de
sociale omgeving (cultuur, normen, waarden)
- Vragen als ‘wie ben ik’ en ‘waar hoor ik bij’ zijn essentiële vragen
- Wisselwerking tussen identiteitsaspecten (self-efficacy, cultureel identiteitsconflict, self-
concept clarity, zelfwaarde) en psychisch welbevinden
Diversiteit = unieke combinaties van persoonlijke (persoonlijkheid, aanleg) en sociale factoren
(systeem, cultuur) die mensen krachtig en kwetsbaar kunnen maken in relatie tot mentale
gezondheid.
- Verschillen tussen mensen in hoe wordt omgegaan met stressvolle situaties (coping),
draagkracht (bv veerkracht) en kwetsbaarheid (adversity) voor psychologische symptomen
Vraagstukken: welke individuele en omgevingsfactoren hangen samen met psychologisch
welbevinden? Wat zijn factoren die iemand kwetsbaar maken voor ontwikkelen van psychische
klachten? Welke interventies/therapieën zijn het meest effectief?
Doelgroepen: meestal (jong)volwassenen, (sub)klinische groepen en gezonde populatie, kwetsbare
groepen in de maatschappij
Methoden:
- Vragenlijsten
- Interviews
- Experimenteel onderzoek
- Observatie (visueel/auditief)
Sterke punten discipline:
- Individu context
, - Kennis over normale en abnormale ontwikkeling
- Samenwerking met andere disciplines
Beperkingen/grenzen discipline:
- Constructen zijn soms abstract/moeilijker meetbaar (bv identiteitsconflict)
- Een individu is meer dan klachten – holistisch perspectief belangrijk
- Persoonlijkheidsleer, culturele psychologie, ontwikkelingspsychologie
Anouk Keizer en Chris Pfaffen kennisclip: psychologische functieleer
Identiteit is niet echt een thema, want het gaat vaak over cognitieve functies.
Diversiteit vind de meeste aansluiting. Verschillen tussen mensen, hoe iemand op een bepaalde
cognitieve taak reageert. Meestal geïnteresseerd in de cognitieve functie (bv spraakproductie), juist
niet geïnteresseerd in de verschillen tussen mensen, maar hoe het in de mens werkt.
Vraagstukken: cognitieve functies. Bv wat kan een leerling aan?
Methoden:
- Intelligentietesten
- Instrumenten: RT taken
- Hoe wordt het geïnterpreteerd? Wat doe je met het resultaat?
Sterke punten discipline:
- Je kunt geen invloed uitoefenen op hoe je aan het reageren bent. Heel objectief.
Beperkingen/grenzen discipline:
- Kritiek: onderzoek gebruik maakt van studentpopulatie. Uitspraken over cognitieve functie,
maar onderzocht bij bepaalde groep proefpersonen.
- Buiten disciplines psychologie samenwerken alleen met medici en biologen
HC1 artikel 1:
Persoonlijkheidspsychologie: Literatuur McAdams & Pals (2006)
Integratieve kijk op persoonlijkheid
The big five: extraversion (vs. introversion), neuroticism (negative affectivity), conscientiousness,
agreeableness, and openness to experience. zou niet de enige bijdrage moeten zijn van
persoonlijkheidspsychologie, er is meer.
Nu boeken persoonlijkheidspsychologie vaak ingedeeld op 2 manieren:
1. Theorieën naast elkaar. Bv Freud met id en ego. Als het waren ‘kiezen’ welke theorie je het
mooiste vind.
2. Veel onderzoeken maar geen overkoepelend antwoord die het onderzoek verklaart.
Beide geen integratieve aanpak!!
In dit artikel: 5 principes die een nieuw framework vormen voor onderzoek en theorieën in
persoonlijkheidspsychologie en verklaren van ongelijke bevindingen tussen personen in verschillende
velden van de psychologie.
Principe 1: Evolutie en de menselijke natuur
, - Menselijke levens zijn individuele variaties op een algemeen evolutionair design
- Verschillende theorieën over de gemeenschappelijke onderdelen van de mens
- Evolutionaire theorie moet de eerste principes bieden voor wetenschappelijk begrip van
mensen, omdat het onzinnig is om over een soort te spreken met typische karakteristieken
uit de menselijke natuur zonder te bedenken hoe en waarom deze zijn ontwikkeld.
- Iedere mens is dus een variatie op basis design, door natuurlijke selectie. Maar wat is dat
design?
- De menselijke natuur is een constructie van los georganiseerde modules, elk ontworpen door
natuurlijke selectie om een probleem in adaptatie op te lossen dat teruggeleid kan worden
naar overleven en voortplanten.
- Binnen deze adaptaties onderscheiden mensen zich van andere soorten door cognitieve
programma’s en potenties die dit mogelijk maken, zoals plannen, samenwerken, voorspellen,
taalontwikkeling en het creëren van cultuur.
- Deze soort-typische universele dingen, ontworpen door evolutie, is het eerste level van
persoonlijkheid. Een onderdeel van dit level is psychologische basisbehoeften: autonomie,
verbondenheid, competentie.
- Universele design heft voordeel voor fitness voor groepsleven in de EEA (environment of
evolutionary adaptedness).
- Mensen nemen zelf verschillen waar die opvallen in de groep. De meest opvallende
variaties, die opvallen bij mensen op dezelfde manier in verschillende culturen, zouden
gezien kunnen worden als een kern set van dispositionele trekken.
