Samenvatting van het boek Recht in de Creatieve Industrie. Hoofdstukken 1,2,3,6,9,10 & 11 (met uitzondering van 11.4). Daarnaast alle bijbehorende arresten verzameld vanuit de slides.
Hoofdstuk 1
1.1 Waarom recht?
Het recht in Nederland zorgt voor vrede, veiligheid en gelijkheid in onze samenleving. Het
recht weerspiegelt onze normen, waarden en idealen. Het recht dient ertoe zo veel mogelijk
conflicten te voorkomen en bestaande conflicten op te lossen.
1.2 Functies van het recht
Recht heeft 4 functies:
Normen en waarden liggen vast die aangeven wat wenselijk en wat onwenselijk gedrag is.
Ethische fatsoensnormen worden zo belangrijk geacht dat er een straf op wordt gesteld als
ze worden overtreden. Ethische normen zijn rechtsnormen. Dit is de normatieve functie van
het recht.
Het is een instrument van de wetgever om bepaald gedrag bij mensen te realiseren. Dit is de
instrumentele functie.
Het kan ook een aanvullende functie hebben; als mensen vergeten goede afspraken te
maken met elkaar, dan kunnen ze terugvallen op de regels van het recht.
Het heeft ook een geschiloplossende functie. Wanneer twee of meer partijen hun conflict
zelf niet kunnen oplossen, dan zal een onafhankelijke derde een besluit nemen. Deze taak is
weggelegd voor de rechter.
1.3 Waar vinden we recht?
Het Nederlands recht komt voort uit rechtsbronnen:
• De wet,
• De jurisprudentie
• Het verdrag
• Het gewoonte recht.
De wet
Een wet is een geschreven rechtsregel. Je kan dit terugvinden in verschillende wetboeken.
De nationale wetten worden gemaakt door de regering (koning en ministers) en Staten-
Generaal (Eerste en Tweede kamer).
Wetten in formele zin zijn opgesteld door de formele wetgever (regering & Staten-Generaal).
Daarnaast zijn er ook wetten in materiële zin, hierbij vallen alle bepalingen die volgens hun
inhoud als een wet gezien kunnen worden, dit is voornamelijk het geval als een wet
algemeen verbindende voorschriften (avv’s) bevat. Avv’s zijn regels die voor iedereen
gelden.
Naast de formele wetgever kunnen ook lagere wetgevers (wetgevers van provincies of
gemeenten) wetten opstellen.
Wetten in formele zin en wetten in materiële zin hoeven elkaar niet uit te sluiten. Artikel 1
van de Grondwet is opgesteld door een wetgever maar hij bevat avv’s voor alle
Nederlanders.
,Soms zijn wetten in formele zin geen wet in materiële zin: ze zijn opgesteld door een formele
wetgever maar richt zich op 1 specifiek geval.
Wetten die geen wet zijn in formele zin maar wel een wet in materiële zin zijn vaak
provinciale en gemeentelijke verordeningen.
De jurisprudentie
Naast de wet komt het recht voor uit de rechtspraak, ook wel rechtersrecht of jurisprudentie
genoemd. Recht dient als antwoord op nieuwe ontwikkelingen, telkens opnieuw te worden
geïnterpreteerd en uitgelegd. Het recht ontwikkelt zich dus doordat rechters uitspraken
doen over concrete, aan hen voorgelegde gevallen.
Als een bepaalde wet niet duidelijk op het geschil toegepast kan worden, dan vult de rechter
de leegte op in de wet, het recht uitlegt en het recht aan de praktijk beantwoordt. Hij maakt
dus zelf een nieuwe regel dat geldt in dat geschil. Jurisprudentie heeft dezelfde geldigheid
als het recht uit de wet.
Het verdrag
Een verdrag is een afspraak gesloten door staten (onderling) en/of volkenrechtelijke
organisaties (zoals de VN). Dit wordt vastgelegd in een verdrag, een soort contract. Het
verdrag is een belangrijk onderdeel van het internationaal recht.
Verdragen kunnen de volgende inhoud hebben:
In een verdrag kunnen staten hun rechten en plichten over en weer vastleggen -> UNESCO
In een verdrag kunnen staten rechten opnemen die gaan over hun burgers -> verbieden van
kinderarbeid
Verdragen kunnen internationale organisaties en internationale tribunalen (tijdelijke of
permanente internationale gerechtshoven) in het leven roepen -> VN & International
Criminal Court.
Het gewoonterecht
Gewoonterechtelijke regels zijn niet in de wet vastgelegd, maar rechters kunnen deze regels
wel meenemen in hun beslissing -> Ongeschreven recht. Op internationaal vlak komt dit vaak
voor, Nederland veel heeft vastgelegd in de wet.
De rechtszekerheid
Het recht moet rechtszekerheid bieden, daardoor worden in wetten open normen gebruikt:
de wetten zijn zo ruim opgeschreven dat zij in de tijdsgeest geïnterpreteerd kunnen worden.
Rechters mogen de open normen zelf interpreteren, hierdoor kan er in de rechtspraak
nieuwe eisen en criteria voor een wet ontstaan. Daarnaast kan de wetgever ook de
betekenis veranderen van een rechtsregel.
1.5 Nederlands recht
In Nederland wordt er onderscheid gemaakt tussen het privaatrecht en het publiekrecht.
Het privaatrecht geeft regels en wetten die gelden voor en tussen burgers onderling, tussen
burgers en bedrijven en tussen bedrijven onderling. Het publiekrecht gaat over wetten en
regels die van toepassing zijn tussen burgers en overheidsorganen, en tussen
overheidsorganen onderling.
