Samenvatting van de leerdoelen van het vak Staat en Recht. Gebaseerd op de handleiding van het jaar . Uitwerking bevat geen antwoorden van opdrachten.
Voor een samenvatting van Burger en Recht & Jurist en Recht zie de andere documenten.
Staat en Recht
WEEK 1
Leerdoelen
1. Welke functies heeft recht in de samenleving:
- Het ordenen en uniformeren van menselijke gedragingen
- Het handhaven van regels door geschilbeslechting
2. Wat houdt het begrip staat in en betrek de kenmerken erin:
Een staat is een grondgebied waarop een gemeenschap van burgers woont waarover een
organisatie het hoogste gezag uitoefent.
- grondgebied, gemeenschap van burgers en gezag
3. Beschrijf de verschillen tussen de gecentraliseerde eenheidsstaat, gedecentraliseerde
eenheidsstaat, federatie en confederatie:
Gecentraliseerde eenheidsstaat: een overheidsverband oefent overheidsgezag uit. Alleen de
centrale overheid heeft overheidsgezag. Lagere overheden mogen alleen regels uitvoeren.
Frankrijk
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: meerdere overheidsverbanden oefenen overheidsgezag uit.
Lagere overheden hebben dus ook overheidsgezag. Lagere overheden mogen regels maken en
uitvoeren. Nederland
Federatie/bondstaat: verdeling van de staat in zelfstandige deelgebieden die samenwerken in
een groter overheidsverband. Ze creëren dus een centrale overheid om een grondwet te maken.
De zelfstandige bondstaten hebben ook een eigen regering en wetten. Duitsland en VS
- hebben altijd een grondwet
Confederatie/statenbond: soevereine staten werken op een of meerdere terreinen samen op
basis van een verdrag
- 3 soevereine staten sluiten een verdrag en op basis daarvan besluiten zij samen te werken.
- soeverein is zelfstandig
- De confederatie is de voorloper van de federatie. Vandaar dat je eigenlijk geen confederatie
meer ziet
4. Hoe is het koninkrijk der Nederlanden georganiseerd:
- Bestaat uit 4 landen: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten.
- Wanneer de kroon gedragen wordt dooreen vrouw is de functie koning maar noemen wij haar
koningin. Trouwt onze koningin met een man dan noemen wij hem niet koning maar prins.
Het Statuut voor het koninkrijk der Nederlanden, is tot stand gekomen in 1954, heeft deze nieuwe
rechtsorde gevestigd. Het Statuut is te beschouwen als de federale constitutie. Nederlanden en de
andere Caribische landen vormen aldus een staatsrechtelijke verbinding op basis van het Statuut.
Deze constitutie van het Koninkrijk stelt de federale ambten, de Koninkrijksorganen in en de
bevoegdheidsverdeling vast tussen de Koninkrijksorganen en de landen in het Koninkrijk. De
bevoegdheden op Koninkrijksniveau zijn beperkt. Zij betreffen hoofdzakelijk de buitenlandse
betrekkingen, de verdediging en de nationaliteit (zie art.3, Statuut). De zelfstandigheid van landen
is in het beginsel groot. De rechtsorde van het Koninkrijk der Nederlanden is overigens geen
atypisch federaal samenwerkingsverband, hetgeen samenhangt met de samenstelling ervan, het
verhoudingswijs grote Nederland dat met een aantal kleine eilanden op grote afstand een
federatie vormt. In die rechtsorde is een sprake van een federaal overheidsverband met
afzonderlijke federale ambten. De instellingen van het Koninkrijk zijn grotendeel Nederlandse
, Staat en Recht
instellingen. Het is tegen deze achtergrond niet juist de rechtsorde van het Koninkrijk als een
regulatie federatie staat aan te duiden. Het federale samenwerkingsverband, is zoals gezegd,
eigensoortig.
Literatuur
- Verheugt H1
WEEK 2
Leerdoelen
1. Leg uit wat de begrippen directe en indirecte democratie inhouden:
Bij directe democratie worden de beslissingen rechtstreeks door de burgers genomen. Bij
indirecte democratie komen de beslissingen tot stand door daartoe bij de Grondwet aangewezen
en vervolgens door de bevolking gekozen organen, zoals de tweede kamer, provinciale staten en
de gemeenteraad. Er is sprake van vertegenwoordiging: de leden van die organen
vertegenwoordigen de bevolking. Bestaansvoorwaarde: dat burgers de bevoegdheid hebben om
zelf hun vertegenwoordigers in de belangrijkste organen te kiezen. Kiesrecht art 4 grondwet
Actief kiesrecht: het recht om leden van de vertegenwoordigende organen te kiezen
Passief kiesrecht: het recht om in deze organen gekozen te worden
2. Leg uit wat het verschil is tussen het meerderheidsstelsel met kiesdistricten en het
stelsel van evenredige vertegenwoordiging:
Het meerderheidsstelsel met kiesdistricten is een kiesstelsel waarbij een partij in een gebied een
meerderheid moet behalen om zetels te veroveren (VS)
Het stelsel van evenredige vertegenwoordiging is een kiesstelsel dat landen hebben die geen
districtenstelsel kennen. Partijen krijgen Kamerzetels op grond van het percentage van de
stemmen in het hele land. Een kwart van de stemmen is goed voor ongeveer een kwart van de
zetels.
3. Leg uit wat een rechtstaat is aan de hand van de beginselen van de rechtsstaat:
Een rechtsstaat is een staat waarin de burgers tegen de macht van de overheid worden
beschermd en dit gebeurt mede door de 4 beginselen van een rechtsstraat. Het beginsel van de
rechtsstaat houdt kort gezegd in dat elk optreden van de overheid onderworpen is aan de regels
van het recht, anders gezegd de overheid is verplicht zich aan het recht te houden.
1. Het legaliteitsbeginsel: de overheid mag slechts optreden op grond van algemene regels
die democratisch tot stand zijn gekomen.
2. De Trias Politica: de macht van de overheid is verdeeld over verschillende organen van de
overheid. Wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht.
3. Grondrechten: burgers hebben fundamentele rechten en vrijheden die de overheid moet
eerbieden.
4. Onafhankelijke rechtspraak: een onafhankelijke rechter biedt burgers bescherming tegen
overheidsoptreden dat willekeurig is of op een andere manier in strijd is met het recht.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madelon00. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