Principe 2: de dispositionele handtekening
- Variaties op een kleine set van brede dispositionele trekken betrokken bij het sociale leven
vormen het meest stabiele en herkenbare aspect van psychologische individualiteit.
- Trekken zijn brede dimensies van individuele verschillen tussen mensen, consistent en
continu in gedrag, gedachten en gevoel over situaties en over tijd.
- Person-situation debate: is gedrag meer situatie specifiek (contingent) of meer cross-
situationeel consistent (traitlike). Van dit debat geleerd dat persoonlijkheidspsychologie niet
zonder trekken kan.
- Nieuwe ontwikkelingen:
Onderzoek wees uit dat trekken verschillen in gedrag voorspellen en uitkomsten in leven
voorspellen.
Onderzoek wijst ook uit dat trekken stabiel zijn over tijd bij volwassenen.
Trekken zijn erfelijk. Trekken zijn minstens voor de helft genetisch.
Individuele verschillen van sommige trekken zijn gerelateerd aan brein systeem. BAS aan
extraversie. Neuroticisme aan BIS.
The Big Five lijkt in onderzoek goed alle trekken samen te vatten.
- De Big Five schema kan een evolutionair gegronde ‘psychologie van de vreemde’ bieden.
Inschatten mensen bij de eerste ontmoeting. Een begrijpelijk systeem voor het organiseren
van basis psychologische persoonlijkheidstrekken die bewezen verschillen veroorzaken in het
sociale leven.
Principe 3: karakteristieke adaptaties
- Voorbij dispostitionele trekken, verschillen menselijke levens ten opzichte van een grote
verscheidenheid aan motivationele, sociaal-cognitieve en ontwikkelings adaptaties, in
context van tijd, plaats en sociale rol.
, - Karakteristieke adaptaties zijn: motieven, doelen, plannen, strategieën, waarden, schema’s
etc. zitten in tussen generale trekken en specifiek gedrag.
- Geen vaste organisatie zoals big five, meer veranderbaar over tijd dan trekken, meer
geïmpliceerd in alledaagse dynamieken. Meer ‘doen’ dan ‘hebben’ van trekken.
- In begin 20e eeuw weinig aandacht voor brede trekken. Ze legden de nadruk op motivatie,
gedrag, schema’s, coping, individuele adaptatie aan de sociale wereld etc. Veel vragen die zij
toen stelden beantwoorden persoonlijkheidspsychologen nu door onderzoek naar
karakteristieke adaptaties.
- Onderzoek naar links tussen dispositionele trekken en karakteristieke adaptaties. Bv.
sommige doelen die correleren met bepaalde Big Five trekken, maar ze classificeren elkaar
niet.
- Characteristic adaptation: specifieke patronen van gedrag die beïnvloed worden door
dispositionele trekken en situationele variabelen. Maar karakteristieke adaptaties zijn niet zo
simpel als bijproducten van interactie tussen trekken en omgeving. Ze worden geactiveerd
als respons op en gevormd door de alledaagse eisen van het sociale leven. Dat ze in
specifieke contexten zijn en sneller veranderen over tijd maakt ze NIET minder belangrijk
voor persoonlijkheid dan dispositionele trekken.
- Als trekken een omtrek tekenen van menselijke individualiteit, vullen karakteristieke
adaptaties wat details in. Trekken is ‘wat voor soort persoon is het’ en adaptaties is ‘wie is de
persoon’.
Principe 4: levensverhalen en de uitdaging van moderne identiteit
- Voorbij dispositionele trekken en karakteristieke adaptaties, variëren menselijke levens ten
opzichte van de integratieve levensverhalen of persoonlijke perspectieven, het construct van
het individu om betekenis en identiteit te maken in de moderne wereld.
- Perspectieven (narratives) suggereren dat mensen hun eigen levens construeren als
doorlopende verhalen en dat deze helpen om identiteit en gedrag te vormen en te
integreren in moderne sociale leven.
- Narrative identity: het verhaal dat de persoon probeert gaande te houden. Geïnternaliseerd
en evoluerend narratief van de zelf die verleden en toekomst bevat in een coherent geheel
om het leven met eenheid en betekenis te verzorgen.
- Narratieven geven het individuele leven zijn unieke en cultureel verankerde betekenis.
- Onderzoek: episodisch geheugen, autobiografisch redeneren, self-storytelling etc.
- Onderzoek naar narratieve identiteit bij persoonlijkheids psychologie: identificatie van
structurele karakteristieken en inhoudsthema’s in levensverhalen, en onderzoeken van
relaties tot trekken, motieven en mentale gezondheid. Er zijn verschillende relaties met
trekken. McAdams ontdekte een constellatie van thema’s (redemptive self: talentvolle
protagonist met verbeterde psychologische toestand, zorgt voor productief en pro sociaal
volwassen leven) die prevalent is in de levensverhalen van Amerikanen.
- Het proces van levenservaring in een betekenisvol narratief stoppen, heeft invloed op
psychologische groei, ontwikkeling, coping en welzijn. DUS verhaal over ervaringen kunnen
vertellen/schrijven, zorgt voor betere uitkomsten.
- De rijke textuur van menselijke individualiteit is het beste vastgelegd door intensief
onderzoek naar het individuele levensverhaal. Maar er bestaan ook vaak voorkomende
patronen in levensverhalen binnen culturen.
- Een volledige boekhouding van het leven van een persoon heeft onderzoek nodig naar het
unieke patroon van dispositionele trekken, karakteristieke adaptaties en levensverhaal die