,Privaatrecht
Als twee (of meer) burgers een geschil krijgen dan kunnen ze terecht bij de privaatrechter.
Burgers = natuurlijke personen
Bedrijven = rechtspersonen
Het verbintenissenrecht gaat over verbintenissen. Een verbintenis is een handeling van een
of meerdere (rechts)personen.
Het intellectueel eigendomsrecht is een rechtsgebied dat gaat over de bescherming van
voortbrengselen van de menselijke geest.
Andere rechtsgebieden zijn:
Goederenrecht (over wie eigenaar is van een bepaald goed en hoe hij dat kan overdragen)
Ondernemingsrecht (over de interne en externe juridische zaken van ondernemingen)
Personen- familierecht (over juridische zaken die in een gezin of familie kunnen spelen, zoals
trouwen, scheiden en adoptie)
Arbeidsrecht (over alle juridische zaken tussen de werkgever en werknemer)
Publiekrecht
Overheidsorganen hebben bepaalde taken die alleen zij mogen uitvoeren. Om dat in goede
banen te leiden en ervoor te zorgen dat de belangen van de Nederlandse burger
gewaarborgd blijft, bestaan er regels van het publiekrecht.
In publiekrechtelijke verschillen is altijd een van de partijen altijd een overheidsorgaan.
Overheidsorganen kunnen ook partij zijn in een privaatrechtelijke rechtszaak.
Tot het publieksrecht behoren uiteenlopende rechtsregels. Zo behoren de regels die gaan
over de inrichting van de Nederlandse staat tot het publiekrecht, maar ook de
strafrechtelijke veroordeling van een crimineel hoort hier thuis.
Het publiekrecht bestaat uit:
Het staatsrecht geeft regels over de organisatie van de Nederlandse staat. De regels bepalen
bijvoorbeeld hoe een nieuw kabinet tot stand komt.
Het strafrecht bepaalt welke feiten strafbaar zijn en wat de straf is. Het begaan van een
strafbaar feit is een schending van de Nederlandse rechtsorde
Het bestuursrecht gaat over regels waar de overheid zich aan moet houden bij het nemen
van beslissingen. Het geeft organen van de overheid enerzijds instrumenten om de
overheidstaken uit tevoren, anderzijds geeft het de burger waarborgen om tegen de
overheid in te kunnen gaan.
, Verdeling van het recht:
Privaatrecht Publiekrecht
Verbintenissenrecht Strafrecht
Goederenrecht Bestuursrecht
Ondernemingsrecht Staatsrecht
Personen- en Familierecht
Arbeidsrecht
Intellectueel-eigendomsrecht
1.6 Hoe handhaven we het recht?
Het recht in Nederland wordt gehandhaafd door enerzijds toezicht van de overheid op de
burger en anderzijds door toezicht van de rechter. De rechter vormt samen met de officier
van justitie (OvJ) de rechtelijke macht.
De rechter
Er bestaan veel verschillende soorten rechters. In de creatieve industrie worden de meeste
rechtszaken gevoerd voor de privaatrechter. Het proces bij een privaatrechter ziet er als
volgt uit:
Rechtszaak start bij de rechtbank. Partij die zaak start is de eiser, wederpartij wordt
gedaagde of verweerder genoemd. Partijen komen voor de rechter van de rechtbank, ook
wel de rechter in eerste aanleg genoemd. De uitspraak van de rechtbank is het vonnis.
Als een partij het niet eens is met (een gedeelte van) het vonnis, dan kan zij in hoger beroep
gaan bij het gerechtshof. De rechters van het hof bekijken de zaak opnieuw en doen een
nieuwe uitspraak. Deze uitspraak is een arrest.
Mocht een partij het er dan nog steeds (gedeeltelijk) niet mee eens zijn, dan kan zij in
cassatie gaan bij de Hoge Raad. De Hoge Raad zitten de hoogste rechters van Nederland.
Hoge Raad neemt geen nieuwe beslissing en kijkt alleen of de wet en de overige rechtsregels
door het hof goed zijn toegepast en of de uitspraak voldoende is gemotiveerd. Cassatie
heeft alleen zin als er sprake is van een onbegrijpelijk oordeel van het hof.
De Hoge Raad kan de uitspraak vernietigen of in stand houden. De Hoge Raad kan de zaak na
vernietiging voor een (deels) nieuwe behandeling verwijzen naar hetzelfde hof of een ander
hof, waarbij dat hof rekening moet houden met de aanbevelingen van de Hoge Raad.
Bij uitzondering doet de Hoge Raad ten principale recht. Dit betekent dat de Hoge Raad zelf
een inhoudelijke einduitspraak doet zonder de zaak door te verwijzen naar een andere
rechter. De beslissing van de Hoge Raad noemen we ook een arrest.
Dus eerst rechtbank, dan hoger beroep bij het gerechtshof, daarna pas in cassatie gaan bij
de Hoge raad.
De voorzieningenrechter
Deze procedure kan zo’n 1,5 jaar tot 2 jaar in beslag nemen. In de creatieve industrie is soms
een snellere behandeling gewenst. Hiervoor kun je naar de voorzieningenrechter. De
voorzieningenrechter behandelt spoedeisende zaken in kort geding. Het kort geding heeft
als voordeel dat de rechtszaak veel sneller wordt behandeld maar als nadeel dat de rechter
weinig tijd heeft om zich voor te bereiden en daardoor is het minder diepgaand.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukverberne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
