Samenvatting van alle verplichte literatuur (boek + aanvullende teksten), opfrisvideo, kort de verplichte arresten en alle 6 de colleges. (Een college is in het Engels!)
Doorwerking van Europees recht in nationale rechtstelsels
Video doorwerking van Europees recht (opfrisvideo)
We onderscheiden drie verschillende wijzen van ‘doorwerking’ oftewel wijzen waarop het
Unierecht effecten kan sorteren in de nationale rechtsorde:
1. Conforme interpretatie (een bepaling van nationaal recht dien zoveel mogelijk te worden
uitgelegd in het licht van de bewoordingen en doelstellingen van Unierecht)
2. Rechtstreekse of directe werking
3. Staatsaansprakelijkheid
Voorrang van EU-recht:
- Costa/ENEL (EU recht heeft altijd voorrang op nationaal recht) en verklaring nr. 17 bij het
Verdrag van Lissabon
- Consequenties van voorrang van EU-recht: Het is niet mogelijk om tegen EU-recht in te
gaan met een nationaal wettelijk voorschrift van een latere datum. Zou dat wel kunnen dat zou
de interne markt gevaar lopen.
Directe werking van EUR-recht:
Particulieren ondernemingen kunnen zich via de nationale rechter verweren tegen schending
van hun door de Europese Unie toegekende rechten.
,Costa/ENEL gaat echt over een conflict tussen Unierecht en het nationaal recht van de
lidstaten. Van Gend & Loos is meer specifiek van de nationale rechter.
Kan een particulier rechte ontlenen aan de Verdragen? (art. 12 EEG = art. 25 EG thans art. 30
VWEU).
Het Hof zei het verdrag niet alleen een verdrag is tussen staten maar ook particulieren. Het
Hof heeft dit ook nog uitgewerkt door kenmerken van de supranationale rechtsorde te
behandelen. De lidstaten en particulieren hebben een stukje van hun soevereiniteit
overgedragen. Particulieren kunnen de rechten die zij aan de verdragen ontlenen uit eigen
hoofde geldig maken.
Zo ja, moet de Nederlandse rechter dat handhaven?
Wel als er sprake is van een duidelijke, nauwkeurige en onvoorwaardelijke verplichting. Dus
wel extra criteria. Dit is het geval bij artikel 30 VWEU.
Directe werking van secundair recht
- Verordening: rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.
- Bepalingen van een verordening hebben rechtstreekse werking als ze onvoorwaardelijk en
voldoende duidelijk en nauwkeurig zijn.
- EU-richtlijnen moeten worden omgezet in nationaal recht. De EU-richtlijn is een ‘bindende
instructie’ van de EU aan een lidstaat om de nationale wetgeving aan te passen zoals
aangegeven in de EU-richtlijn. De particulier kan zich na omzetting beroepen op nationaal
recht. Richtlijn is niet als zodanig gericht tot particulieren.
- Echter EU-richtlijn die niet op tijd, onvolledig of onjuist is omgezet kan wel
rechtstreekse/directe werking hebben.
Direct werkende bepalingen
Verplichtingen voor lidstaten:
- Bijvoorbeeld art. 30 VWEU, art. 21 lid 1 VWEU
- Bepalingen van richtlijnen
- Arrest Wells
Verplichtingen voor particulieren:
- Art. 101 VWEU, art. 102 VWEU
- Richtlijn (gericht tot lidstaten) kan uit zichzelf (zonder omzetting) geen verplichtingen aan
particulieren opleggen
- Arrest Faccini Dori
- Arrest Kolpingshuis
Verplichtingen voor zowel lidstaten als particulieren:
- Art. 157 lid 1 VWEU
- Arrest Defrenne/Sabena II
- Arrest Marshall
,Conforme interpretatie
Als sprake is van onverenigbaarheid van een nationale rechtsregel met een regel van
Unierecht, hoef je als rechter niet altijd de nationale regels buiten toepassing te laten. In de
rechtspraktijk blijkt vaak mogelijk om de nationale regels anders te interpreteren, waardoor
het conflict tussen EU-recht en nationaal recht kan worden opgelost.
Er zijn wel een paar beperkingen bij conforme interpretatie:
- Rechtszekerheidsbeginsel
- Geen ‘contra legem’ (Arrest Kolpinghuis)
- Eerbieding grondrechten
Lidstaten zijn aansprakelijk voor de schade
- Arrest Francovich
- Effectieve rechtsbescherming
- Art. 4 lid 3 VEU
Voorwaarden om schadevergoeding te krijgen van de lidstaat (arrest Francovich):
- Geschonden EU-regel heeft de bedoeling om aan particulieren rechten toe te kennen
- Gekwalificeerde schending van EU-recht
- Causaal verband tussen schending EU-recht en de door de benadeelde geleden schade
, Week 1 Federale rechtsorde
Literatuur
PowerPointpresentatie Introductie: de verhouding tussen EU-recht en nationaal recht
Bij Unierecht wordt onderscheid gemaakt tussen primair recht, secundair/afgeleid recht en
andere normen die de rechtspraak heeft aanvaard als algemene beginselen voor de rechtsorde.
Afgeleid Unierecht omvat de wetgevende en andere handelingen van de instellingen, meestal
in de vorm van een Unierechtelijk instrument (zie artikel 288 VWEU), en tevens de
internationale overeenkomsten die de Unie sluit.
De plaats van het Unierecht in de nationale rechtsordes = een vraag die in principe behoort tot
het Unierecht zelf (Van Gend & Loos). Om de volle werking van Unierecht te verzekeren
heeft het Hof van Justitie eisen ontwikkeld waaraan nationale rechtsordes moeten voldoen.
Het beginsel van voorrang van Unierecht werd voor het eerst geformuleerd in de zaak
Costa/ENEL.
Aan het Unierecht mag geen afbreuk worden gedaan door ‘enig voorschrift van nationaal
recht’. Dat betekent dat Unierecht ook voorrang heeft op ‘beginselen van het constitutioneel
bestel van een lidstaat’. Beginselen die gemeen zijn aan de constitutionele tradities van de
lidstaten (democratie, grondrechten, rechtsstaat) dienen door de Unie te worden geëerbiedigd.
Als een nationale rechtsregel in conflict komt met Unierecht moet de nationale rechtsregel
wijken. De nationale rechtsregel behoudt haar gelding alleen voor die aspecten die de
Unienorm onaangeroerd heeft gelaten. Wanneer de toepassing van een nationale norm dreigt
te leiden tot een conflict met de Unienorm, moet worden onderzocht of de normen niet zo
uitgelegd kunnen worden en toegepast dat het conflict kan worden vermeden. Nationaal recht
moet in de lidstaten zo worden uitgelegd dat het in overeenstemming is met de eisen van het
Unierecht (artikel 4 lid 3 VEU). De rechter heeft daarom plicht tot uitlegging van het
nationale recht conform het Unierecht. De plicht tot Unierecht conforme uitleg van nationaal
recht vindt zijn begrenzing in algemene beginselen van Unierecht: rechtszekerheidsbeginsel,
legaliteitsbeginsel en het verbod van terugwerkende.
Niet-toepasselijkheid van strijdige normen/Arrest Simmenthal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AiméeA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
