BEGRIPPENLIJST INLEIDING IN DE PSYCHOLOGIE BEGRIPPEN PERIODE 1
HOOFDSTUK 1: GEEST, GEDRAG EN PSYCHOLOGISCHE WETENSCHAP
1.1
Psychologie: wetenschap van gedrag en mentale processen
Experimenteel psycholoog: psycholoog die onderzoek doet naar elementaire psychologische processen – in
tegenstelling tot een toegepaste psycholoog
Docent psychologie: psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op bijvoorbeeld een hbo- of
bacheloropleiding aan een universiteit
Toegepast psycholoog: psycholoog die de door experimenteel psychologen vergaarde kennis gebruikt om
problemen van mensen op te lossen
Psychiatrie: een medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale stoornissen
Pseudopsychologie: niet-onderbouwde psychologische aannamen die als wetenschappelijke waarheden
worden gepresenteerd
Vaardigheden voor kritisch nadenken: boek legt de nadruk op 6 kritische denkvaardigheden, gebaseerd op de
volgende vragen: Wat is de bron? Is de bewering redelijk of extreem? Wat is het bewijsmateriaal? Kan de
conclusie zijn beïnvloed door bias? Worden veelvoorkomende denkfouten vermeden? Zijn voor het oplossen
van het probleem verschillende invalshoeken nodig?
Anekdotisch bewijsmateriaal: getuigenissen die de ervaringen van iemand of enkele personen schetsen, maar
ten onrechte voor wetenschappelijk bewijs worden aangezien
Bias: een vooroordeel, vervorming of vertekening van een situatie, meestal op basis van persoonlijke
ervaringen en waarden
Emotionele bias: de neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en gevoelens, in plaats van op een
rationele analyse van het bewijsmateriaal
Confirmation bias (bevestigingsbias): de neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te negeren
of te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het wel mee eens bent
1.2
Biologisch perspectief: het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag zoekt in het functioneren
van de genen, de hersenen, het zenuwstelsel en het hormoonstelsel
Neurowetenschap: het vakgebied dat zich richt op begrip van hoe de hersenen gedachten, gevoelens,
motieven, bewustzijn, herinneringen en andere mentale processen creëren
Evolutionaire psychologie: een relatief nieuw specialisme in de psychologie dat gedrag en mentale processen
beschouwt op basis van hun genetische aanpassingen aan overleving en voortplanting
Introspectie: beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen
Structuralisme: historische stroming binnen de psychologie die de basisstructuren van de geest en de
gedachten trachtte te ontrafelen. Structuralisten zochten de “elementen” van de bewuste ervaring
,Functionalisme: historische stroming binnen de psychologie die meende dat psychische processen het beste
begrepen kunnen worden in het licht van hun adaptieve nut en functie
Cognitief perspectief: een van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de nadruk ligt op
mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van informatieverwerking
Behaviorisme: een historische school die ernaar streefde om van de psychologie een objectieve wetenschap te
maken die zich alleen op gedrag richtte (en niet op mentale processen)
Behavioristisch perspectief: een psychologische invalshoek die de bron van onze handelingen zoekt in stimuli
vanuit de omgeving, in laats van innerlijke mentale processen
Perspectief Idee Wat bepaalt gedrag? Wie?
Biologisch perspectief Het lichaam kan apart De hersenen, zenuwstelsel, René Descartes
van de geest worden endocriene stelsel en
bestudeerd genen
Cognitief perspectief De wetenschappelijke Iemands unieke patroon Wilhelm Wundt en
methode kan worden van waarnemingen, William James
gebruikt om de geest te interpretaties,
bestuderen verwachtingen,
overtuigingen en
herinneringen
Behavioristisch Psychologie moet de De prikkels in onze John Watson en B.F.
perspectief wetenschap van omgeving en de Skinner
observeerbaar gedrag voorgaande consequenties
zijn, niet van mentale van ons gedrag
processen
Perspectief van de Psychodynamische Processen in onze Sigmund Freud
gehele persoon (“whole psychologie: onbewuste geest
person”) persoonlijkheid en
psychische stoornissen
komen voort uit
processen van het
onbewuste
Humanistische Onze aangeboren behoefte Carl Rogers en
psychologie: om te groeien en ons Abraham Maslow
psychologie moet de potentieel zo goed mogelijk
nadruk leggen op te verwezenlijken
menselijke groei en
potentieel in plaats van
op psychische
stoornissen
Psychologie van Unieke De oude Grieken
karaktertrekken en persoonlijkheidskenmerke
temperament: n die in de tijd en in alle
individuen kunnen situaties consistent zijn
worden begrepen in
termen van hun
temperament en
blijvende
karaktertrekken
Ontwikkelingsperspectief Mensen veranderen als De interactie tussen Mary Ainsworth, Jean
gevolg van een erfelijkheid en omgeving, Piaget en vele
, interactie tussen die zich het hele leven door anderen
erfelijke eigenschappen uit in voorspelbare
en de omgeving patronen
Sociocultureel Sociale en culturele De kracht van de situatie Stanley Milgram,
perspectief invloeden kunnen de Philip Zimbardo en
invloed overstemmen vele anderen
van alle andere
factoren die gedrag
beïnvloeden
Biologisch perspectief richt zich op - Zenuwstelsel
- Endocriene stelsel
- Genetica
- Fysieke kenmerken
Behavioristisch perspectief richt zich op - Leren
- Beheersing van gedrag door de omgeving
- Stimuli en responsen – maar niet op
mentale processen
Ontwikkelingsperspectief richt zich op - Veranderingen in psychologisch
functioneren tijdens het leven
- Erfelijkheid en omgeving
Cognitief perspectief richt zich op - Mentale processen zoals gedachten, leren,
geheugen en perceptie
- De geest als een computerachtige
“machine”
- Hoe emotie en motivatie gedachten en
perceptie beïnvloeden
Whole-personperspectief omvat: - Het psychodynamische perspectief, dat zich
richt op onbewuste motivatie en psychische
stoornissen
- Het humanistische perspectief, dat zich
toelegt op geestelijke gezondheid en
menselijk potentieel
- Het perspectief van karaktertrekken en
temperament, dat persoonskenmerken en
individuele verschillen benadrukt
Socio-culturele perspectief richt zich op - Sociale invloeden op gedrag en mentale
processen
- Hoe individuen functioneren in groepen
- Culturele verschillen
Psychodynamische psychologie: een benadering die de nadruk legt op het begrijpen van het menselijk
functioneren in termen van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen en conflicten
Psychoanalyse: een benadering van de psychologie die is gebaseerd op de veronderstellingen van Freud, die de
nadruk legt op onbewuste processen. De term verwijst zowel naar Freuds psychoanalytische theorie als naar
zijn psychoanalytische behandelmethode
