INLEIDING IN DE PSYCHOLOGIE LEERJAAR 1 PERIODE 1 SAMENVATTING
WEEK 1 ZIMBARDO HFDST 1
WAT IS PSYCHOLOGIE
-Psyche -logos
Geest Studie
Psychologie is de wetenschap (logica) van het gedrag (alles wat zichtbaar is bij iemand; praten of bewegen) en
de psychische of mentale processen (spelen intern bij iemand af; ergens over nadenken of ergens op verheugen,
psychische processen die niet direct zichtbaar zijn bij anderen).
Groepen psychologen in categorieën
1. Docenten:
kunnen werkzaam zijn binnen hbo-opleiding of universiteit aan een opleiding psychologie, of een
aanverwante opleiding als orthopedagogiek
2. Experimenteel psychologen:
doen onderzoek (naar gerag van mensen) binnen de psychologie, bijvoorbeeld nieuwe
behandelmethode voor angstklachten, en of er minder mensen zijn gaan roken door de foto’s op
pakjes
3. Toegepaste psychologen:
passen de kennis toe die experimenteel psychologen gevonden hebben door middel van onderzoek.
Zijn heel erg bezig met het verklaren en beïnvloedden van het gedrag van mensen
Enkele specialisaties
- Arbeids- en organisatiepsychologen:
weten alles over mensen op de werkvloer, gedrag dat zij laten zien en hoe je de effectiviteit van
mensen kunt beïnvloeden
- Sportpsychologen:
kan een atleet helpen om goed te presteren
- Schoolpsychologen:
weten over wat er van invloed is op functioneren van leerlingen op school
- Klinisch psychologen:
kan een psychiatrische diagnose stellen en kan mensen met bepaalde diagnoses behandelen. Moet
naar uni en na uni nog paar jaar doorstuderen
- Forensisch psychologen:
weten alles over daders en slachtoffers van strafbare feiten
- Georonto psychologen:
weten alles over gezondheid en welzijn oudere mensen
,7 competenties (kennis en vaardigheden) binnen TP:
1. Asessen:
beoordelen van gedrag. Psychologisch onderzoek doen om gedrag te beoordelen en advies te geven.
bijvoorbeeld bij iemand die wil weten welke baan bij hem past. Intelligentietest afnemen en
beroepsinteresse vragenlijst afnemen.
2. Coachen en begeleiden:
gedrag beïnvloeden 1 op 1. Iemand komt met bijvoorbeeld de vraag dat hij/zij het moeilijk vindt om
voor zichzelf op te komen. Je leert allerlei (gespreks)technieken waarmee je iemand helpt een bepaald
gedrag te beïnvloeden.
3. Voorlichten:
bezig met het beïnvloeden van gedrag van een hele grote groep mensen. Bijvoorbeeld maken van
voorlichtingscampagne stoppen met roken.
4. Trainen:
beïnvloeden gedrag van groep die je voor je hebt, je leert hoe je goeie training maakt en hoe je deze
kan geven. Bijvoorbeeld mensen met faalangst.
5. Adviseren:
je leert hoe je advies geeft, bijvoorbeeld directeur met hoog ziekteaantal binnen zijn bedrijf. Welk
advies zou je hem kunnen geven om een bepaald gedrag van medewerkers te beïnvloeden
6. Onderzoeken:
je moet op hbo niveau onderzoek kunnen uitvoeren, vak SPSS. Als je gaat afstuderen ga je ook echt in
de praktijk onderzoek uitvoeren, bijvoorbeeld werknemerstevredenheid door interviews of
vragenlijsten afnemen. Uiteindelijk ga je ook advies geven en interventie maken.
7. Professioneel werken
GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGIE (/FILOSOFIE)
In de middeleeuwen werd het denken gedomineerd door de katholieke kerk. Die vond dat de geest en de ziel
losstaan van de natuurwetten en dat ze daarom niet onderzocht hoefden te worden. René Descartes
(rationalisme: het denken is de enige manier om aan wetenschap te doen) een filosoof en was de eerste die
veronderstelde dat de geest en de lichaam gescheiden waren (dualisme: dat de mens uit twee verschillende
dingen bestaat). Doordat hij dat zei, werd het mogelijk om menselijke processen te bestuderen. De geest was
nog het domein van de kerk. De menselijke waarneming bestond uit lichamelijke processen, door deze
scheiding van geest en lichaam kon je toch de menselijke en lichamelijke processen gaan bestuderen.
Rationalisme kreeg kritiek: denken was niet helemaal objectief. Een van de stromingen waarvan kritiek kwam
was empirisme (John Locke): wil zeggen dat je vooral onderzoek wil doen op basis van de werkelijkheid. Wat er
van de werkelijkheid uit is waar te nemen en te ervaren. Een ander belangrijk idee van John Locke is dat de
mens een “Tabula Rasa” was: een ongeschreven blad. Dat die door ervaring en opleiding alles nog moest leren
en zich ontwikkelde tot een persoonlijkheid en vaardigheden ontwikkelt.
Uit dualisme van rationalisme is biologisch perspectief (het psychologische perspectief dat de oorzaken van
gedrag zoekt in het functioneren van de genen, de hersenen, het zenuwstelsel en het hormoonstelsel) uit
voortgekomen. Empirisme is belangrijk geweest, we doen nu nog steeds empirisch onderzoek
(onderzoeksbenadering waarbij gegevens worden verzameld door middel van objectieve informatie uit de
eerste hand, gebaseerd op sensorische ervaring en observatie).
, GESCHIEDENIS VAN DE MODERNE PSYCHOLOGIE
Wilhelm Wundt 1832-1920
- Elementen van bewuste waarneming ontdekken: had als doel de elementen van onbewuste
waarnemingen te ontdekken. Ging als eerste wetenschappelijke experimenten doen met
proefpersonen, liet ze bijvoorbeeld lichtje zien en op een knopje drukken; onderzoek naar reactietijd.
- Introspectie: liet ze zo uitgebreid mogelijk beschrijven wat ze eigenlijk van binnen ervaarden en
waarnamen. Hun zintuiglijke en emotionele reacties moesten ze zo uitgebreid mogelijk beschrijven.
Edward Titchener 1867-1927
- Leerling van Wundt, die de ideeën van Wundt vanuit Duitsland meenam naar de VS. Hij was ook
geïnteresseerd in de elementen en structuren van de geest, dat werd het structuralisme genoemd.
- Structuralisme: structuren van de geest aan het licht brengen
William James 1842-1910
- Criticus van Wundt, was niet zozeer geïnteresseerd in de structuren.
- Functionalisme: functies van de geest/bewustzijn. Onthouden, bespreken, bedenken, taal en
geheugen.
- Tegenwoordig cognitief perspectief: een van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de
nadruk ligt op mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van
informatieverwerking.
- Ideeën afgeleid van Darwin 1809-1882: organismen zich aanpassen aan de omgeving.
- James vroeg zich af of dat ook voor mensen zou gelden. Een ander idee van Darwin dat hij erg
interessant vond waren zijn ideeën over emoties, die hadden volgens James ook een relatie met het
lichaam en gedrag van mensen. James deed onderzoek d.m.v. introspectie. Hij was ook de eerste die
het woord “psychologie” introduceerde. Hij schreef een boek en dat was de titel.
John Watson 1867-1927
Als reactie op functionalisme en structuralisme tegenbeweging: behaviorisme, zij gingen meer het empirische
idee aan dat je moest kijken wat er in de werkelijkheid gebeurde. Zei zeiden dat je alleen zekerheid kon krijgen
als je kijkt naar wat je kan waarnemen.
- Bestuderen van waarneembaar gedrag in plaats van bewustzijn
- Niet zozeer naar de geest kijken, dat was een “black box, wat je wel kon observeren was gedrag
- Relatie fysieke stimuli omgeving en respons opriepen bij organismen (levende wezens, mensen)
- Ook geïnteresseerd in consequenties van gedrag. Of mensen gedrag vaker vertoonden als ze er
beloning of compliment voor kregen. Het idee dat gedrag een consequentie oproept.
- Sociale omgeving zou invloed hebben op gedrag van mensen
- Andere belangrijke behavioristen: Skinner en Pavlov
ZES PERSPECTIEVEN BINNEN DE PSYCHOLOGIE
Perspectieven zijn invalshoeken vanuit waar we proberen gedrag te verklaren.
6 PERSPECTIEVEN (ZIMBARDO) VOLGEN UIT GESCHIEDENIS VAN PSYCHOLOGIE:
1. Biologisch (evolutionair & neurowetenschap) perspectief
Grondlegger: René Descartes maakte het mogelijk dat lichaam apart bestudeerd werd van de geest en dat er
aandacht was voor de invloed van de dingen die binnen ons lichaam gebeuren op het gedrag wat wij laten zien.
